İran’dan kaçarak Türkiyeye yerleşen Fatemeh Khoshr, rüya gibi bir yaşam umarken hayatı adeta kâbusa döndü. Khoshr, NY Times’a demecinde sürekli tehdit mesajları aldığını ve kendisi ile nişanlısı Nicolas Aryanın, İran hükümeti hesabına çalışan ajanlar olduğuna inandıkları kişiler tarafından taciz edildiğini öne sürdü. Gall’a göre, son aylarda Türkiyede İranlı muhaliflere yönelik adam kaçırma ve cinayet olayları gözle görülür şekilde arttı.
Artan benzin fiyatlarını protesto etmek amacıyla bir sokak protestosuna katılan ve bu sebeple kötü muamele görüp hapsedildikten sonra İrandan kaçan Khoshr NY Times’a demecinde, Gerçekten korkuyoruz… En yakın süpermarkete gidip geri dönüyoruz. Yüzlerini gizleyerek yaşadığımız binaya giren ve kapımızı çalan adamlar var dedi.
40 BİN İRANLI TÜRKİYE’DEN KORUMA TALEP ETTİ
Gall’a göre Türkiye, sınırı yasa dışı olarak geçen veya 90 günlük turist vizesiyle ülkeye giren İranlılar için onlarca yıldır adeta bir sığınak oldu. Öyle ki, 2009daki hükümet karşıtı protestolara karşı yürütülen baskı politikalarından bu yana binlerce İranlı, mülteci olarak Türkiyeye geldi. Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği, 2017ye kadar Türkiyede uluslararası koruma isteyen yaklaşık 40.000 İranlı olduğunu belirtti. 2017den itibaren de Türk hükümeti uluslararası göçmenlerin kaydını devraldı ve bu süreçte de 1.425 İranlı göçmenin Türkiyeden koruma talep ettiği bildirildi.
Üst düzey bir Türk yetkili NY Times’a yaptığı açıklamada, İranın önde gelen muhalif figürü Habib Chaabın Ekim ayında kaçırıldığını ve Türkiyeden zorla İrana geri götürüldüğünü söyledi. Resmi pozisyonu gereği adını gizleyen Türk yetkiliye göre, müfettişler tarafından yapılan incelemeler sonucunda Habib Chaabın İran istihbarat ajanları tarafından İsveçteki evinden Türkiyeye getirildiği ve ardından uyuşturucu kaçakçılığı yapan bir grup tarafından uyuşturularak sınırdan kaçırıldığı belirlendi.
ÖNCE KAÇIRDILAR SONRA İDAM ETTİLER
Bir diğer muhalif olan Arsalan Rezaei, Aralık ayında İstanbulda bıçaklanarak öldürüldü. Cinayetin arkasında kimin olduğu şimdilik belirsiz olsa da onu tanıyan diğer muhalifler İranlı ajanlardan tehditler aldığını öne sürüyor.
İranlı muhalifler özellikle İrana geri götürülen muhaliflere ne olacağı konusunda endişeli. Fransada sürgün hayatı yaşarken muhalif bir sosyal medya kanalı yöneten Ruhollah Zam, ince bir tuzakla Iraktan İran’a kaçırıldı. Geçen ay ise İranda asılarak idam edildi.
İngiliz araştırma enstitüsü Chatham House Orta Doğu ve Kuzey Afrika Programı Direktör Yardımcısı Sanam Vakil, yurt dışında yaşayan İranlı muhaliflerin özellikle hedef alındığını söyledi. Vakil, Batı ülkelerindeki çifte vatandaşlar da kuşkusuz baskı altında dedi.
İran asıllı Amerikalı 51 yaşındaki Nicolas Aryan bu kategoride bulunuyor. Üç yıl önce internet üzerinden tanışıp âşık olduğu Fatemeh Khoshro ile birlikte yaşamayı düşünerek Türkiyede bir ev satın aldı. 31 yaşındaki Khoshro, geçen yıl İrandaki ailesini ziyareti sırasında gözaltına alındı, 60 günden fazla hapis yattı ve cezasını görürken dayak, tehdit ve cinsel saldırıya maruz kaldı. Khoshro, hapisteyken defalarca Aryan hakkında sorguya çekildiğini ve çiftin Türkiyedeyken çekilmiş fotoğraflarının gösterildiğini söyledi. 20 Aralık tarihli bir mahkeme kararı ile de Khoshro, bir yıl hapis ve 74 kırbaç cezasına çarptırıldı.
TÜRK DIŞİŞLERİ: YÜKÜMLÜLÜKLERE UYUYORUZ
İranda hapsedilmekten kaçıp yasa dışı yollarla sınırı geçen ve 18 Ocakta Türkiyenin doğusunda tutuklanan İranlı bir gazetecinin akıbeti de bu duruma örnek teşkil ediyor.
New York merkezli Gazetecileri Koruma Komitesi, Türkiyeyi, İranlı muhalif gazeteci Mohammad Mosaedi sınır dışı etmemeye çağırdı. Kasım ayında komitenin Uluslararası Basın Özgürlüğü Ödülüne layık görülen Mohammad Mosaed, hapse gireceğini öğrendikten sonra ülkesi olan İran’ı terk etmişti.
Üst düzey bir Türk yetkili, Mosaedin gözaltına alındığını ve sağlık durumunun kötü olması nedeniyle hastaneye kaldırıldığını doğruladı. Yetkili, Mosaedin kendisini gazeteci olarak tanıttığını ve uluslararası koruma için başvuruda bulunduğunu belirterek sınır dışı edilmesinin mümkün olmadığını söyledi.
Türkiye Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Hami Aksoy yaptığı açıklamada, Türkiye, uluslararası yükümlülükleri doğrultusunda geri göndermeme ilkesine harfiyen uymaktadır, dedi. Oysa İranlı muhalifler Türkiyenin verdiği güvenceye rağmen ülkedeki geleceklerinden endişe duyduklarını söylüyor.
Fatemeh Khoshro ve ülkesinden kaçan birkaç İranlıyı daha temsil eden Türk avukat Levent Pişkin’e göre, Türk hükümeti [sürgündeki İranlılara karşı] daha anlayışlı, daha yardımsever olmaya çalışıyor… Bu bir politika değişikliği değil, ancak Türkiye’deki İranlı muhaliflerin daha dikkatli olmaları gerekiyor...
İRAN: SUÇLAMALAR ASILSIZ
Buna karşın, İranın Birleşmiş Milletler Sözcüsü Alireza Miryousefi, İranlıların kendi hükümetlerinden korktuğu fikrini mantıksız olarak nitelendirdi.
Alireza Miryousefi, yaptığı açıklamada, İranlılar dünyanın neresinde olurlarsa olsunlar anavatanlarını seviyor ve ezici çoğunluğun hükümetle arası iyi, dedi.
Yargısız infaz iddialarının asılsız olduğunu, ancak İranın, İran mahkemesi tarafından suçlu bulunan kişilerin iadesini talep ettiğini söyledi.
Habib Chaabın kaçırılmasında İranın herhangi bir rol oynayıp oynamadığını kabul veya inkâr etmedi.
AKPli Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan yönetiminde, Tahran ile iyi ilişkiler sürdürmeye çalışan Türkiyenin İran ile iade anlaşması bulunuyor ve sınırı yasa dışı geçen veya oturma izni olmayan İranlılar genellikle sınır dışı ediliyor.
