Hamas tarafından kaçırılan rehineler ve aileleri için de durum cehennem gibi olmalı.
Savaş insanlara korkunç acılar yaşatıyor. Ancak bazen imkansız gibi görünen değişimler yaratabiliyor.
İkinci Dünya Savaşından sonra Batı Avrupada yüz yıllardır birbirlerini öldüren eski düşmanlar barışı seçti.
Gazzedeki savaş da İsraillileri ve Filistinlileri, Akdeniz ile Ürdün nehri arasındaki topraklar üzerinde yüz yıllardır süren çatışmalarına son vermelerine itebilir mi?
Kocası Muhammed Ebu Şaarın cesedinin yanında oturan bir kadının videosunu izliyorum. İsrail ve Mısır gazetecilerin Gazzeye girmesine izin vermediği için onunla tanışamadım. Ölen kocası ve çocukları yanında yayınlanmayan ismini de öğrenemedim.
Kadın sanki kederinin bir şekilde kocasını geri getireceğini umuyor.
Yemin ederim, birlikte öleceğimize söz vermiştik. Sen öldün ve beni terk ettin. Allahım ne yapmamız lazım? Muhammed, kalk. Allah aşkına sevgilim, Vallahi seni seviyorum. Allah aşkına kalk. Çocuklarımız Nur ve Abud burada seninle. Kalk hadi.
Kadının iki çocuğu ve eşi İsrail tarafından öldürülmüş. Gazzenin güneyindeki Refah bölgesinde korunmak için kaldıkları bir ev hava saldırısına uğramış.
Yonatan Zeigen
Yonatan Zeigeni Tel Avivdeki evinde ziyaret ettim. Çocuklarının oyuncaklarıyla dolu rahat bir ev. Aile fotoğrafları arasında, İsrailin Filistinlilerle barış için önde gelen kampanyacılarından biri olan annesi Vivian Silverı gördüm. Vivian, Hamas 7 Ekimde saldırdığında Gazze sınırındaki Beeri kibbutzundaki (Kibbutz, İbranicede çiftlik anlamına gelen yerler ve topluluklar için kullanılıyor) aile evindeydi.
Yonatanla ilk tanıştığımda, kibbutzlarının saldırıya uğramasından sonraki günlerde, annesinin rehine olarak Gazzeye götürülmüş olmasını umuyordu.
Yonatan 7 Ekimde Tel Avivde hava saldırısı sirenleri duyduğunda Vivianı aradı. Kibbutzta silah sesleri ve patlamalar duyduklarında WhatsAppa geçtiler ve eğer ses çıkarmazsa Hamasın evi pas geçeceğini umdular.
Yonatan birbirlerine gönderdikleri mesajları okudu. Mizah dolu başlayan mesajlar, bir katliam olduğu anlaşılınca aniden ciddi bir tona bürünüyor.
Bana evin içinde olduklarını söyledi. Artık şakalaşmayı bırakıp vedalaşma zamanı geldi dedi diye anlatan Yonatan şöyle devam ediyor:
Ben de Anne seni seviyorum diye geri yazdım. Söyleyecek sözüm yok, seninleyim dedim. O da Seni hissediyorum diye yanıt verdi. Son mesajımız buydu.
Ertesi gün Vivianın kibbutztaki evini ziyaret ettim ve yanmış olduğunu gördüm.
Yetkililerin güvenli odaya sığınmış Vivian Silverın kalıntılarını oradaki küllerin içinde bulması haftalar sürdü.
Yonatan barış için kampanya yürütmek üzere sosyal hizmet görevlisi olduğu işini bıraktı.
Barış olmadığı için ülkeme geldiler ve annemi öldürdüler. Bu da bana göre barışa ne kadar ihtiyacımız olduğunu kanıtlıyor.
Issa Amro, Batı Şerianın El Halil kentinde yaşayan Filistinli bir aktivist.
El Halil, İbrahim Peygamberin mezarının bulunduğu yer olarak hem Müslümanlar hem de Yahudiler için kutsal.
Bölge uzun yıllardır gerginliklerin merkezi.
El Halilde oldukça iyi tanınan Issa, şehrin göbeğindeki Yahudi yerleşimi yakınlarında yaşayan Filistinlilere sokağa çıkma yasağı uygulayan İsrail askerleri tarafından baş belası olarak görülüyor. Issa, 7 Ekim saldırılarından sonra gözaltına alındığını ve dövüldüğünü söylüyor.
Tel Avivdeki Yonatan Zeigen gibi Issa Amro da savaşın İsrailliler ve Filistinliler için daha iyi ve güvenli bir yaşam sürme şansı yaratabileceğine inanıyor.
Barış ihtimali var mı?
Barış ihtimali şu anda çok uzak görünüyor ve gerçekleşmeden önce çok daha fazla insan öldürülebilir ama her savaş gibi bu savaş da bitecek.
Hamasın 2007de Gazzede kontrolü ele geçirmesinden bu yana Gazze ve çevresindeki tüm savaşlar benzer şekilde, ateşkes anlaşmasıyla sona erdi.
Ancak ateşkeslerin hepsi, İsrail ile Hamas arasında bir sonraki savaşı garantileyen bir kusuru göz ardı etti. Filistinliler ve İsrailliler arasındaki yüz yıllık anlaşmazlığı sona erdirmek için hiçbir girişimde bulunulmadı.
Bu savaştaki ölüm ve yıkım o kadar farklı bir düzeyde ki normale dönüşten bahsetmek imkansız. Bu sefer sonuç farklı olmak zorunda. Bunu Filistinliler, İsrailliler ve dünyadaki pek çok diğer ülke kabul ediyor.
Sorun nasıl bir geleceğin yaratılmaya çalışılacağı konusunda bir anlaşmaya varılması.
İsrail hükümeti, en önemli müttefiki olan ABD ile ateşkesten sonra ne olacağı konusunda diplomatik bir tartışmaya doğru gidiyor.
ABD Başkanı Joe Biden, İsraili Gazzeyi ayrım gözetmeksizin bombalamak ile suçluyor. Ama Biden buna rağmen, savaşın başından beri olduğu gibi, uçak gemilerini konuşlandırarak, silah göndererek ve BM Güvenlik Konseyinde ateşkes kararlarını veto ederek İsraili desteklemeye devam ediyor.
Biden bu desteği karşılığında bağımsız bir Filistin devletinin kurulmasına yönelik görüşmelerin canlandırılmasını istiyor. ABDnin desteklediği ve yıllar süren müzakerelerin ardından başarısızlığa uğrayan Oslo barış sürecinin de amacı buydu.
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Hamasa karşı zafer ilan etmesi halinde Gazzenin nasıl yönetileceği konusunda henüz pek bir şey söylemedi. Ancak Bidenın planını reddetti.
Netanyahunun uzun siyasi kariyerinde değişmeyen tek şey, Oslo sürecinde kurulmaya çalışılan ve başarısızlıkla sonuçlanan bağımsız bir Filistin devleti fikrine karşı çıkmak oldu.
Gazzede tam zafer ve Hamasta hayatta kalan herkesin kayıtsız şartsız teslim olması İsrailin öncelikli hedefi olmaya devam ediyor. Netanyahu, Haması yok etmenin rehineleri kurtarmanın tek yolu olduğuna inanıyor.
Bidenın İsrailin bombardımanının ayrım gözetmediğini söylemesinden birkaç saat önce Netanyahu da şöyle konuşmuştu:
İsrailin Oslodaki hatasını tekrarlamasına izin vermeyeceğim. Sivillerimizin ve askerlerimizin büyük fedakarlıklarından sonra, terörizm eğitimi veren, terörü destekleyen ve terörü finanse edenlerin Gazzeye girmesine izin vermeyeceğim. Gazze ne Hamasistan ne de Fetihistan olacak.
Fetihistan, İsraili tanıyan ve güvenlik konusunda işbirliği yapan, Hamasın rakibi Filistin Yönetimine yönelik aşağılayıcı bir gönderme.
İsrailin iç siyaseti Netanyahunun hesaplarında önemli rol oynuyor. Kamuoyu yoklamaları birçok İsraillinin Hamasın İsraile bu kadar güçlü bir şekilde saldırmasına izin veren istihbarat ve güvenlik hatalarından dolayı Netanyahuyu suçladığını gösteriyor.
Netanyahu Filistinin özerkliğine karşı olduğunu yineleyerek hükümetini destekleyen sağcı Yahudi milliyetçilerin güvenini yeniden kazanmaya çalışıyor.
Öldürülen barış kampanyacısı Vivian Silverın oğlu Yonatan Zeigen, savaşların daha fazla savaşa neden olduğuna inanan annesinin şimdiki savaşı görse çok üzüleceğini söylüyor.
Yonatan, barışı yeniden İsrailin siyasi gündemine sokmak için yeni bir fırsat olduğuna inanıyor.
Bir süre İsrail siyasetinde ön planda olan barış kampanyacıları, 2000 yılında Oslo sürecinin çökmesi ve Filistin ayaklanmasının ardından gözden düşmüştü. Filistinlilerle barış fikri de ana akım İsrail siyasetinden kayboldu. Yonatan, barış fikrinin yavaş yavaş gündeme döndüğünü umuyor.
Filistinli aktivist Issa Amro, 7 Ekimden bu yana Filistinliler için hayatın çok daha zor olduğunu söylüyor.
ABDnin, İngilterenin ve diğer birçok ülkenin istediklerini söyledikleri barış ve güvenli bir İsrailin yanında bağımsız bir Filistin devleti, diplomatik ve siyasi irade ve kararlılık olmadan mümkün olmayacak.
