Ash’e göre hükümet, kötü gidişata sermaye kontrolleriyle cevap verebilir. Ancak bu krizi daha da fazla derinleştirebilir.
Ash, yabancı yatırımcının AKPli Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’a güveninin kalmadığını belirterek dönüş için yeni bir hükümetin gerekebileceğini söyledi.
Dikenden Anıl Can Tuncerin sorularını yanıtlayan Ash, Bakan Nebati’nin söylediğinin aksine 20 Aralık gecesi Erdoğan tarafından yeni ürüne geçiş konusunda halkın isteksiz göründüğünü belirtirken, ‘güven’ sorununa işaret etti:
”Türkiye’de vatandaşlar, döviz mevduatlarını iktidar tarafından 20 Aralık’ta açıklanan yeni ürüne geçirmek konusunda isteksiz görünüyor. Sadece mevcut lira mevduatlarında hareketlilik var. Bence temel sorun, vatandaşların kendi hükümetlerine güvenmemesi. Buna ek olarak vatandaşlar, bu kadar yüksek enflasyon oranlarının olduğu bir ortamda kendilerini üç aydan daha fazla vadeli mevduatlara hapsetmek istemiyor. Enflasyon, üretici fiyat endeksi gibi yüzde 80 olmasa da en az yüzde 36. Böylesine yüksek bir enflasyon oranıyla neden varlıklar yüzde 14-20 arasında değişen faizlerle Türk Lirası’nda tutulsun? Asıl sorun enflasyon…”
Erdoğan’ın ‘faiz sebep enflasyon sonuçtur’ tezinin baştan sonra yanlış olduğunu söyleyen Ash, ekonomideki kötü gidişata bu görüşteki ısrarın neden olduğunu düşünüyor:
”Bence her şey Erdoğan’ın yüksek faizin enflasyona neden olduğu görüşünden kaynaklanıyor. Bu görüş çok tuhaf ve baştan sona yanlış. Ekonomik planda adımların iyice düşünüldüğünü ima etme çabasındalar. Ancak hiç de öyle değil. Yeni ekonomi planı bildiğin kötü. Faiz oranlarının düşük tutularak değersiz TL ile yapılacak ticaretle cari açığın yeniden dengelenmesi hedeflendi. Bunun da enflasyonu düşürüp liranın istikrar kazanmasına yol açacağı hesaplandı. Ancak enflasyonun düşme eğilimi göstermeyip Türkiye’nin sonsuz bir devalüasyon ve enflasyon sarmalına girmesi sorunu var.”
Merkez Bankası’ndaki rezerv durumu, enflasyon verileri ve ABD’den gelen faiz artışı sinyalleriyle birlikte ‘gözlerime bakar mısınız’ sisteminin sürdürülebilir olmadığını düşünen Ash’e göre iktidar kötü gidişata sermaye kontrolleriyle cevap verebilir ancak bu da durumu daha kötü hale getirir:
”Bunun sürdürülebilir olmadığı açık. Enflasyon riski olduğu yerde duruyor ve daha da yükseliyor. Ulusal para birimi zayıflarken bankalara ve liraya olan güven kayboluyor. Böylelikle de bankadan kaçışlar başlıyor ve sistemik bir kriz ortaya çıkıyor. Bu, ödemeler dengesi, bankacılık ve kredi krizi. Yetkililer, büyük olasılıkla bu krize durumu daha da kötüleştirecek olan sermaye kontrolleriyle cevap verecekler.”
Ash, yabancı yatırımcıların Türkiye ekonomisine nasıl baktığıyla ilgili soruya şöyle yanıt verdi:
”İnsanlar Türkiye’ye uzun vadeli olarak rağbet ediyor ve yatırım yapmak istiyor ancak tabii ki bu mevcut politika koşullarında değil. Yabancı yatırımcılar riskleri azaltmaya çalışıyor ve ancak ‘ortodoks’ politika ayarları yeniden getirildiğinde geri dönecekler. Belki de bunun için seçimler ve yeni bir hükümet gerekir. Yatırımcılar Erdoğan’a güvenlerini kaybetti.”
