İran Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarifin, ABDnin suikastla öldürdüğü Devrim Muhafızları Komutanı Kasım Süleymaniyi eleştirdiği bir ses kaydı sızdırıldı. Mart 2020de yapıldığı doğrulanan söyleşide Zarif, Süleymaninin İran diplomasisine hâkim olduğunu, İran hükümetinin ve Dışişlerinin kararları ile tavsiyelerinin bazen dikkate alınmadığını, kendisinin etkisinin zaman zaman sıfıra indiğini söylüyor.
SUUDİ KANALI YAYINLADI
Zarif ile reformcu ekonomist ve gazeteci Said Leylaz arasında yapılan söyleşi, Suudi Arabistana ait Londra merkezli haber kanalı Iran Internationala sızdırıldı. Sonrasında kayıt, Amerikan gazetesi New York Times ile de paylaşıldı.
İRAN DIŞİŞLERİ: TAHRİF EDİLDİ, TAMAMINI YAYINLAYABİLİRİZ
İran Dışişleri Bakanlığı ses kaydığının doğruluğunu teyit etse de, söyleşinin yedi saat uzunluğunda olduğunu ve Zarifi itibarsızlaştıracak yorumların özellikle seçilip tahrif edildiğini, yasadışı biçimde yayınlandığını savundu. Açıklamada, izin verilmesi halinde, söyleşinin tamamının yayınlanacağı belirtildi. Ses kaydında Zarifin, söz konusu sohbetin yayınlanmamak üzere yapıldığını tekrar tekrar söylediği de duyuluyor.
DEVRİM MUHAFIZLARI İLE SOĞUK SAVAŞ VAR
Batı basınında İran rejimindeki iç anlaşmazlıkları ifşa ettiği şeklinde yorumlanan kayıtta Zarif, suikastla öldürülen Süleymaninin diplomasideki hâkimiyetini eleştiriyor. Zarif, Devrim Muhafızlarının dış politika dayatmasını bir tür soğuk savaşa benzetiyor; en çok vakti Devrim Muhafızlarıyla ilişkilerine ayırdığını söylüyor; güvenliğin diplomasi üzerinde çok fazla etkisi olduğunu belirterek İranda her konuyu güvenlik penceresinden görmekte çıkarı bulunan bir grup olduğu yorumu yapıyor. Zarif, İslam Cumhuriyetinde askeri alan hüküm sürüyor. Bu alanın diplomasiye hizmet etmesi yerine, askeri alan için diplomasiyi feda ettim ifadelerini kullanıyor.
NÜKLEER ANLAŞMAYI RUSYAYLA BİRLİKTE SABOTE ETMEK İSTEDİ
İran Dışişleri Bakanı, Süleymaninin birçok adımda kendisinin altını oyduğunu söyleyerek nükleer anlaşmayı buna örnek gösteriyor. Rusyanın İran ile Batılı ülkeler arasındaki ilişkilerin normalleşmesini istemediğini ve anlaşmanın başarılı olmaması için engeller çıkardığını belirten Zarif, Süleymaninin de bu başarıyı yok etmek için Rusyayla birlikte çalıştığını ve Moskovaya bir ziyarette bulunduğunu öne sürüyor.
SUİKASTA MİSİLLEMEYİ ABD BENDEN ÖNCE BİLİYORDU
Zarif, Devrim Muhafızlarının Süleymani suikastına misilleme kararı almasının ardından iki Kudüs Gücü Komutanının dönemin Irak başbakanı Adil Abdül Mehdiye saldırıdan 45 dakika önce bilgi verdiğini, Amerikalıların misilleme kararını kendisinden önce öğrendiğini de öne sürdü.
UKRAYNA UÇAĞINI AÇIKLAYIN DEDİM, BANA TEPKİ GÖSTERDİLER
İran Dışişleri Bakanı, Devrim Muhafızlarının Iraktaki Amerikan askerini vurmak isterken bir Ukrayna uçağını düşürerek 176 kişinin ölümüne yol açması hakkında da konuştu. Zarif, Devrim Muhafızlarının uçağı kendilerinin düşürdüğünü bildiğini ama bunu üç gün sonra itiraf ettiklerini söylüyor. Zarif, uçağın düşürülmesinin ardından katıldığı bir ulusal güvenlik toplantısında dünyanın bir açıklama beklediğini söylediğini ancak iki üst düzey komutanın buna karşı çıkarak kendisinden bu haberin doğru olmadığı yönünde bir Twitter paylaşımında bulunmasını istediğini anlatıyor. Zarif, Eğer uçak bir füzeyle vurulduysa bunu bize söyleyin ki sorunu çözebilelim, dedim. Allah şahidimdir, bana sanki Allahın varlığını inkâr etmişim gibi tepki gösterdiler diyor.
BEŞAR ESADA DESTEĞE DAİR TELKİNLERİMİZ DİNLENMEDİ
Zarif, Süleymaninin Suriyede Beşar Esad yönetimine açık destek verilmemesi ve Suriyeye askeri personel ile silahların İran devletine ait havayollarıyla taşınmaması gibi Dışişleri Bakanlığından gelen talepleri reddettiğini söylüyor. İran Dışişleri Bakanı, Süleymaninin Suriyeyi bombalayan Rus uçaklarının İran hava sahasını kullanmasına izin verme kararını da eleştiriyor.
SUİKAST BİR KENTİN YOK EDİLMESİNDEN DAHA YIKICIYDI
Sızdırılan kayıtta Zarif bununla birlikte, Süleymaniye bazı övgülerde de bulunuyor ve ABDnin Afganistan ile Iraktaki işgallerinin öncesinde birlikte üretken bir şekilde çalıştıklarını da söylüyor. Zarif ayrıca, ABDnin Süleymaniyi Irakta öldürerek İrana çok büyük bir darbe vurduğu, suikastın ülkenin bir kentinin bir saldırıyla yok edilmesinden bile daha zarar verici olduğu yorumu yapıyor.
İranın özellikle Suriye politikasını şekillendirdiği bilinen Devrim Muhafızları Kudüs Gücü Komutanı Kasım Süleymani, Ocak 2020de ABDnin uluslararası hukuku ihlal ederek Bağdatta düzenlediği suikastla öldürülmüştü.
KAYDI KİM SIZDIRIDI?
Zarifin Süleymani hakkındaki sözleri, Devrim Muhafızlarının dış politikadaki etkisinin resmi bir makam tarafından eleştirilmesi açısından ender görülen bir durum. Bazı yorumcular, ABDyle nükleer anlaşmanın canlandırılmasının beklendiği bir dönemde sızdırılan kaydın, Zarifi iç politikada zayıflatma amacını taşıdığını söyledi. Bazılarıysa, kaydın bizzat Zarif tarafından, dış politika sorunlarındaki sorumluluğunu hafifletmek amacıyla sızdırılmış olabileceğini öne sürdü. İran içinde Zarifin istifa etmesi yönünde çağrılar da yükselmeye başladı.
