Amerika ve Taleban arasında Katarın başkenti Dohada ilerleyen günlerde bir görüşme yapılması bekleniyor. Amerikanın Afganistan özel temsilcisi Tom West, görüşmeye, Afgan kadınları, kız çocukları ve insan haklarından sorumlu özel temsilci Rina Amirinin de dahil olduğu ekiple katılacak.
Taleban yönetiminin Dışişleri Bakanı Emir Han Muttaki, Amerikalı yetkililerle yapılacak görüşmelerde Taleban heyetine başkanlık edecek. Muttakinin makamından yapılan açıklamada, görüşülecek gündem maddeleri arasında “Afganistan hava sahasının Amerika tarafından ihlal edilmesine son verilmesinin” de ele alınacağı belirtildi.
ABD Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada Amerikan heyetinin, Taleban heyeti ve kilit Afgan bakanlıklarından teknokratlarla Dohada Afganistandaki “kritik çıkarları” ele alacağı kaydedildi.
Açıklamada, “Öncelikli meseleler arasında Afgan halkı için insani destek, ekonomik istikrar, tüm Afganlara yönelik adil ve insan onuruna yakışır muamele, güvenlik meseleleri, narkotik madde üretim ve kaçakçılığıyla mücadele çabaları yer alacak” denildi.
Amerikan heyeti, Katardaki görüşme öncesinde Kazakistana giderek Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan, Türkmenistan ve Özbekistandan yetkililerle buluştu. Toplantıda Afgan halkı için ortak destek konusu ele alındı.
Tom West, Kazanistanın başkenti Astanadaki görüşme sonrasında eski adı Twitter olan sosyal medya platformu X üzerinden yaptığı paylaşımda, “Güvenlik, insan hakları, ekonomi ve insani ihtiyaçlar gibi kritik meseleler üzerinde kapsamlı fikir alışverişinden ötürü tüm katılımcılara ayrı ayrı teşekkür ediyorum” dedi.
Taleban, 2021 yılı Ağustos ayında Amerikanın 20 yıl sonra Afganistandaki askerlerini geri çekmesi üzerine Kabilde iktidarı ele geçirdikten sonra hiçbir ülke tarafından resmi olarak tanınmadı.
ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcü Yardımcısı Vedant Patel, dünkü açıklamasında, “Amerikanın politikasında hiçbir değişiklik yok. Taleban ile çıkarlarımız açısından elverişli olduğu takdirde görüşeceğimizi çok açık bir biçimde ifade etmiştik” dedi.
Patel, “Görüşme, Talebanın meşrulaştırıldığı ya da ilişkilerin normalleştiği yönünde ya da tanınacağına ilişkin hiçbir türde işaret anlamına gelmemektedir” şeklinde konuştu.
Patel ayrıca Amerikanın Talebanın insan hakları ihlalleri ve Afgan kadın ve kız çocuklarının marjinalleştirilmeleriyle ilgili kaygıları olduğunu da dile getirdi.
Afganistandaki fiili köktendinci iktidar, yoksul Afganistanı yönetmek için şeriat kanunlarını dayatıyor. Kız çocukları, altıncı sınıfın ötesinde eğitimden mahrum bırakılıyor. Kadınların çalışması yasaklanırken park, spor salonu ve hamam gibi kamuya açık alanlardan uzaklaştırılıyor. Taleban en son bu hafta başında Afganistanda kadınlara hizmet veren tüm güzellik salonlarını kapattı.
Birleşmiş Milletler ve diğer yardım kuruluşlarının Afgan kadın elemanlarla çalışmaları da yasaklanıyor. Bu ve bunun gibi yasaklar, 28 milyondan fazla insanın gıda yardımına ihtiyacı olduğu ülkede insani yardım faaliyetlerini sekteye uğratıyor. Yasak nedeniyle Dünya Gıda Programı, 8 milyon Afganın yardıma erişimini sonlandırmak zorunda kaldı.
Uluslararası toplum, Talebanın Afgan kadınlar üzerindeki baskıcı uygulamaları kınadı ve kısıtlamaların kaldırılmasını talep etti. Köktendinci Taleban liderleri ise eleştirileri reddediyor ve uygulanan politikaların şeriat yasaları ve Afgan kültürüyle örtüştüğünü kaydediyor.
Özel temsilci Rina Amiri, bugün X üzerinden yaptığı paylaşımda, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri, Arnavutluk, Bangladeş ve Faslı temsilcilerle yaptığı son görüşmelerde kadın haklarının “İslam dini tarafından korunduğu ve kadınların ekonomik kalkınma ve istikrar için kilit önem taşıdığı” sonucuna vardıklarını kaydetti.
Amiri, “Afgan kadın ve kızların aşırı derecede baskı altına alınması, özellikle nüfusunun çoğunluğu Müslüman olan ülkeler açısından tehlikeli bir emsal oluşturuyor. Bu politikalar normalleştirilmemeli, dünya Afgan kadın ve kızlarının yanında yer almalı” dedi.
