Bir heavy metal grubunda bateri çaldı, sonra cinsiyet eşitliğini eleştiren siyasetçi oldu ama menopozda yaşadığı zorlukları da kamuoyu ile paylaştı. Japonya’nın ilk kadın başbakanı Sanae Takaichi kimdir?
Japonya’da 64 yaşındaki Sanae Takaichi bugün parlamentoda yapılan oylamayla ülkenin ilk kadın lideri seçildi. Takaichi’nin başarısı kimilerine göre sürpriz olsa da belirli bir mantığa dayanıyor.
Bu ay başında Liberal Demokrat Parti (LDP) liderliği için dört adayla yarışan Sanae Takaichi, partinin geleneksel tabanından güçlü destek bulmuş ve başbakanlığa giden yolu garantilemişti.
Takaichi’nin perde arkasındaki en önemli destekçisi ise suikasta kurban giden eski Başbakan Shinzo Abe’nin yakın çalışma arkadaşı, 85 yaşındaki Taro Aso’ydu.
LDP üyeleri, on yıllardır ülkeyi yöneten partinin gerileyişini durdurabilecek isim olarak Takaichi’yi görüyor.
Bir süredir halkın gerileyen yaşam standardı ve artan yabancı nüfus konusundaki kaygılarına yeterince yanıt verememekle eleştirilen ve yolsuzluk skandallarıyla sarsılan partinin başına geçtiğinde Takaichi, “Tüm kuşakları yeniden LDP etrafında birleştirerek partiyi toparlayacağım” açıklamasını yapmıştı.
Shinzo Abe’nin siyasi mirasçısı
İki kez bakanlık yapan Takaichi, kendisini Shinzo Abe’nin siyasi mirasçısı olarak görüyor. Abe, güçlü bir Japonya vizyonu ve büyüme odaklı ekonomi politikalarıyla üst üste altı seçim kazanmıştı.
Takaichi, ayrıca 40 yıldır İngiltere’nin eski başbakanı Margaret Thatcher’a hayran olduğunu söylüyor ve kendisini “Japonya’nın Demir Leydisi” olarak tanımlıyor.
Ancak eski Başbakan Kishida, onun sert görüşleri nedeniyle Takaichi’ye alaycı biçimde “Taliban Takaichi” lakabını takmıştı. Siyaset eğitimi almış olan Takaichi, aralarında savaş suçlularının da bulunduğu, Japonya’nın savaştaki can kayıplarının anısına adanmış Yasukuni Tapınağı’nı düzenli olarak ziyaret ediyor. Bu ziyaretler, Japonya’nın savaş geçmişiyle yüzleşmeye isteksiz olduğu yönünde değerlendirilerek Çin ve Güney Kore gibi Asya ülkelerinden sert eleştiriler alıyor.
2004 yılında kendi internet sitesinde yayımladığı bir yazıda, Japonya’nın 80 yıl önceki Asya’daki işgal savaşını “savunma savaşı” olarak nitelendirmişti. Japon bayrağının yakılmasının hapis cezası gerektirdiğini savunmuştu. Abe döneminde İçişleri Bakanı olarak, hükümet çizgisinden sapan televizyon kanallarını lisanslarını iptal etmekle tehdit etmişti.
Takaichi, Abe gibi Japonya’yı yeniden “zirveye taşımayı” vaat ediyor. 124 milyon nüfuslu ülke, hâlihazırda ABD, Çin ve Almanya’nın ardından dünyanın dördüncü büyük ekonomisi.
Kadın-erkek eşitliğinde katı tutum
Takaichi’nin kadın-erkek eşitliğine dair görüşleri de son derece muhafazakâr. Ona göre eşit ücret uygulaması geleneksel aile yapısını tehdit ediyor. Kadın imparator fikrine karşı çıkıyor; eşcinsel evliliğe ve eşlerin farklı soyadları kullanmasına da karşı. Japon yasalarına göre evli çiftlerin ortak bir soyad seçmesi zorunlu. Çoğu durumda kadınlar eşlerinin soyadını alıyor.
Yakın zamanda seçim bölgesi Nara’daki parklarda yaşayan “kutsal geyiklere” yabancıların tekme attığını iddia ederek tepki çekti. Ancak Asahi Shimbun gazetesine göre yerel yetkililer bu yönde bir olaya rastlamadı; Takaichi de iddiasını destekleyecek bir kanıt sunamadı.
Pragmatik yönetim arayışı
Muhafazakâr bir dünya görüşüne sahip olan Takaichi, genç seçmenleri yeniden LDP’ye kazandırmayı hedefliyor. Son dönemde genç seçmenlerin bir kısmı, sağ popülist Sanseito Partisi gibi hareketlere yönelmişti.
Yeni Başbakan, seçilmeden hemen önce, öncelikli hedeflerinden biri olarak, 50 yıldır yürürlükte olan benzin vergisinin kaldırılacağını açıkladı. Bu adımın kalıcı enflasyona karşı bir denge oluşturması bekleniyor. Güvenlik politikası konusunda ise ABD ve Güney Kore ile üçlü ittifaka verdiği önemi vurguladı. Böylece, milliyetçi söylemleri nedeniyle Güney Kore ile ilişkilerin bozulacağı yönündeki endişeleri yatıştırmaya çalıştı.
Güney Kore’yi rahatsız eden Yasukuni Tapınağı ziyaretlerini tekrarlayıp tekrarlamayacağı sorulduğunda “buna uygun şekilde karar vereceğini” ve bu konunun “diplomatik bir meseleye dönüşmemesi gerektiğini” söyledi.
Muhafazakâr çizgiye rağmen kişisel farklılıklar
Takaichi’nin biyografisinde, sert muhafazakâr imajıyla çelişen bazı detaylar bulunuyor. “Yüksek hedefler, geniş ufuklar, derin şefkat” mottosunda aşırı sağcı bir vurgu yok.
Gençliğinde bir heavy metal grubunda bateri çaldı, uzun yıllar bir Toyota Supra kullandı, ABD Kongresi’nde Demokrat Parti için çalıştı ve liberal eğilimli Asahi televizyon kanalında programlar sundu.
Yakın zamanda menopoz sürecinde yaşadığı zorlukları kamuoyuyla paylaştı ve erkeklerin kadın sağlığı konusunda bilinçlendirilmesi gerektiğini savundu. Böylece erkeklerin okullarda ve işyerlerinde kadınlara daha iyi destek olabileceğini söyledi.
Takaichi’nin çocuğu yok. 43 yaşındayken LDP Milletvekili Taku Yamamoto ile evlendi ve onun üç çocuğunu evlat edindi. Çift 2017’de siyasi görüş ayrılıkları nedeniyle boşandı, ancak Aralık 2021’de yeniden evlendi. İlginç bir başka ayrıntı ise Yamamoto’nun, ikinci evliliklerinde eşinin soyadını alması. Bu da Takaichi’nin “eşlerin ortak soyadı taşıması gerektiği” anlayışıyla örtüşüyor.
