Avrupa Parlamentosu-TBMM Karma Parlamento Komisyonu Eş Başkanı Sergey Lagodinsky, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğanın Şanghay İşbirliği Örgütüne (ŞİÖ) üyelik hedefine ilişkin olarak Türkiyenin stratejik kararsızlık göstermesinin Avrupa Birliği (AB) ile ilişkilere zarar vereceğini dile getirdi. İstanbul ziyareti sırasında DW Türkçenin sorularını yanıtlayan Lagodinsky, Türkiyenin NATO üyesi olarak güvenebileceğimiz bir müttefik olması meselesi, net bir mesele olmalı dedi. Gezi davası sürecini de yakından takip eden Yeşiller partili Alman siyasetçi Sergey Lagodinsky, Bütün siyasi mahkumlar serbest bırakılmalı ifadelerini kullandı.
DWnin Avrupa Parlamentosu-TBMM Karma Parlamento Komisyonu Eş Başkanı Sergey Lagodinskye sorduğu bazı sorular ve yanıtları şöyle:
Deutsche Welle Türkçe: İstanbulda Temmuz ayında imzalanan Ukrayna ile Rusya arasındaki tahıl koridoru anlaşması, Türkiye açısından diplomatik zafer olarak görüldü. Anlaşma, Türkiyenin Avrupadaki algısını nasıl etkiledi?
Sergey Lagodinsky: Dünya için çözüm bulabildiğimiz her adımın iyi olduğunu düşünüyorum. Bu açıdan baktığımızda Türkiyenin dünya için faydalı olduğunu söyleyebiliriz. Rusyanın bu durumla ilgili bazı sorunları olduğunu biliyoruz. Putin tahıl anlaşmasının yoksul ülkelere fayda sağlamadığını iddia etti. Bunu söyleyecek bir meşruluğu olmadığı fikrindeyim. İşgal ettiği ve katliam yaptığı bir ülkeden gidecek gıdayı kimin alması gerektiğini eleştirmenin Putine kalmadığı kanaatindeyim. Anlaşmanın devam edeceğini umuyorum. 24 Şubatta başlayan durum, Türkiyenin ve bölgenin stratejik rolünü değiştirdi. Türkiyenin, Montrö Sözleşmesinin uygulanması, Ukrayna davasına destek vermesi ve Ukraynaya askeri ekipman sağlaması bir tarafta dururken, diğer tarafta Rusya ile arabuluculuk rolü üstlenmeye çalışması elbette bölge için önemli. Türk ortaklarımızı bu durumu fazla dikkatsizce kullanmamaları konusunda uyarmak isterim. Bizim açımızdan Türkiye müttefik ülke ve NATO üyesi bir ülke. Müttefik olarak çok fazla kararsızlık göstermesi ve siyasi manevra yapmak için istekli olması, durumu giderek zorlaştıracaktır. Bu dediğim, Türkiyenin yaptırımlar konusundaki tutumunu da içeriyor. Yaptırımlar halen orada, işe yaraması için varlar. Bu yaptırımları baltalamaya yönelik herhangi bir girişim dostça bir hareket değildir. Türkiyenin NATO üyesi olarak güvenebileceğimiz bir müttefik olması meselesi, net bir mesele olmalı. Farklı taraflar arasında manevra yapılırsa bu güven zedelenebilir.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Şanghay İşbirliği Örgütüne üye olmayı hedeflediklerini açıkladı. Açıklamaya Avrupa Birliğinden tepkiler geldi. Söz konusu üyelik hedefinin hayata geçmesi AB ile ilişkileri nasıl etkiler?
Dediğim gibi, güvenilirlik oldukça önemli. Türkiyenin Şanghay Grubundaki ülkelere daha fazla kur yapması, daha az güvenilirlik demek. Böyle bir durum olursa Türkiye, Şanghay Grubu üyesi tek NATO üyesi olacak. Otoriter ortaklarla aynı masada oturacak. Türkiyenin stratejik kararsızlığa ne kadar gücü yeteceğinden emin değilim. Bu benim kişisel endişem. Bu stratejik kararsızlık, AB ile ikili ilişkiler açısından geri tepebilir.
2014 yılında Türkiye vatandaşlarının Schengen vize başvurularının yüzde 4ü reddedilirken bu oran 2020 yılında yüzde 12,7ye yükseldi ve giderek de artıyor. Ret oranlarındaki artışı neye bağlıyorsunuz?
Vize meselesini görev ve ödev olarak görüyorum. Türkiye ziyaretim sırasında vize şikayetlerini ben de duydum. Ziyaretimin sebebi de bu zaten: Dinlemek, öğrenmek ve sonrasında duyduklarımla ilgilenmek için buradayım. Söyleyebileceğim tek şey, sivil toplum üyeleri ile insan hakları savunucularından da başvurular gelirken vize sayılarının neden azaltılması gerektiğini anlayamadığım. Bildiğiniz üzere vizeler merkezi hükümetler tarafından veriliyor. Vize meselesinin endişe verici olduğunu düşünüyorum ve bu konuyla ilgileneceğim. Toplumumuzu Türkiye vatandaşlarına kapatmak için bir neden yok.
ABnin özellikle mülteci mutabakatı ve Ukrayna savaşı nedeniyle Türkiyedeki antidemokratik uygulamalara sessiz kaldığına dair eleştirileri nasıl değerlendiriyorsunuz?
Birçok seviyede karşılıklı bağımlılığın olduğu bir dünyada yaşıyoruz. Avrupa Birliği, Macaristan gibi üyesi olan ülkelerde yaşanan demokrasi ihlallerine dahi tatmin edici karşılık verecek kapasitede değil. Türkiye ise komşu ülke ve önemli bir stratejik pozisyonda. Aynı zamanda enerjinin merkezi ve NATO üyesi. Yani epey karmaşık bir mesele. Delegasyon başkanı olarak Avrupa Parlamentosunda Türkiye ile ilişkilerimizde demokrasi ve insan haklarının temel alınması için çaba gösterdim. Parlamentoda bu konuda bir belirsizlik yok. Türkiyede temel haklar ve demokrasi alanında somut gelişme olmadıkça, Gümrük Birliği ile ilgili projeler ya da vize serbestisinde ilerleme sağlanmayacağı açık. Benim açımdan mesele net. Avrupa Birliğinin tüm bu meselelere rağmen Türkiye ile ilişkilerini kesmiyor olması, durumun ne kadar karmaşık olduğunu gösteriyor. Taleplerimizi savunuyoruz. Bütün siyasi mahkumlar serbest bırakılmalı. Kavala serbest bırakılmalı, Selahattin Demirtaş serbest bırakılmalı, belediye başkanları serbest kalmalı. Bunun mülteci anlaşması ile bir ilgisi yok. Türk ortaklarımız da bizim onlara bağımlı olduğumuz gibi onların da bize bağımlı olduğunu unutmamalı. İlişkilerin geri dönülemez biçimde zarar görecek noktaya gelmesi, Türkiyenin geleceği için de zararlı olacaktır. O nedenle beraber hareket etmeli, bir yanda demokrasiye diğer yanda daha sıkı ilişkiler kurmaya doğru ilerlemeliyiz. Ancak biri olmadan diğeri olmaz.
