• Turkhane Logo

NATO'nun yeni genel sekreteri kim olacak? Dengeler ne diyor?

Pek çok ittifak üyesi, Stoltenberg'in halefinin Temmuz ayı ortasında Litvanya'da yapılacak olan NATO zirvesinde, hatta daha öncesinde belirlenmesini istiyor.

11:39 27 Mayıs 2023 Cumartesi
NATO'nun yeni genel sekreteri kim olacak? Dengeler ne diyor?
Pek çok ittifak üyesi, Stoltenberg'in halefinin Temmuz ayı ortasında Litvanya'da yapılacak olan NATO zirvesinde, hatta daha öncesinde belirlenmesini istiyor.

Transatlantik askeri ittifakı NATOnun Norveçli genel sekreteri Jens Stoltenberg, dokuz yıl görev yaptıktan sonra eylül ayı sonunda koltuğunu bırakacak.

İttifak üyelerinin çoğu, Stoltenbergin halefinin temmuz ortasında Litvanyada yapılacak NATO zirvesinde, hatta daha öncesinde belirlenmesini istiyor.

Bu durum, NATOnun ABDden yeni üye Finlandiyaya ve Türkiyeye uzanan 31 ülkesine yeni bir lider seçmek için gereken fikir birliğini oluşturmaları için fazla bir zaman tanımıyor.

Bununla birlikte Stoltenbergden görev süresini dördüncü kez uzatmasını da isteyebilirler.

Dizginleri kim eline alırsa alsın, NATOnun başına geçecek ismi son derece zor bir süreç bekliyor.

Zira tarihi sorumluluk altına girecek olan isim, Rusya ile mevcut gerginlik ortamında ateşten bir gömlek giymiş olacak.

Bir yandan Ukraynayı desteklemek için müttefikleri bir arada tutması gerekecek, bir yandan da Rusyanın tüm kışkırtmalarına rağmen ortamı daha da gerecek veya sıcak çatışmaya sebep olacak adımlar atmaktan kaçınması gerekecek.

İngiltere Savunma Bakanı Ben Wallace geçen hafta göreve talip olduğunu açıklamıştı.

Ancak bazı hükümetler ilk kadın NATO genel sekreteri için bastırıyor, Danimarka Başbakanı Mette Frederiksen de bu anlamda ciddi olarak değerlendiriliyor.

Kamusal bir rol oynamasına rağmen bu ismin belirlenmesi şeffaf bir süreçle olmuyor.

Esas olarak liderler ve üst düzey diplomatlar arasındaki istişarelerle ve pazarlıklarla gerçekleşiyor. Bu istişareler, tüm NATO üyeleri bir fikir birliğine vardıkları konusunda hemfikir olana kadar devam ediyor.

Ancak adı konmamış ve yazılı olmayan bazı kabuller var. Bunlardan en önemlisi de NATO genel sekreterinin daima Kuzey Avrupa ülkelerinden seçilmesi.

İttifakta 38 yıl görev yapmış eski bir üst düzey NATO yetkilisi olan Jamie Shea, liderlerin çok yetenekli bir politikacı, iletişimci ve diplomat aradığını söylüyor.

Ayrıca bu ismin siyasi kariyerinde fazla çalkantılar, u dönüşleri ve skandallar da olmamalı.

Halihazırda Chatham House düşünce kuruluşunda görev yapan Shea, Aileyi bir arada tutmak, herkesi sürekli olarak gemide tutmak, endişelerini giderdiğinizden emin olmak için tüm müttefiklerle iletişim halinde olmak işin önemli parçası diyor.

Wallace ve Frederiksen
Pek çok diplomat, ittifak genelinde geniş çapta saygı görmesine rağmen Wallaceı bu iş için uzak bir ihtimal olarak görüyor.

Bunun temel nedeni uzun süredir NATO için bir kadın seçme arzusu.

Bir başka neden de NATO genel sekreterliği için üst düzey siyasi nüfuza sahip bir isim olmasının istenmesi.

Yani eski bir başbakan veya cumhurbaşkanını tercih ediliyor. Örneğin 64 yaşındaki Stoltenberg, Norveç başbakanıydı. Ondan önceki başkan Rasmussen de Danimarka başbakanıydı.

Frederiksen şu an için kriterlerin tümünü karşılıyor. henüz aday olduğunu belirtmemiş olsa da ilgilenmediğini de söylemedi. NATO diplomatları, onun perde arkasında ciddi şekilde değerlendirildiğini söylüyor.

Çarşamba günü Kopenhagda gazetecilere verdiği demeçte, Herhangi bir iş ilanına başvurmuş değilim dedi ve ABD Başkanı Bidenın ziyaretinin NATO rolü için bir iş görüşmesi anlamına gelebileceği yönündeki spekülasyonları bu şekilde geçiştirdi.

Görev geleneksel olarak bir Avrupalıya gitse de, herhangi bir ciddi adayın NATOnun baskın gücü olan Washingtondan destek alması şart.

Biden yönetiminin ise henüz bir aday üzerinde karar kılmadığı biliniyor. Üst düzey kaynaklar bu konuda  hareketli bir tartışmanın sürdüğünü söylüyor.

Frederiksen hükümeti dağılabilir
45 yaşındaki Sosyal Demokrat Frederiksen, 2019da Danimarkanın en genç başbakanı oldu ve Covid-19 salgınında kriz yönetimiyle övgü aldı. Geçen yılki seçimlerde de ikinci bir dönem kazanarak güçlendi.

Ancak siyasi yorumculara göre NATO görevini alırsa kırılgan hükümeti çökebilir çünkü başbakanlık görevinden vazgeçmek zorunda kalacak.

Ülkesi, NATOnun GSYİHnın yüzde 2sini savunmaya harcama hedefinin oldukça gerisinde kalan Frederiksen hedefi tutturma çabalarını hızlandırma sözü vermesine rağmen Danimarka hala yüzde 1,38de.

Bazı müttefikler ise, özellikle Rusyanın Ukraynadaki savaşı bölgeyi NATO için daha da önemli hale getirdiğinden, bu pozisyonun ilk kez bir Doğu Avrupalıya gitmesi gerektiğini savunuyorlar. Özellikle Polonyanın bu konuda istekli olduğu biliniyor.

Frederiksen işi alırsa, bir İskandinav ülkesinden üst üste üçüncü NATO patronu çıkmış olacak.

Diğer olasılıklar
Konuşulan diğer olası isimler arasında Estonya Başbakanı Kaja Kallas, Almanyanın Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ve Kanada Başbakan Yardımcısı Chrystia Freeland bulunuyor.

Ancak diplomatlar, Kallasın bazı NATO üyeleri için Rusyaya karşı fazla şahin olduğunu, Berlinin von der Leyenin Komisyonda kalmasını istediğini ve Freelandin de Avrupalı ??olmadığı için tepki gelebileceğini söylüyorlar.

Sıkça gündeme gelen diğer isimler ise eski Hollanda Başbakanı Mark Rutte ve İspanya Başbakanı Pedro Sanchez.

Ancak Rutte, işi istemediği konusunda net konuştu ve Sanchez de bu yıl içerisinde gireceği bir genel seçim için hazırlanıyor.

Bazı diplomatlar ayrıca, NATO mutabakatlarını engellemekten çekinmeyen Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğanın gireceği seçim sonuçlarının da önemli olduğunu belirtiyorlar.

Son güncelleme: 11:39 27.05.2023
SIRADAKİ HABER
Sayfa Başı