DWnin haberine göre Moldovanın Ustia köyündeki lisenin müdürlüğünü yapan kimya öğretmeni Valentina Tomas, Çok üzgünüz ve sürekli stres altındayız diyor. Birkaç kilometre uzaklıktaki ayrılıkçı Transdinyesterden gelen patlama haberleri, sadece onun uykusunu kaçırmakla kalmıyor. Geçen hafta Transdinyester Devlet Güvenlik Bakanlığı binası, kimliği belirsiz kişiler tarafından bombalandı. Yine Rusya yanlısı ayrılıkçılara ait bölgede bulunan Kobasnadaki mühimmat deposunun yakınında silahlı çatışma çıktığına dair haberler de geldi.
Uluslararası toplumun Moldovanın bir parçası olarak kabul ettiği, tek taraflı bağımsızlık ilanını ise sadece Rusyanın tanıdığı Transdinyester, yaklaşık 500 bin nüfusuyla Ukrayna sınırında yer alıyor.
Ustiadaki birçok insan, Rusyanın yardımıyla ayrılıkçıların bölgeyi Moldovadan kopardığı 1990ların başındaki savaşı hatırlıyor. Rus askerleri bugün hâlâ sözde barış gücü adı altında bölgede konuşlandırılıyor. Ustia köyünün hemen yakınında Rus ordusunun bir kontrol noktası yer alıyor. İki asker, zırhlı bir aracın yanında nöbet tutuyor. Askerlerden biri dürbünle etrafı gözetliyor. Valentina Tomas, o zamanlar şiddetli çatışmalara sahne olan Ustia köyünden 30 yıl önce kaçmak zorunda kalmış.
Valentinanın köyü, Dinyester Nehri üzerindeki köprünün diğer tarafında yer alıyor. Transdinyester Cumhuriyeti uluslararası hukuka göre bugün hâlâ Moldova Cumhuriyetine ait. Tiraspoldeki yerel hükümetin geçen hafta terör alarm seviyesini en yükseğe çıkarmasından bu yana, bölgede hareket etmek çok tehlikeli hale geldi.
Karşı kıyıdaki akraba ve arkadaşlar
Valentina Tomas, köydeki çocuklar, öğrencileri ve meslektaşları için endişeleniyor. Son yıllarda nehrin diğer yakasındaki akraba ve arkadaşlarıyla birlikte barış içinde yaşadıklarını, diledikleri zaman karşılıklı ziyaretler yapabildiklerini vurguluyor. Ama şimdi Ustia sakinleri endişeli. Belki de karşı kıyıdan saldırıya uğrarız diyor Valentina Tomas.
Ustiadaki çoğu insan ziraatçilikle uğraşıyor. Köy muhtarı Maxim Verdes, bölgenin bilhassa kirazlarıyla ünlü olduğunu, mahsulün büyük bölümün Avrupa Birliğine ihraç edildiğini anlatıyor. Muhtar Verdes, şu anki durumu Valentina öğretmen kadar dramatik görmüyor:
Sakin kalmaya çalışıyoruz. Bugün insanlar eskisinden daha fazla bilgi sahibi, birden fazla kaynağa erişebiliyorlar.
Moskovadan rahatsız edici açıklamalar
Köy muhtarı, Rusyanın Ukraynayı işgalinin başlamasından bu yana hiçbir köylünün, gerginlik korkusuyla Ustiayı terk etmediğini belirtiyor ve Moldova Cumhuriyetindeki durumun mümkün olduğunca barışçıl kalacağını umuyor.
Bununla birlikte Moskovadan yapılan açıklamalar huzursuzluğa neden oluyor. Yüksek rütbeli Rus generali Rustam Minnekaev, Ukraynanın güneyi üzerinden Transdinyestere doğru bir kara bağlantısından bahsetti ve bu bölgedeki Rusça konuşan nüfusa karşı ayrımcılık yapıldığını iddia etti.
Kiev yönetimi ise Transdinyesterde gerginliğin tırmanışa geçmesine hazırlıklı olduğunu duyurdu. Moldova Cumhurbaşkanı Maia Sandu, geçtiğimiz hafta yaptığı açıklamada, bu tırmanışı önlemek ve vatandaşları korumak için gerekli tüm önlemlerin alınacağına dair güvence verdi. Aynı zamanda, patlamaların Transdinyesterin iç kesimlerindeki farklı güçler arasındaki gerginliklerden kaynaklandığını vurguladı.
Putin Moldovada ikinci bir cephe mi açacak?
Moldovanın başkenti Kişinevdeki Siyaset ve Avrupa Reformları Enstitüsü Müdürü Iulian Groza, Transdinyesterdeki olayları, Paniği körüklemeyi ve bölgeyi istikrarsızlaştırmayı amaçlayan provokasyonlar olarak görüyor. Rusyanın böylece Moskovanın emirlerini yerine getiren sadık bir Transdinyester yönetimi hedeflediğini savunan Iulian Groza, Ancak şu anda Rusyanın, Ukraynadaki savaşı Transdinyestere doğru genişletmesi için mantıklı bir neden görmüyorum diyor ve sözlerini şöyle sürdürüyor: Çünkü bu, Moldovayı Ukraynadaki savaşa dahil edecektir. Transdinyester hâlâ bizim toprağımız. Rusya, hem yaptırımlar hem de askerî kayıp riski açısından çok yüksek bir bedel ödemek zorunda kalır. Dolayısıyla Rusyanın, Moldovada ikinci bir cephe açmasını beklemiyorum.
Ancak öğretmen Valentina Tomas ve diğer köylüler yine de hayli gergin ve endişeli. Hayatım boyunca burada inşa ettiğim her şey bir anda yok edilebilir, diyor kimya öğretmeni. Ukraynadan Ustiaya ulaşan mültecilerin anlattıklarını tek kelimeyle korkunç olarak nitelendiren Valentinanın tek bir dileği var: Savaş yüzünden bir daha evinden ayrılmak zorunda kalmamak.
