Ukrayna’nın çatışmayı sona erdirmeye yönelik ABD barış planında önemli değişiklikler yaptığı ve Rusya’nın maksimalist taleplerinin bir kısmını çıkardığı öğrenildi. Bu arada Avrupa liderleri, pazartesi günü yaptıkları açıklamalarda bir anlaşmaya hızlıca varılamayacağı konusunda uyardı. Kaynaklar, Kiev ile Washington arasında yoğun telefon trafiği yaşanırken Ukrayna lideri Volodimir Zelenski’nin bu hafta içinde Beyaz Saray’da ABD Başkanı Donald Trump’la görüşebileceğini belirtti.
Müzakereleri bilen kaynakların aktardığına göre, Ukraynalılar ABD-Rus ortak planında önemli değişiklikler yaptı ve ilk versiyondaki Rusya lehine maksimalist talepleri çıkardı.
Plan 19 maddeye düştü
Ukrayna, görüşmelere Avrupa’nın da dâhil olmasında ısrar ediyor. ABD ile Rusya arasında hazırlanan asıl 28 maddelik plan geçen ay Vladimir Putin’in özel temsilcisi Kirill Dmitriev ile Donald Trump’ın temsilcisi Steve Witkoff tarafından kaleme alınmıştı.
Planda Ukrayna’nın Donbas’ın doğusundaki kontrol ettiği şehirlerden çekilmesi, ordusunun büyüklüğünü sınırlaması ve NATO’ya katılmaması öngörülüyor. ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio ve Zelenski’nin başkanlık ofisi şefi Andriy Yermak’ın yürüttüğü pazar günkü İsviçre görüşmeleri sırasında plan büyük ölçüde yeniden düzenlendi.
Plan artık sadece 19 madde içeriyor. Kiev ve Avrupa’daki ortakları, toprakla ilgili görüşmelerde mevcut cephe hattının başlangıç noktası olması gerektiğini söylüyor.
Kiev şimdilik memnun
Zelenski pazartesi günü yaptığı açıklamada, “Şu an itibarıyla, Cenevre’nin ardından maddeler azaldı; artık 28 değil ve bu çerçeveye birçok doğru unsur eklendi” dedi ve hassas konuların Trump’la ele alınacağını belirtti.
Ukrayna, Rusya’nın askerî güçle ele geçirdiği toprakların tanınmasının söz konusu olamayacağını ve Kiev’in AB ile NATO’ya katılıp katılmama kararını kendisinin vermesi gerektiğini savunuyor. Ukrayna’nın birinci dışişleri bakan yardımcısı Sergiy Kyslytsya, Financial Times’a bu konuların Trump ve Zelenski’nin daha sonra karar vermesi için “paranteze alındığını” söyledi.
Ukrayna heyeti, Cenevre’den Kiev’e döndükten sonra pazartesi günü Zelenski’ye görüşmeler hakkında bilgi verdi ve planın son halini daha gerçekçi olarak nitelendirdi. Ayrıca Zelenski, ABD Başkan Yardımcısı JD Vance’le konuşarak sürece Avrupa ülkelerinin dâhil edilmesi için baskı yaptı. Vance’in bu talebi kabul ettiği bildirildi.
Kremlin temkinli
Ancak Moskova’ya avantaj sağladığı yönünde yorumlanan asıl 28 maddelik planın hâlâ Kremlin’in bazı temel taleplerini karşılamadığının en net işareti olarak, Putin’in üst düzey dış politika danışmanı pazartesi günü Moskova’nın plandaki bazı bölümleri “yeniden ele almak” isteyeceğini söyledi.
Yuri Uşakov, “Bize bir tür taslak verildi… bunun üzerinde daha fazla çalışılması gerekecek” dedi. Planın “pek çok maddesinin” Rusya için kabul edilebilir göründüğünü, ancak bazı maddelerin “taraflar arasında en ayrıntılı müzakereleri ve incelemeyi gerektireceğini” ekledi.
Kremlin’in sert tutumunu vurgulayan Uşakov, Rusya’nın hafta sonu sunulan Avrupa karşı-teklifini reddedeceğini söyledi.
