TURKHANE.COM - UKRAYNA
Ukrayna Devlet Başkanlığı, 1994 tarihli Budapeşte Memorandumunun iptali ve Ukraynaya yeniden nükleer devlet statüsü verilmesi talebinin bulunduğu bir dilekçeyi vatandaşlarının imzasına sundu.
Böylece, 1994 yılında ABD, İngiltere, Rusya ve Ukrayna arasında imzalanan Budapeşte Memorandumu kapsamındaki güvenlik garantileri karşılığında nükleer silahtan vazgeçen Kiev, bu hakkı yeniden elde etmek için girişimlere başlamış oldu.
Benzer girişim daha öncede olmuştu
Ukrayna devlet başkanı Zelenskiy, Rusya’nın 24 Şubat’ta başlattığı savaştan 5 gün öncede Budapeşte memorandumunu tartışmaya açma talimatı vermiş, ülkesinin ne pahasına olursa olsun nükleer silahlara sahip olma hakkının olduğunu iddia etmişti.
19 Şubat 2022de Münih Güvenlik Konferansında konuşan Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy, Budapeşte Memorandumu katılımcıları arasında güvenliğin sağlanmasına ilişkin istişareleri başlatmaya hazırlandığına ve dışişleri bakanlığına katılımcı ülkelere bu yönde çağrı yapılması talimatı verdiğini söylemişti.
Budapeşte Memorandumu
Sovyetler Birliği’nin dağılmasının ardından bağımsızlığını kazanan Ukrayna, Kazakistan gibi Sovyet nükleer başlık ve füzelere sahip ülkeler bu silahları ya imha etti yada Rusya’ya devretti.
Benzer şekilde Ukrayna’da da önemli bir nükleer cephane kaldı. Bu cephane binlerce nükleer savaş başlığı, 176 kıtalararası füze ve 44 stratejik bombardıman uçağından oluşuyordu. Ancak 5 Aralık 1994te Rusya, Ukrayna, ABD ve İngiltere liderleri, Budapeşte Memorandumu’nu imzalayarak Kievin nükleer silaha sahip olmasını yasakladı.Ardından Ukrayna, Nükleer Silahların Yayılmasını Önleme Anlaşmasına katılma sürecini başlattı. Anlaşma kapsamında, Ukrayna topraklarındaki nükleer cephane yok edildi ve nükleer güçler Kiev’in güvenliğini sağlama garantisi verdi.
