Tahran, Tebriz, Kerec, Kirman, Kirmanşa, İsfahan, Şiraz, Bircend, Geçsaran, İlanm, Ahvaz, Zencan, Yezd gibi şehirler başta olmaz üzere onlarca şehirde başlayan gösteriler devam ediyor.
İran Devrim Muhafızları, benzin zamlarına tepki olarak başlayan hükümet karşıtı protestolara son verilmemesi halinde ‘kararlı bir şekilde harekete geçeceklerini’ duyurdu.
Ülke genelinde pek çok şehirde devam eden protestoların sona ermesi için çağrıda bulunan İran Devrim Muhafızları, “Halkın barışını ve güvenliğini bozmaya yönelik devam eden herhangi bir harekete karşılık gerektiği takdirde kararlı ve devrimci adımları atacağız” ifadelerini kullandı.
Devlet medyası tarafından duyurulan bu açıklama, İran İçişleri Bakanı Abdurrıza Rahmani Fazli’nin, “Gösteriler sürerse, güvenlik güçleri gerekli adımları atmak zorunda kalacak” şeklindeki çıkışından sonra geldi.
İrandaki protestolar benzin fiyatlarına beklenmedik şekilde en az yüzde 50 zam yapılması ve daha ucuz fiyata benzin satışına kota konması üzerine cuma günü başladı.
Başkent Tahran dışında Kirmanşah, İsfahan, Tebriz, Şiraz, Kerec, Yezd, Buşehr ve Sari kentlerinde protesto gösterileri düzenlendi; pek çok yerde kamu binaları ateşe verildi.
Sürücüler trafikte kontak kapatarak hükümeti protesto ederken, hayat pahalılığına tepki gösteren üniversite öğrencileri de gösterilere destek verdi. Tahranın önde gelen ticaret merkezlerinden Tahran Büyük Çarşısında bazı esnaflar da kepenklerini açmadı.
Protestoculara göz yaşartıcı gazla müdahale edilirken, gösterilerde şu ana kadar en az iki kişi yaşamını yitirdi ve bin kişi de gözaltına alındı.
Ülkede gösterilerden ötürü birçok şehirde okullar tatil edilmişti. Okulların tatil edildiği birçok kentte öğrenciler de gösterilere katıldı. Öğrencilerin gösterilere katıldığı kentlerden biri olan Tebriz’de üniversite kampüsünde toplanan yüzlerce öğrenci gösteri düzenleyerek benzin zammını protesto etti.
Gösterilerin devam ettiği kentlerin çoğunda esnaf göstericilere destek olmak ve piyasanın güvenliğinin olmaması dolaysıyla kepenklerini kapattı.
Esnaf ve tüccarların kepenklerini kapatarak gösterilere destek verdiği kentlerden biri başkent Tahrandı. Tahran Çarşısı Esnaf Birliği Başkanı Ahmed Kerimi İsfahani, piyasanın güvenlik ve istikrarı sağlanmadan kepenklerini açmayacaklarını söyledi.
Gösterilerde 100den fazla banka ve 50den fazla dükkan ateşe verildi. Yine onlarca polis aracı ile Besic karargâhları da ateşe verildi.
İran rejim güçlerinin göstericilere karşı silahlarla saldırması sonucu çok sayıda kişinin öldüğü belirtildi. Şu ana kadar 12 kişinin öldüğü, yüzlerce kişinin yaralandığı belirtiliyor. Bazı kaynaklara göre ise ölü sayısının 30’ün üzerinde olduğu ifade ediliyor. Üç günlük gösterilerden ötürü İran resmi kaynaklarının verdiği rakamlara göre 1000’den fazla kişinin gözaltına alındığı belirtiliyor.
İran gösterilerin örgütlenmesi ve halk isyanının dış kamuoyuna yansımasını engellemek için dün sabah saatlerinden itibaren internet hatlarını kesti. İranda Cumartesiyi Pazara bağlayan gece İran Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyinin talimatıyla Telekomünikasyon Bakanlığı internete erişimi 24 saat engelleme kararı aldı. Şu ana kadar İran’ın birçok merkezinde internet hatları kesilmiş durumda. İnternet hatları kesildiği için gösterilerin yapıldığı birçok merkezden ölü, yaralı, gözaltına alınanlar hakkında sağlıklı bilgi alınamıyor.
İran’ın Dini Lideri Ayetullah Seyid Ali Hamaney, benzine yapılan zamma destek verdi, gösterilere tepki gösterdi.
İran devlet televizyonunda yayımlanan konuşmasında Hamaney, benzine zam yapma kararının uzman görüşleri sonrası alındığını ve uygulanması gerektiğini belirtti ancak yetkililerden başka ürünlerde fiyat artışı yaşanmasını önlemelerini istedi.
Hamaney, Ben uzmanı değilim ama üç ayrı kurumun başı zammı onaylamışsa, ben de desteklerim dedi.
Benzine yapılan zammı destekleyen Hamaney, göstericileri şu sözlerle suçlayarak kınadı:
Bu zam tabii ki bazı insanları endişelendiriyor, ama sabotaj ve kundaklamaları halkımız değil, holiganlar yapıyor. Sabotajların arkasında her zaman olduğu gibi devrim karşıtları ve İranın düşmanları var.
İran Parlamentosunda Bokan Parlamenteri olarak yer alan Qasım Osmani de istifa ederek tepki gösterdi. Osmani, benzine yapılan zammın parlamentoda görüşülmeden ve parlamenterlerin onayını almadan yapılması, parlamenterlerin hiçbir fonksiyonunun olmadığını ortaya çıkardığını belirtti.
Osmani, böyle bir parlamentoda parlamenter olmanın da hiçbir anlamının kalmadığını ifade ederek, Parlamentoya istifa dilekçesini verdi. Osmani’nin istifası henüz parlamento tarafından onaylanmadı.
