Ancak Batılı ülkeler, bir işgalin gerçekleşmesi durumunda daha fazla yaptırımın olabileceğini söylüyor.
Hangi yaptırımlar uygulanıyor?
ABD senatosu tüm yaptırımların anası olarak adlandırdığı bir önlemler listesi hazırlıyor.
ABD Başkanı Joe Biden, 22 Şubat akşamı yaptığı açıklamada Rusyanın bundan sonra Batıdan borç alamayacağını, Rusyanın gerginliği artırması durumunda yaptırımların da artacağını belirtti.
Avrupa Birliği, bankalar da dahil olmak üzere 27 kişi ve kuruluşa yaptırım uyguluyor.
Birlik, söz konusu kişi ve kuruluşların Avrupa sermaye piyasalarına erişimini kısıtlıyor ve AB ile Donetsk ve Luhansk arasındaki ticareti de yasaklıyor. Bu kapsamda Rusya parlamentosunun alt kanadı olan Dumanın 351 üyesine de yaptırım uygulanıyor.
Almanya ilk adım olarak Kuzey Akım 2 gaz hattının onay sürecini dondurdu.
ABD de yaptırımlar konusunda attığı ilk adımda Luhansk ve Donetsk ile ticareti yasakladı. Ancak söz konusu iki bölgede az sayıda Amerikan firması iş yapıyor.
İngiltere ise beş Rus bankasının ve üç Rus milyarderin ülkedeki varlıklarını dondurdu.
İngiliz Başbakan Boris Johnson, bunun yaptırımların ilk kısmı olduğu ve olası işgal durumunda daha fazla yaptırımın da masada olduğunu söyledi.
Öte yandan çok sayıda İngiliz milletvekili ise hükümetin yaptırımlar konusunda daha sert olmasını ve daha fazla Rus oligark ve bankayı hedeflemeleri gerektiğini söyledi.
Japonya, Ukrayna krizi nedeniyle Rusyaya karşı bir dizi ekonomik yaptırım uyguladıklarını açıkladı.
Ülkesindeki Rus tahvillerinin ihracını yasaklayacağını duyuran Başbakan Fumio Kishida, bazı Ruslara yönelik vize yasağı ve varlık dondurmaları da uygulanacağını söyledi.
Kishida, Moskovanın Ukraynanın doğusuna asker gönderme kararının Ukraynanın egemenliğini ihlali anlamına geldiğini söyledi ve gerilimin artması halinde, Tokyonun ek önlemler uygulamaya hazır olduğunu vurguladı.
Batılı diplomatlar, Rusyayı hazırlıksız yakalamak için hangi cezaların uygulanacağı konusunda açık olmayı reddediyor.
Peki Batı ne gibi yaptırımlar planlıyor olabilir?
Finansal kısıtlamalar
Düşünülen bir önlem, Rusyayı küresel bir finansal iletişim hizmeti olan SWIFT sisteminden çıkarmak olabilir. Bu sistem 200den fazla ülkede binlerce finans kurumu tarafından kullanılıyor.
Bu, Rus bankalarının denizaşırı ülkelerde iş yapmasını fiilen çok zorlaştıracak bir hamle.
Bu yaptırım 2012 yılında İrana karşı kullanılmıştı. Ülke önemli petrol gelirlerini ve dış ticaretinin büyük bir kısmını kaybetmişti.
Ancak bu yaptırımın, bankaları Rus finans kurumlarıyla yakın bağları olan ABD ve Almanya gibi ülkeler için ekonomik bir maliyeti olacak.
Beyaz Saray, bunun Rusyanın Ukraynayı işgaline bir yanıt olarak hemen uygulamaya konmasının pek mümkün olmadığını söylüyor.
ABDnin Ulusal Güvenlik Danışman Yardımcısı Daleep Singh, Muhtemelen ilk yaptırım paketinde SWIFTi görmeyeceğiz dedi.
Dolardan men
ABD, Rusyayı ABD dolarıyla yapılan finansal işlemlerden men edebilir. Bu yaptırımla bir Rus kurumunun dolar cinsinden işlem yapmasına izin veren herhangi bir batılı firma, ceza ile karşı karşıya kalacak.
Bu, Rusyanın dünya çapında alıp satabileceği şeylerin son derece sınırlı olacağı anlamına geliyor.
Petrol ve gaz satışlarının çoğu dolar üzerinden yapıldığından, bunun Rusya ekonomisi üzerinde büyük bir etkisi olabilir.
Borca erişimin kısıtlanması
ABD Başkanı Biden, 22 Şubattaki açıklamasında Rusyanın bundan sonra Batıdan borç alamayacağını söyledi.
Bu, Rusyayı ekonomisini büyütmek için ihtiyaç duyduğu finansmana erişimden mahrum bırakacak. Ülkenin borçlanma maliyeti yükselebilir ve Rublenin değeri daha da düşebilir.
Rusya, yabancı yatırımcıların elindeki borç miktarını azaltarak bu yaptırıma hazırlanmıştı.
Bankaların engellenmesi
ABD, bazı Rus bankalarını kara listeye alabilir ve böylelikle dünya üzerinde herhangi birinin bu bankalarla işlem yapmasını neredeyse imkansız hale getirebilir.
Bu durumda Moskova, bankaları kurtarmak ve enflasyonun yükselip gelirlerin düşmesini önlemek için elinden geleni yapmak zorunda kalacak.
İngiltere ise beş Rus bankasının ve üç Rus milyarderin ülkedeki varlıklarını dondurdu.
Bunun Rus bankalarında parası olan Batılı yatırımcılar için de büyük bir olumsuz etkisi olacak.
Amaçlı ihracat kontrolleri
Batı, kilit malların Rusyaya ihracatını kısıtlayabilir.
Örneğin ABD, Rusyaya Amerikan teknolojisi, yazılımı veya ekipmanı içeren herhangi bir mal satan şirketleri durdurabilir.
Bu, özellikle otomobillerden akıllı telefonlara, imalat tezgahlarından tüketici elektroniğine kadar hemen her yerde kullanılan yarı iletken mikroçiplerin ihracatını sınırlayabilir.
Bu durum yalnızca Rusyanın savunma ve havacılık sektörlerini değil tüm ekonomisini etkiler.
Enerji yaptırımları
Rusyanın ekonomisi büyük ölçüde denizaşırı gaz ve petrol satışına bağımlı. Satışlar Kremlin için büyük bir gelir kaynağı.
Almanya ilk adım olarak Kuzey Akım 2 gaz hattının onay sürecini dondurdu.
Batı, ülkelerin ve şirketlerin Gazprom veya Rosneft gibi büyük Rus enerji devlerinden petrol satın almasını yasaklayabilir.
ABD, Baltık Denizi altında Rusyadan Almanyaya uzanan ve Kuzey Akım 2 olarak adlandırılan yeni bir gaz boru hattının faaliyete geçmesini durdurmak için diplomatik gücünü kullanabilir. Boru hattının inşaatı tamamlandı ancak hâlâ düzenleyici otoriteden onay bekliyor.
ABD Başkanı Biden bu konuda, Size söz veriyorum, başaracağız dedi.
Ancak Rus gazı üzerindeki herhangi bir kısıtlama, çoğu doğudan gelen enerjiye bağımlı olan Avrupa genelinde fiyatları artıracaktır.
Kişi hedefli yaptırımlar
Yeni yaptırımlar yalnızca Vladimir Putinin ortaklarını değil aynı zamanda Rusya Devlet Başkanının kendisi de dahil olmak üzere bireyleri hedef alabilir.
Bu, büyük olasılıkla Ukraynaya karşı düşmanlık eylemlerinin cezalandırılmasını ya da egemenliğini veya toprak bütünlüğünü tehdit edenlere karşı bir yaptırım olarak tanımlanacak.
İlgili kişilerin varlıklarının dondurulması ve seyahatlerinin yasaklanması en olası seçenekler. Ancak bu tip yaptırımların çoğu zaten yürürlükte ve henüz Rusyanın yaklaşımını değiştirmedi.
ABD ve Avrupalı ??güçlerin beklentisi, Rusyanın elitlerinin yabancı ülkelerdeki servetlerine erişememeleri ve çocuklarını Batılı okullarda ve üniversitelerde eğitmemeleri halinde Putine baskı uygulayacakları yönünde.
Londra engeli
Rusya vatandaşlarının Londraya yatırım yapmalarını ve yerleşimlerini kısıtlamak için bazı yaptırımlar uygulanabilir.
Rus parasının İngiltere başkentindeki ölçeği öyle bir boyutta ki; buradaki sermaye için Londragrad takma adı kullanılıyor.
İngiltere hükümeti, bu sorunu, insanların paralarının nereden geldiğini anlatmalarını gerektiren açıklanamayan servet emirleri çözümüyle aştığını iddia ediyor.
Ancak bu emirlerin yalnızca bir kısmı kullanıldı. Bazı ABD örgütleri Beyaz Sarayın İngiltereyi bu konuda daha fazla zorlamasını istiyor.
Batı için zorluklar
Batılı ülkeler, Rusyanın Ukraynaya topyekün işgal başlatması halinde koordineli ve ağır yaptırımlar için planlar hazırladı.
Ama ya Rusya, Joe Bidenın söylediği gibi, küçük bir saldırı yaparsa?
Rusyanın Ukraynayı tehdit etmek için askerlerini aylarca kuşatmada tutması ve ülkeyi zayıflatmak için siber saldırılar başlatması ihtimali de var.
ABDli ve Avrupalı ??diplomatlar, Batılı ülkelerin bu senaryolara nasıl yanıt verecekleri konusunda hemfikir olmadıklarını söylüyor.
Rusya ile daha yakın ilişkileri olan Macaristan, İtalya ve Avusturya gibi bazı ülkeler, tam bir saldırı olmaması durumunda, yaptırımları uygulamaya isteksiz olabilir.
Rusya, Çin ve diğer müttefiklerinden destek alarak Batı yaptırımlarının etkisini de azaltabilir.
Sonuç olarak, en etkili ekonomik yaptırımların, onları uygulayanlar için genellikle yüksek bir bedeli var. Verilmesi gereken tavizler söz konusu olduğunda Batıdaki tüm ülkeler bunları kabul etmeye istekli değil.
Japonyadan yaptırım kararı
Japonya, Ukrayna krizi nedeniyle Rusya’ya karşı bir dizi ekonomik yaptırım uyguladıklarını açıkladı.
Ülkesindeki Rus tahvillerinin ihracını yasaklayacağını duyuran Başbakan Fumio Kishida, bazı Ruslara yönelik vize yasağı ve varlık dondurmaları da uygulanacağını söyledi.
Kishida, Moskovanın Ukraynanın doğusuna asker gönderme kararının Ukraynanın egemenliğini ihlali anlamına geldiğini söyledi ve gerilimin artması halinde, Tokyo’nun ek önlemler uygulamaya hazır olduğunu vurguladı.
Yaptırım ne demek?
Yaptırım, uluslararası hukuku çiğneyen ya da saldırgan tavırlar gösteren bir ülkenin, bu eylemlerinin sonlandırması amacıyla başka ülkeler tarafından cezalandırılması anlamına geliyor.
Yaptırımlar genel olarak bir ülkenin ekonomisine veya politikacılar da dahil olmak üzere vatandaşlarının kişisel finansmanlarına zarar vermek için tasarlanır. Seyahat yasaklamaları ve silah ambargoları yaptırımlar içerisinde yer alabilir.
Savaşa girmeksizin, ülkelerin kullanabileceği en katı önlemler arasındadırlar.
