Trumpın göreve geldikten sonra ilk yurt dışı ziyaretini geçen yıl Mayıs ayında Riyada yaparak çoğu Suudinin gönlünü kazanmıştı. Bir önceki başkan Barack Obamayı çok umursamıyorlardı.
Obamanın Orta Doğuya hiç ilgi duymadığını düşünüyorlar, İranla yaptığı nükleer anlaşmayı da kötü bir anlaşma olarak görüyorlardı.
Ama Donald Trump, beraber çalışabilecekleri biriydi. Trump, Obama döneminde silah satışına getirilen engelleri Yemen savaşı için kaldırdı, Suudilere insan hakları dersi vermekten kaçındı ve damadı Jared Kushnerin Suudi Arabistanın Veliaht Prensi Muhammed bin Selmanla fevkalade yakın ilişkiler kurmasından memnun görünüyordu.
Trumpın ziyaretini, Prens Selmanın Beyaz Saray, Pentagon ve Hollywood ziyaretleri izledi. Prens, Yemendeki çatışmalara yaklaşımının insanlık trajedisine neden olduğunu düşünenlerin düzenlediği savaş karşıtı gösterilere rağmen, Londrada da sıcak karşılandı.
Suudi Arabistandaki Batılı diplomatlar da Prens Muhammedin modern reformlarını ülkenin uzun süredir ihtiyaç duyduğu taze kan olarak takdir ediyordu.
Prens, kadınların araba kullanması yasağını kaldırdı, Suudilere eğlence dünyasının kapılarını açtı ve dini polis teşkilatının yetkilerini sınırlandırdı.
Prens ayrıca, ülkenin petrol gelirine bağımlılığını azaltmak için iddialı projeler öne sürdü ve çölün ortasına tamamen yenilenebilir enerji kaynakları kullanılacak 500 milyar dolarlık dev bir teknoloji şehri kurulacağını duyurdu.
Ne değişti?
Veliaht Prens Muhammedin kontrolünde Suudi Arabistan geçen yıl bu zamanlar başarılarıyla konuşuluyor, dünya Riyadın kapısını aşındırıyor ve Future Investment Initiative adlı yatırım konferansına katılmak için ülkeye akın ediyordu.
Çok şey değişti. Prens Muhammedin Batının umduğu liberal reformcu olmadığının işaretleri, yolsuzlukla suçladığı onlarca prens ve iş insanını geçen yıl lüks bir otele tıkmasıyla gelmeye başlamıştı.
Prens, Lübnan Başbakanı Saad Haririyi kısa bir süre gözaltında tuttu. O süre içinde Prensin Haririyi istifaya zorladığı iddia ediliyordu. Prens ayrıca, reform programını sorgulayan herkesin gözaltına alınması talimatı verdi, basit bir tweet eleştirisi dahil.
Prensin en sert muhaliflerinden Suudi gazeteci Cemal Kaşıkçının 2 Ekimde çok şüpheli bir şekilde kaybolması ise, yakın müttefiki Donald Trumpın dahi, Suudi hükümetinin suçlu bulunması durumunda ciddi cezalandırmalardan bahsetmesine neden oldu. Suudilerin misliyle karşılık verecekleri sözleri ve dünyaya petrol piyasasındaki rollerini hatırlattıkları yanıtları ise Pazar günü geldi.
Devlet kontrolündeki medyanın da etkisiyle çoğu Suudi yönetime destek çıktı. Suudi Arabistanda yaygın konuşulan dedikodulardan biri, İstanbulda yaşananların, Suudi monarşisinin itibarını zedelemek isteyen Türkiye ve Katarın bir komplosu olduğu yönünde.
Ama özel görüşmelerde bazıları, bir zamanlar vizyoner görülen 33 yaşındaki Prensin fazla ileriye gittiğini dile getiriyor.
Prens ülkesini Yemende maliyetli ve kazanması zor görünen bir savaşa soktu. Komşusu Katarla kavgalı oldu, insan hakları ihlalleri ve barışçıl göstericilerin tutuklanması nedeniyle Kanadayla tartıştı ve Kraliyette, iş dünyasında giderek yabancılaştı. Muhafazakar Suudiler, daha sakin zamanların özleminde olabilir.
