Libyada Fayiz es-Serracın başkanlık yaptığı Ulusal Mutabakat Hükümeti (UMH) ile General Halife Hafter yönetimindeki Libya Ulusal Ordusu arasındaki savaş şiddetlenirken, eski lider Muammer Kaddafi yanlılarının kimi destekleyeceği konusu önem kazandı.
Euronews Türkçenin internet sitesinde yer alan ve Hüseyin Koyuncu imzası taşıyan habere göre Libyadaki çatışma ve uzlaşma süreçlerinin dinamiklerini yakından takip eden, Floransadaki Avrupa Üniversitesi Enstitüsünde araştırmacı profesör Virginie Collombier Le Monde gazetesine verdiği röportajda Kaddafi taraftarlarının nasıl bir yol izlediğini anlattı.
2017den beri UMH ile Hafterin, ülkenin siyasi alanında marjinalleşen Kaddafi taraftarlarını, kendi oluşumuna çekmek için bir yarışa girdi.
Collombier, Kaddafiye karşı olduğu bilinen Hafterin bu konuda daha etkili olduğunu savunuyor ve özellikle Türkiyenin Serrac hükümetine aktif destek sağlamasıyla, Hafterin Kaddaficiler arasında elinin daha da güçlendiğini ifade ediyor.
Hafter, bütün Kaddafi taraflarını bir araya toplayamaz
Kaddafi taraftarlarının üç ana fırkaya bölündüğünün ve hepsinin Hafteri desteklemediğinin altını çizen Collombier, En eskiler, 2011’den bu yana hep silahlı mücadeleyi savundu ve uzun süredir Haftere yakın bir pozisyondalar. Ayrıca, Kaddafi’ye yakın yeni siyasi partiler de var, bunlar da olası bir zaferden sonra siyasetin nasıl olabileceğine dair daha sofistike bir vizyona sahipler. En son da Kaddafi ailesinin bireyleri var. Hafterin eski rejimin tüm bölümlerini etrafına toplayabileceğini düşünmüyorum ifadelerini kullandı.
Ancak, Collombier, Türkiyenin Libyada açıktan UMHyi desteklemesinin, Kaddafiye yakın bazı kabilelerin yeniden aktif olmasına sebep olduğunu ileri sürüyor.
Kaddafi çevrelerinde çok etkili bir figür olan Abuzeid Dorda, Türkiye’nin Libya tezkeresini eleştirmişti. Dordanın açıklamaları özellikle, daha önce pasif olan Kadhadfa ve Warfalla kabilelerini harekete geçirdi.
Sirtenin ele geçirilmesiyle UHM, Türkiyenin desteğine daha çok ihyacı var
Libyanın doğusunu kontrol altında tutan Halife Hafter, UMHnin kontrolündeki kıyı kenti Sirteyi ele geçirmesi bu durumu güçlendirdi.
Sirte, dokuz yıl önce NATO destekli askeri bir müdahale sonucunda devrilen eski Libya Devlet Başkanı Muammer Kaddafinin doğup büyüdüğü ve öldürüldüğü kent olması açısından sembolik öneme sahip.
Sirtede bazı gruplar, Hafterin kenti ele geçirmesini memnuniyetle karşıladı. Sirte’nin alınmasıyla UHMnin daha kritik bir pozisyonda olduğunu ifade eden Collombier, bundan sonra Türkiye’nin desteğinin daha da önemli olduğunu ileri sürdü.
Kaddaficiler, Hafter ile yeniden iktidara gelmek istiyor
Libyada birçok ayrı grubun olduğunu ve bunların farklı amaçlarının bulunduğuna dikkat çeken uzman, Yakın zamanda Kaddafi çevresine yakın olan kişilerle yaptığım görüşmelerde, Hafter bizi iktidara getirecek olan tren dediklerine şahit oldum. Dolayısıyla bu gruplar için Hafterı desteklemek siyasi bir fırsat diye konuştu.
Collombierye göre her ne kadar farklı kabile ve gruplar, UMHyi iktidardan düşürmek için bir araya gelse de daha sonra bir koalisyon oluşmasının mümkün olmadığını ifade ediyor.
Hafter: Kaddafinin silah arkadaşlığından darbe girişimine
Halife Hafter, 1960lı yıllarda Muammer Kaddafinin silah arkadaşıyken, daha sonra ABDnin desteğiyle Kaddafinin yurt dışındaki muhaliflerine katıldı.
1993te Kaddafiye yapılan suikast girişimini yönetmekle suçlanan Hafter, ülkesinde idam cezasına çarptırıldı. Hafter, aynı şekilde 1996da Kaddafiye karşı yine ABD destekli başarısız bir darbe girişiminde bulundu.
Orta Doğu ve Kuzey Afrikayı kasıp kavuran halk ayaklanmalarının gerçekleştiği 2011de Kaddafi yönetiminin devrilmesiyle, Hafter için de sürgün yılları sona erdi ve Libyaya döndü.
Libyada hangi ülke kimi destekliyor?
Merkezi Trablusta bulunan Ulusal Mutabakat Hükümeti (UMH) Birleşmiş Milletler başta olmak üzere Türkiye, Avrupa Birliği ve uluslararası kurumlarca meşru kabul ediliyor ve destekleniyor.
Tobruk merkezli Hafter güçlerinin kontrolünde olan Libya Ulusal Ordusu ise Mısır, ABD, Birleşik Arap Emirlikleri, Suudi Arabistan, Fransa ve Rusyadan destek buluyor.
