DW Türkçeden Gülsen Solakerin haberine göre ABD Dışişleri Bakanı Anthony Blinken, Ortadoğuda gerilimin Gazzede devam eden savaş ve Lübnan ile İrandaki son saldırılarla tırmandığı ve İsveçin NATO üyeliği ile ilgili TBMMdeki onay sürecinin henüz tamamlanmadığı kritik bir zamanda Türkiyede temaslarda bulunacak.
Blinken 7 Ekimde başlayan İsrail-Hamas çatışmalarının ardından ikinci kez Türkiyeyi ziyaret edecek. ABDli Bakanın bundan önceki Türkiye ziyareti 5 Kasım 2023te gerçekleşmişti.
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, 3 Ocak Çarşamba günü gazetecilerle buluşmasında birkaç haftadır gündemde olan ziyareti teyit ederek Blinkenın bir değişiklik olmazsa kendisinin misafiri olarak 6 Ocak Cumartesi günü Türkiyeye geleceğini belirtti.
Görüşmelerin İstanbulda olması beklenirken Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Blinkenın bir araya gelip gelmeyeceği ise net değil ama görüşmenin bu kez olma ihtimali daha yüksek görülüyor.
Geçtiğimiz haftalarda Erdoğanın ocak ayı içinde ABDyi seyahat edebileceği yönünde Ankarada çeşitli çevrelerde bazı görüş ve niyetler dillendirilmiş, ancak Amerikalı yetkililer böyle bir seyahat ihtimalini doğrulamamıştı. Son olarak bu konudaki soruyu yanıtlayan Fidan, Cumhurbaşkanımızın şu anda planlanan bir seyahati yok. Yani üzerinde konuştuğumuz seyahat yok şu anda yanıtını vermişti.
Ana gündem İsveçin NATO üyeliği
Gazzede devam eden savaş, İsrailin Lübnandaki Hamas ofisine saldırısı ve son olarak İranda gerçekleşen terör saldırılarıyla birlikte tansiyonun yükseldiği bir dönemde Türkiyeye gelecek olan Blinkenin temaslarının ana gündem maddesinin İsveçin NATO üyeliği ve ABDden alınmak istenen F-16lar olması bekleniyor.
ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Matthew Miller, son basın toplantısında soru üzerine Türkiyeye F-16 uçaklarının satış süreci için hassas şekilde çalıştıklarını ifade ederek kendilerinin yönetim olarak F-16 satışı ile İsveçin NATOya üyeliğini birbirine bağlı konular olarak görmediklerini ancak bu iki meseleyi bağlantılı gören Kongre üyeleri bulunduğunu kaydetti.
İsveçin NATO üyeliğini parlamentolarında halen onaylamayan iki İttifak ülkesi Türkiye ve Macaristan kalmış durumda.
NATOya İsveçin Katılımına İlişkin Protokolün Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Teklifi TBMM Dışişleri Komisyonundaki görüşmeleri bir kez ertelendikten sonra en son 26 Aralıkta teklif kabul edilmişti. Teklifin Genel Kurula ne zaman geleceğine ilişkin net bir takvim bulunmazken TBMM 16 Ocaka kadar tatilini sürdürecek.
Blinken ile yapılacak görüşmelerde onayın Genel Kuruldan da geçmesi için beklentilerini ve kendilerine verilen taahhüttü bir kez daha aktarması bekleniyor, Türk tarafı da F-16larla ilgili süreçte ilerleme görmek istediklerini tekrarlayacak.
ABD Başkanı Joe Biden ve yönetimdeki diğer yetkililer zaman zaman yaptıkları açıklamalarda Türkiyenin F-16 filosunun modernizasyonunu desteklediklerini ve bu durumun NATOyu daha güçlü kılacağını dile getirmişlerdi. Ancak sürecin başlaması için ABD Dışişleri Bakanlığı resmi bildirimi henüz yapmadı.
Miller, F-16 satışına ilişkin Kongreye resmi bildirimin ne zaman yapılacağı konusundaki soruya Ne zaman ilerlemeye hazır olacağımız hususunda şu anda bir yorum yapmak istemem değerlendirmesini yaptı.
DW Türkçenin diplomasi kulislerinden edindiği bilgilere göre ABD tarafı gerek güvensizlik gerekse oylamada sürprizler yaşanabileceği endişesiyle İsveçin katılım onayı TBMM Genel Kurulundan geçtikten sonra süreci başlatmaya daha yakın duruyor. Buna karşılık Türk tarafı da benzer bir düşünceyle ABD Kongresinden F-16ların satışına ters bir durumun ortaya çıkmasından ve elindeki onay kozunu kaybetmekten endişe ediyor.
Blinken ile yapılacak görüşmelerde iki tarafın İsveçin NATOya katılımının onayı ve F-16larla ilgili sürecin eş zamanlı olarak nasıl ilerleyeceğine yönelik bir uzlaşı sağlayıp sağlayamayacağı merakla bekleniyor.
Erdoğan ile Bidenın 15 Aralıkta yaptıkları telefon görüşmesinde İsveçin NATO üyeliğinin onaylanması ve ABDnin Türkiyeye 40 yeni F-16 savaş uçağı satması konuları birlikte ele alınırken, Biden F-16 satışına yönetim olarak tam destek verdiklerini ve İsveç konusunda adım atılması durumunda bu yönde harekete geçileceğini Erdoğana iletmişti.
Gazze ile ilgili gelişmeler
Blinken ile yapılacak görüşmelerde Gazze ile ilgili gelişmeler ve son günlerde tansiyonun giderek tırmanmasına neden olan olayların da masada olması bekleniyor.
Fidan en son gazetecilere yaptığı açıklamada ABDnin ya da bazı Batılı ülkelerin İsraile kayıtsız şartsız destek vermelerini ciddi bir sorun olarak gördüğünü söyleyerek ABDnin İsrail adına savaşmakta olduğu bir denklemde bölge ülkeleri karşı gücü geliştirmek isteyecektir. Gazzedeki türden katliamların bir daha olmasını istemeyenler bundan sonra çok büyük bir silahlanma ve güç arayışına girebilirler diye düşünüyorum demişti.
Bu kapsamda Lübnanda ve İranda yaşanan son saldırıların ardından Ankaranın bölgesel savaş riskine ilişkin endişesini Blinkena bir kez daha iletmesi bekleniyor.
Blinken, 7 Ekimdeki Hamas saldırıları ile başlayan ve İsrailin Gazzeye yönelik orantısız güç kullanımı ile devam eden süreçte dördüncü kez bölge turuna çıkıyor. Blinkenın turu kapsamında bu akşam önce İsraile gitmesi beklenirken, Türkiye dışındaki diğer ziyaret noktaları henüz bilinmiyor.
