ABD Senatosu Dış İlişkiler Komitesinde kabul edilerek Genel Kurula gönderilen ve S-400 alımı ile Suriye’deki adımlarından dolayı Türkiye’ye yaptırım öngören yasa tasarısı, askeri ve finansal yaptırım maddeleriyle öne çıkıyor.
Senato Dış ilişkiler Komitesi’nde önceki gün 4’e karşı 18 evet oyu ile kabul edilen 2641 no’lu tasarı, ikili ilişkilerde yeni bir gerginlik alanı yaratma potansiyeli taşıyor.
“ABD’nin ulusal güvenliğinin desteklenmesi ve IŞİD’in yeniden canlanmasının engellenmesi” başlıklı tasarıda, “Suriye’de istikrarın desteklenmesi”, “Suriye’deki Kürt mülteci krizi”, “yaptırımlar” ve “iptal koşulları” şeklinde 4 başlık yer alıyor.
Türkiye’nin, Rusya’dan S-400 hava savunma sistemi almasının eleştirildiği ve Suriye’ye dönük askeri adımlarının “kabul edilemez” olarak nitelendirildiği tasarıda, Türkiye’ye bazı askeri ve finansal yaptırımlar uygulanması isteniyor.
SİLAH SATIŞINA SINIRLAMA
Tasarıda, Türkiye’nin Suriye’ye dönük operasyonu nedeniyle bazı kişi kurumlara yaptırım uygulanması öngörülüyor.
Bu kapsamda TSK’nin SDG’ye yönelik saldırılarına son vermesi ve bölgeden derhal geri çekilmesi, Suriye’nin kuzeyinde savaş suçu işlenmişse sorumluların hesap vermesi talep ediliyor.
Öte yandan tasarıda, Türkiye’nin Suriye’de kullanması muhtemel silah ve askeri ekipmanların ABD’den Türkiye’ye transferinin durdurulması da öngörülüyor. Aynı kapsamda, “Suriye’deki Türk Silahlı Kuvvetlerine silah tedarik eden kişilere de yaptırım uygulanacaktır” ifadelerine yer veriliyor.
Ayrıca tasarıda, Suriye ile ilgili olarak Milli Savunma Bakanı, Genelkurmay Başkanı, Hazine ve Maliye Bakanı ve 2. Ordu Komutanının yanı sıra yine Türkiye’nin Suriye’deki askeri operasyonlarına destek olmuş ilgili kurum yetkililerinin de yaptırıma tabi tutulması isteniyor.
FİNANS KURULUŞLARI DA TASARIDA
Tasarıda, TSK’nin Suriye’de düzenlediği operasyona destek veren Halkbank ve diğer bankalara da yaptırım istenirken, Türkiye’ye kredi vermeleri durumunda uluslararası finans kuruluşlarına karşı tavır alınacağı da vurgulanıyor.
Diğer yandan, Türkiye’nin NATO üyeliğine ilişkin Dışişleri Bakanlığından bir rapor istenen tasarıda, Türkiye’nin NATO’daki mevcudiyetinin ne anlama geldiğinin raporda değerlendirilmesi talep ediliyor.
CAATSA VE F-35’LER MADDELER ARASINDA
Türkiye’nin Rusya’dan S-400 hava savunma sistemi almasına yönelik maddenin de bulunduğu tasarıda, “ABD’nin Hasımlarıyla Yaptırımlar Yoluyla Mücadele Etme Yasası” (CAATSA) kapsamında yaptırım uygulanması da öngörülüyor.
Söz konusu maddede, Türkiye’nin S-400’leri temin etmiş olması sebebiyle Başkan Donald Trump’ın CAATSA’da belirtilen 12 yaptırım maddesinden en az 5’ini uygulaması talep ediliyor.
Bu çerçevede, Türkiye’nin S-400’lere sahip olduğu sürece bu ülkeye F-35 ve F-16 savaş uçaklarının ve bunların ilgili parçalarının transferinin engellenmesi de maddeler arasında yer alıyor.
IŞİD’E KARŞI SAVAŞANLARA ÖZEL VİZE
Tasarıda, ABD ile birlikte IŞİD’e karşı savaşan sivillerin Kongre tarafından tanınan “Özel İnsani Kaygı” statüsünde 2. sıraya yükseltilmesi ve bu sivillere ABD vizesi için öncelik tanıyan “Özel Göçmenlik Statüsü” (SIV) verilmesi öngörülüyor.
SÜREÇ NASIL İŞLEYECEK?
Senato Dış İlişkiler Komitesi’nden geçen tasarının bir sonraki adresi Senato Genel Kurulu olacak ancak tasarının Genel Kurula ne zaman geleceği henüz kesin değil.
Yaptırım listesinin Senato Genel Kurulu’ndan geçmesi halinde söz konusu tasarı metni ile Temsilciler Meclisi’nde 29 Ekim’den onaylanan tasarı metninde farklılıklar olduğu için ortak komisyon iki tasarıyı tek bir metin haline getirecek ve Beyaz Saray’a gönderecek.
Türkiye’ye yaptırım uygulanmasını öngören bir başka yasa tasarısı ise 29 Ekim’de Temsilciler Meclisi’nde kabul edilmişti.
Trump’ın masasına gelen herhangi bir yasayı onaylamak ya da veto etmek için önünde 10 günlük bir süresi bulunuyor. Trump, söz konusu yaptırım tasarısını veto etmesi halinde, tasarı yeniden Kongre’ye dönüyor.
Eğer Kongre’nin her iki kanadı da aynı tasarıyı 3’te 2 çoğunluk ve üzerinde bir oyla kabul ederse, bu durumda tasarı artık Başkan’ın onayına sunulmadan yasalaşıyor. Bunun dışındaki durumlarda Trump’ın önüne gelen söz konusu tasarıyı yine imzalama ya da veto etme yetkisi bulunuyor.
