Rusyada 22 Martta meydana gelen ve 140tan fazla kişinin ölümüne yol açan konser salonu saldırısı, Devlet Başkanı Vladimir Putin döneminde yaşanan büyük bir güvenlik zaafı olarak değerlendiriliyor.
Son yirmi yılın en kanlı saldırısı, silahlı kişilerin halka açık bir etkinlikte bu kadar çok insanı nasıl kolayca öldürebildiği sorusunu beraberinde getirdi.
AP, katliamın önlenememesinin ve hükümetin buna verdiği tepkinin ardında yatan nedenleri değerlendirdi.
Siyasi baskıdan terörizme odaklanılmadı
Rusyada güvenlik birimi son yıllarda siyasi muhalefeti, bağımsız medyayı ve sivil toplum gruplarını baskı altına aldı. Bu durum Ukraynanın işgalinden sonra daha da yoğunlaştı. Pek çok muhalif grup aşırılık yanlısı olarak damgalandı.
Muhalefet lideri Aleksey Navalny, 16 Şubatta hapishanede öldü. Navalnynin siyasi ağı, 22 Martta Rusyanın mali suçlardan sorumlu devlet gözlemcisinin kayıtlarına eklenen LGBTQ+ gibi aşırıcı ve terörist örgütler listesinde yer alıyor.
Navalnynin önde gelen yardımcılarından Leonid Volkov, güvenlik birimlerinin siyasi baskılarla meşgul oldukları için terörizm tehditlerine dikkat edemediklerini söyledi.
Yurtdışında yaşayan Volkov, Hayali teröristler icat etmeyi seviyorlar, farklı düşünenler ya da sevenler, bu yüzden gerçek teröristlere ayıracak zamanları yok dedi.
Pek çok güvenlik görevlisi, şüpheli Ukrayna ajanlarına, Ukraynanın sabotaj ve diğer saldırılarına odaklanmış durumda.
Carnegie Rusya Avrasya Merkezinde kıdemli araştırmacı olan Andrei Kolesnikov, güvenlik güçlerinin Kremlini eleştirenlere odaklandığını ancak ülkeye yönelik gerçek tehditlerle mücadelede yetersiz kaldıklarını kaydetti.
Kolesnikov, Putinin istikrar ve güvenliği sağlamak için neredeyse çeyrek asrı olduğunu, ancak bunun yerine her ikisini de mahvettiğini belirtti.
ABD saldırı uyarısı yaptı, Rusya şantaj dedi
Washington yönetimi, mart ayı başında Rusyada bir saldırının olabileceğini bildirdi.
Moskovadaki ABD Büyükelçiliği, 7 Martta bir duyuru yayınlayarak Amerikalılara, aşırılık yanlılarının konserler de dahil olmak üzere büyük toplantıları hedef alan planları nedeniyle kalabalıklardan kaçınmalarını tavsiye etti.
Putin, saldırıdan üç gün önce ABD Büyükelçiliğinin ihbarını Rusları korkutmak ya da sindirmek ve Kremline şantaj yapmak için yapılmış bir girişim olarak değerlendirdi.
Federal Güvenlik Servisi (FSB) Başkanı Alexander Bortnikov, ABDnin uyarısının genel olduğunu ve saldırganların izini sürmeye yardımcı olmadığını kaydetti.
Putin, saldırıyı Ukrayna ile ilişkilendirmeye çalışarak dikkatleri güvenlik zafiyetinden başka yöne çekmeye çalıştı.
Başarısız ilk müdahale
Terörle mücadele ekiplerinin saldırı haberini aldıktan sonra konser salonuna ulaşması en az yarım saat sürdü. Silahlı saldırganlar bu sürede salonu ateşe verip kaçtı.
Güvenlik güçlerinin Moskovanın dış çevre yolu üzerindeki konser salonuna ulaşmasını yoğun trafik de engelledi.
Güvenlik kameraları onları salona gelirken ve daha sonra beyaz bir Renault ile ayrılırken görüntüledi.
Yetkililerin, Ukrayna sınırından yaklaşık 140 kilometre uzakta tutuklamadan önce 370 kilometreden fazla güneybatıya gitmelerine neden izin verdikleri hemen anlaşılamadı.
Kremlinin Ukrayna ısrarı
IŞİDin Afganistandaki kolunun saldırının sorumluluğunu üstlenmesinin ardından Putin, saldırının ertesi günü ilk başta bu gruptan bahsetmedi.
Daha sonra ise saldırının arkasında radikal İslamcıların olduğunu kabul etti
Putin, Ukrayna ve Batının da muhtemelen işin içinde olduğunu kanıt sunmadan dile getirdi; dört silahlı saldırganın Ukrayna yakınlarında yakalanmasının Kievin olaya karışmış olabileceğini gösterdiğini söyledi.
Moskovanın yakın müttefiki olan Belarus lideri Alexander Lukashenko, Putin ile saldırganların geçişini engellemek için Rusya-Belarus sınırını güçlendirmeyi görüştüklerini açıkladı.
Sorunlu insan avı
Saldırı sonrası dört şüpheli, yedi kişiyle birlikte gözaltına alınırken, diğer suç ortaklarının aranmasına devam ediliyor.
Üst düzey bir Türk güvenlik yetkilisi, dört şüpheliden ikisinin 2 Martta Rusyaya birlikte seyahat etmeden önce Türkiyede kısa bir süre geçirdiklerini söyledi.
Şüpheliler, pazar gecesi yapılan duruşmada yüzleri şişmiş ve morarmış görünüyordu.
Birinin kulağı ağır bir şekilde sargılıydı, bir sorgu sırasında kesildiği bildirildi. Diğerinin boynunda plastik bir torba asılıydı, üçüncüsü sağlık personeli eşliğinde gözleri kapalı bir şekilde tekerlekli sandalyedeydi.
Sonuç ne olacak?
Putin, güvenlik zafiyetlerine rağmen, yetkillerin performanslarına yönelik herhangi bir eleştiriden kaçındı.
Putinin Ukraynanın saldırıya karıştığı yönündeki iddiaları, ülkedeki muhaliflere yönelik baskıyı daha da artırmasına zemin hazırlayabilir.
Bu ay başında altı yıllık dönemi daha garantileyen Putinin her türlü kamuoyu eleştirisinden uzak olacağı belirtiliyor.
AP, devlet kontrolündeki yayıncılar ve diğer medya organlarının Putinin Ukraynanın saldırıdaki rolüne dair mesajını vurgulamaya devam edeceğini ve dikkatleri kolluk kuvvetlerinin kötü performansından uzaklaştıracağını yazdı.
