Yevgeny Prigojin paralı asker grubu Wagneri kurmak için neredeyse on yılını harcadı.
Rusyanın Ukrayna savaşında kilit rol oynadı ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putinin Afrika ve Suriyede müttefikler edinmesine yardımcı oldu.
Ölümünün ardından grubun geleceğiyle ilgili farklı spekülasyonlar ortaya atılıyor.
Batılı güvenlik yetkilileri Wagner liderinin yerine kimin geçeceği ve bir zamanlar yönettiği paralı askerlere ne olacağı konusunda farklı tahminlerde bulunuyor.
Wagneri kim yönetecek?
BBCye konuşan Londra merkezli savunma ve güvenlik alanında çalışma yapan düşünce kuruluşu RUSIden araştırmacı Dr. Joana de Deus Pereira, Prigojinin ölümünün grubun muhtemelen yeniden yapılanmasına neden olacağını söyledi.
Ancak Wagnerin operasyonlarının Prigojinin liderliği altında olduğu gibi devam etmesi olasılığının yüksek olduğunu belirtti.
Kuruluş gelecekte muhtemelen başka bir isimle varlığını sürdürecek; uyum sağlama ve dönüşüm kapasitesine sahip olduğunu zaten kanıtladı.
Wagnere tek adam organizasyonu olarak değil, bir ekosistem olarak, Afrika gibi yerlerde başları ve çok çeşitli çıkarları olan bir hidra olarak bakmalıyız.
Atlantik Konseyi Güvenlik Analisti Ruslan Trad BBCye verdiği demeçte, Prigojinin yerine Rusyanın askeri istihbarat servisi GRU ile bağlantılı birinin gelebileceğini belirtti.
Ona göre Putinin önündeki asıl zorluk paramiliter operasyonları finanse edecek kadar zengin ve kendisini destekleyen birini bulmak:
Yeni bir finansör bulmanın daha zor olacağını düşünüyorum, çünkü Wagnerin iyi komutanları olsa da burada önemli olan para. Putinin çevresinden birini bu role yerleştirebilirler.
Wagnerin Yükselişi isimli belgeseli yapan gazeteci Benoit Bringer, BBCye güçlü adaylardan birinin GRUnun başındaki General Andrey Averyanov olduğunu söyledi.
Putinin geçişi planlamak için zamana ihtiyacı var gibi görünüyor. Prigojinden kurtulmak için iki ay beklemesinin sebebi bu olabilir diye ekledi.
RUSIden Emily Ferris Moskovanın Prigojine benzer adayları tehlikeli görebileceği ve bu nedenle Kremlinin seçtiği adayla ilerleneceği beklentisini paylaştı.
Wagnerin Belarus ve Ukraynadaki birliklerine ne olacak?
Wagner geçtiğimiz yıl boyunca Ukraynadaki en etkili savaşçı güçtü; birlikleri doğuda Soledar ve Bahmut kentlerini ele geçirdi.
Ancak RUSIden Ferris, Prigojinin ölümünün savaşın kaderinde belirgin bir etkisi olmayacağını savunuyor.
Ona göre bunun sebebi Wagner isyanından bu yana birliklerinin ya Belarusta konuşlanmış ya da Savunma Bakanlığına geri çekilmiş olması.
Wagner birliklerinin kısa vadede muharebeye katılmasının olası görülmediğini de ekliyor.
Belarusta 8 bin Wagner birliğinin konuşlandığı söyleniyor.
Uydu görüntüleri konuşlanan birliklerin çadırlarının önemli bir bölümünün ortadan kaybolduğunu gösteriyor.
ABD tarafından fonlanan Radio Free Europe 273 çadırdan 101inin halihazırda bozulduğunu söylemişti.
Yine de Wagner savaşçılarının geleceği belirsiz; sosyal medyada yer alan bazı hesaplar, Prigojinin ölümünden Putini sorumlu tutan askerlerin onu tehdit ettiğini iddia etti.
Afrika ve Suriyedeki Wagner birlikleri savaşmaya devam edebilecek mi?
Wagnerin sınır ötesi birliklerinin geleceği de aynı derecede belirsiz. Grup Suriye, Mali, Orta Afrika Cumhuriyeti ve Libyadaki hükümetlerin desteklenmesi karşılığında madencilik gelirlerini paylaşan güçleriyle Rus dış politikasının önemli bir aracı haline gelmişti.
Prigojinin son günleri Batı Afrikada geçirdiğine inanılıyor. Batılı analistler grubun, darbenin gerçekleştiği Nijer de dahil olmak üzere daha fazla ülkeye erişmeye çalıştığından endişe ediyor.
Birçok uzman, Wagnerin kıtadaki operasyonlarının dağınık yapısı nedeniyle Prigojinin ölümünden etkilenmeyeceğini savunuyor.
BBCye konuşan Atlantik Konseyinden Trad, Wagnerin Afrika ülkelerinin savunma altyapısına derinden entegre olduğunu ve Prigojinin ölümünden etkilenmeyeceğini belirtiyor.
Yerel komutanlar etkilenmiyor çünkü operasyonlar ayrı ayrı yürütülüyor, bunun için farklı kaynaklara sahipler ve şu anda bile Suriye ve Afrika operasyonları için eleman alıyorlar.
Trad, grubun Rus istihbaratıyla mesafeli ilişkisinin Moskova için değerli bir araç olmaya devam edeceğini, bunun Rusyanın çıkarlarını gözetebileceği gri bölgede faaliyet göstermesine olanak tanırken yetkililerin herhangi bir bağlantıyı reddetmesine olanak sağlayacağını söylüyor.
Orta Doğu Enstitüsünün Suriye Programından Akademisyen Anton Mardasov, diğer paralı asker şirketlerinin Wagnerin Suriyedeki rolüne rakip olmaya başladığına dikkat çekiyor.
Haziran ayındaki isyanın ardından, bir grup Wagner askerinin PMC Redut adlı rakip bir şirketten transfer teklifi aldığını iddia ediyor.
Mardasova göre, Redut Suriyede Wagner ile paralel olarak uzun süredir çalışıyor. Ordu, Suriyede Reduta güveniyordu ama hızlı adımlardan da korkuyorlardı.
Wagnerin mirasına ne olacak?
Orta vadede Wagnerin operasyonlarının kurucusunun ölümünden önemli ölçüde etkilenmesi pek olası görünmüyor.
Ancak RUSIden Emily Ferris, uzun vadede Wagnerin operasyonlarının yeni bir şekil alabileceğini belirtiyor.
Ferris, BBCye verdiği demeçte, Büyük ihtimalle Wagner ikiye bölünecek, Belarustaki lidersiz gruplar dağılacak ve yurt dışında faaliyet gösteren diğer grup Rus dış politikasının kullandığı başka bir yapıya dönüşecek diyor.
Prigojinin mirasına gelince, Bringer, Wagnerin Kremline, kanunların tamamen dışında faaliyet gösterebilen, özel, karanlık bir ordunun, hibrit savaşlarda nasıl faydalı olabileceğini ve yurt dışında nüfuz elde edebileceğini gösterdiğini belirtiyor ve ekliyor:
Wagnerin adı yok olabilir ama sahadaki paralı askerler ve yarattığı yöntem yok olamaz.
