İngiltere ve Avrupa Birliği (AB) müzakerecileri taslak bir metin üzerinde anlaşmaya vardı. İngiltere Başbakanı Theresa May Çarşamba günü öğleden sonra kabineyi özel toplantıya çağırarak taslak metni imzaya açacak.
Metinde Brexit anlaşmasının önündeki en büyük engel olan İrlanda sınırı konusunda ABnin öne sürdüğü çerçevede bir anlaşmaya varıldı.
İrlanda ulusal yayın kurumu RTEye bilgi veren kaynaklar metni olabildiğince sağlam olarak tanımladı, ancak bu gelişmenin müzakerelerin sonlandığı anlamına gelmediğine dikkat çekti.
Yaklaşık 5 yüz sayfalık ve ağır hukuk dilinin hakim olduğu metni inceleyecek olan bakanlar özellikle İngilterenin hassasiyetle üzerinde durduğu İrlanda sınırı konusunu da değerlendirme fırsatı bulabilecekler.
Ancak taslak metnin Çarşamba günü kabinede kabul görmesi Brexit çıkmazının aşıldığı anlamına gelmiyor. Müzakereler tamamlanıp anlaşma sağlandığında, Theresa May en önemli sınavını parlamento önünde verecek. İktidardaki Muhafazakar Partinin önde gelen Brexit yanlısı milletvekillerinden taslak metinle ilgili eleştiri sesleri şimdiden yükselmeye başladı. Şu anki siyasi ortamda Mayin işi hiç de kolay görünmüyor.
Taslak metine İrlanda sınırına ilişkin sorun nasıl çözüldü?
Kaynaklara göre metinde Birleşik Krallıka bağlı Kuzey İrlanda ile AB üyesi İrlanda Cumhuriyeti arasındaki sınır kontrollerinin yeniden başlamasının önüne geçecek bir güvence getiriliyor.
AB ile İngiltere arasında geçici bir gümrük düzenlemesi şeklinde hazırlanan bu güvence, Birleşik Krallıkın geri kalanından farklı olarak tek pazar kuralları açısından gümrük ve uyum konularında Kuzey İrlandaya özel hükümler getiriyor.
İrlanda Cumhuriyeti, ayrılık anlaşmasında hukuki açıdan uygulanabilir bir çözüm için son tarih belirlenmesini ya da tek taraflı olarak feshini kabul etmeyeceklerini yineliyor.
Ancak İngiltere, Birleşik Krallıkın bir parçası olan Kuzey İrlandaya verilecek özel bir konuma ülkenin bütünlüğünü bozacağı gerekçesiyle sıcak bakmıyor. Bir Brexit anlaşmasına varabilmek için böyle bir özel konumu kabul etse dahi, bunun İngilterenin uygun gördüğü tarihte ve kendi kararıyla sonlandırabilme serbestisi istiyor.
Brexit yanlılarına göre İngiltereye bu serbestinin tanınmaması halinde ülke AB üyeliğinden hiç bir zaman tam olarak çıkmamış olacak.
Öte yandan hükümete dışarıdan destek veren Kuzey İrlanda Demokratik Birlik Partisi de süresiz bir özel konuma karşı çıkıyor ve Kuzey İrlandanın Birleşik Krallıkın bir parçası olduğuna vurgu yapıyor.
Bu konuda atılacak yanlış bir adımın adadaki eski gerilimleri tetikleyebileceğine ve barış anlaşmasının zora girebileceğine dair kaygılar Brexit sürecini zora sokan en öncelikli sorunu oluşturuyor.
