DW Türkçede yer alan habere göre Avrupa Parlamentosu (AP) tarafından verilen Sakharov Düşünce Özgürlüğü Ödülüne, İranda geçen yıl polis gözetimi altındayken hayatını kaybeden Jina Mahsa Amini layık görüldü.
AP Başkanı Roberta Metsola, Perşembe günü Strazburgda yaptığı açıklamada, Amininin 16 Eylül 2022de 22 yaşındayken hayatını kaybetmesinin İranda tarih yazan bir kadın hareketine yol açtığını söyledi.
Metsola, Amininin ölümünün protesto edildiği gösterilerde sıkça tekrarlanan Kadın. Yaşam. Özgürlük sloganına atıfta bulunarak, bunun İranda eşitlik, onur ve özgürlük için ayağa kalkan herkesin sloganı haline geldiğini belirtti.
Kürt kökenli Mahsa Amininin, tesettür kurallarına tam uymadığı gerekçesiyle ahlak polisi tarafından gözaltına alındıktan sonra hastanede ölmesi üzerine ülke genelinde rejim karşıtı gösteriler düzenlenmişti.
Sakharov Düşünce Özgürlüğü Ödülü, 1988 yılından bu yana AB Parlamentosu tarafından insan hakları, azınlıkların korunması, uluslararası hukuka saygı ve düşünce özgürlüğüne özellikle önem atfeden kişi ve kurumlara veriliyor. 50 bin euro değerindeki ödül, Sovyet fizikçi ve Nobel Barış Ödülü sahibi Andrey Sakharovun (1921-1989) adını taşıyor. Ödül töreni 13 Aralıkta gerçekleştirilecek.
Ne olmuştu?
22 yaşındaki Jina Mahsa Amini, geçen yıl başkent Tahrana yaptığı bir gezi sırasında, başörtüsünü kurallara uygun şekilde takmadığı gerekçesiyle ahlak polisi tarafından karakola, birkaç saat sonra ise polis gözetiminde hastaneye götürüldü. O esnada genç kadının baygın, hatta ölmüş olabileceğinden şüpheleniliyor. Üç gün sonra, 16 Eylülde yapılan resmî açıklamada ise Mahsanın öldüğü duyuruldu.
Jina Mahsa Amininin memleketi olan İranın batısındaki Kürt kasabası Sakkızdaki cenaze töreni sırasında başlayan protestolar, hızla ülke geneline yayıldı. Çoğunluğu genç kadınlardan oluşan protestocular, başörtülerini çıkararak eylem yaptı. Bu mitingler, 1979da İslam Cumhuriyetinin kuruluşundan bu yana en büyük ve en uzun soluklu protestolara dönüştü. Tahran hükümeti, buna büyük bir baskı ve şiddetle karşılık verdi. Kesin rakamlar bilinmemekle birlikte, bağımsız insan hakları örgütlerine göre, İranda güvenlik güçleri 16 Eylül 2022 ile Ocak 2023 sonu arasındaki protestolarda 17si çocuk olmak üzere en az 527 göstericiyi öldürdü.
