Ukrayna Ulusal Güvenlik ve Savunma Konseyi, Kerç Boğazında Rusyanın Ukrayna gemilerine ateş açması üzerine ülkede 60 gün süreliğine sıkıyönetim (savaş hali) ilan edilmesini önerdi. Devlet Başkanı Petro Poroşenko, bu sürenin 30 güne indirilmesini teklif ederek, kararnameyi parlamentoya sundu. Parlamento da kararı onayladı.
Sıkıyönetim sadece Zaporoje, Lugansk, Donetsk, Vinnitsa, Nikolayev, Odessa, Summı, Harkov, Çernigov, Herson illerinde ve Karadeniz ve Azak Denizi karasularında uygulanacak.
Ukrayna Devlet Başkanı Petro Poroşenko, Sıkıyönetim, savaş anlamına gelmiyor. Ukraynanın kimse ile savaşmaya niyeti yok. Sıkıyönetim, ülke savunmasını güçlendirmek için gerekli dedi.
Hükümete verilen yetkiler
Ukraynada yasalara göre sıkıyönetim (savaş hali) ilanı, sokağa çıkma yasaklarına, şahıslara ve hanelere yönelik aramalar yapılmasına, medyada sansür, grev, gösteri ve seçim yasakları uygulanmasına imkan tanıyor.
Sıkıyönetim halinde özel ve tüzel kişilerin mal varlıklarına el konulabildiği gibi, ülkede yaşayan Ukrayna ve yabancı ülke vatandaşlarına yönelik çeşitli kısıtlamalar getirilebiliyor, çalışanların hakları azaltılabiliyor.
Ukrayna yasaları, askeri saldırı ya da ülkenin toprak bütünlüğüne veya bağımsızlığına yönelik tehdit olması halinde sıkıyönetim ilan edilebilmesini öngörüyor. Sıkıyönetim ilanı sonrası ülkede kurulan geçici askeri yönetimin idarecileri Devlet Başkanı tarafından belirleniyor.
Sıkıyönetim sırasında askeri yönetimin sokağa çıkma yasağı uygulama, halkın yerleşim birimlerine giriş ve çıkışlarını kontrol etme, vatandaşların seyahat hakkını kısıtlama yetkisi bulunuyor. Vatandaşların özel eşyaları ve konutları da herhangi bir izne gerek duyulmaksızın aranabiliyor.
Yasalara göre askeri yönetim, Ukraynanın egemenliğini ve ulusal güvenliğini tehdit etmeleri halinde, siyasi partilerin ve sivil toplum kuruluşlarının faaliyetlerini de yasaklayabiliyor.
Sıkıyönetim mevzuatı, gerek duyulursa, devletin çıkarları doğrultusunda özel mülkiyete veya kamu mülkiyetine el konulmasına da imkan veriyor.
Seçimler iptal edilebilir mi?
Yasalar, sıkıyönetim sırasında ülkede seçimlerin ve referandumların düzenlenmesini yasaklıyor. Eğer sıkıyönetim seçim tarihine denk gelirse, sıkıyönetimin sona ermesinin ardından parlamentonun 90 gün içinde yeni seçim tarihini belirlemesi gerekiyor.
Ukraynada bir sonraki parlamento seçimlerinin 31 Mart 2019 tarihle yapılması kararlaştırıldı. Ülkede yaklaşan devlet başkanlığı seçimleri öncesi eski Başbakan Yuliya Timoşenko kamuoyu araştırmalarında ciddi farkla önde görünüyor. Timoşenkonun halk desteği yüzde 21, Devlet Başkanı Petro Poroşenkonunki ise yüzde 10 civarında.
Yasalara göre seçim kampanyasının 31 Aralık 2018 tarihinde başlaması gerekiyor. Böylece 30 günlük sıkıyönetim, süresi uzatılmaması halinde, seçimlerin olağan tarihinde yapılmasına engel olmayacak.
Rusyanın yasalarda saldırgan ülke olarak tanımlandığı Ukraynada sıkıyönetim konusu son yıllarda sık sık gündeme geliyordu.
Poroşenko, Sıkıyönetime karşıyım demişti
Devlet Başkanı Petro Poroşenkonun seçimlere kısa süre kala aldığı karar, akıllara Ukraynalı liderin bu konuda daha önce yaptığı açıklamaları getirdi.
Bundan 2 ay önce, vatandaşların anayasal haklarını ve özgürlüklerini kısıtlamamak için sıkıyönetim ilanına karşı olduğunu söyleyen Poroşenko, Rusyanın saldırganlığı sırasında sıkıyönetim ilan etmeyerek çok ciddi bir sorumluluk altına girdim. Çünkü sıkıyönetimde seçimler yok, siyasi partilerin faaliyetleri yok, özgür basın yok, tamamen farklı bir hayat var demişti.
