İngiliz ordusuna ait gizli belgeler otobüs durağından çıktı

BBC Türkçede yer alan ve Paul Adams imzası taşıyan habere göre İngiliz savaş gemisi HMS Defender ve İngiliz ordusuna ait gizli olarak sınıflandırılmış belgeler, Londranın güneyindeki kent bölgesinde bir otobüs durağında bulundu.
HMS Defender, geçen hafta Çarşamba günü Kırım açıklarında, kara sularını ihlâl ettiği iddiasıyla Rus ordusu tarafından hedef alınmıştı. Rusya, 2014te Ukraynadan ilhak ettiği Kırımın ve yarımadayı çevreleyen karasularının kendisine ait olduğunu, İngiltere ise uluslararası hukuka uygun olarak savaş gemisinin Ukrayna sularından geçtiğini iddia ediyor.
Belgelerden birinde, HMS Defenderın bu bölgeden geçmesi halinde Rusyanın vereceği olası tepkiler değerlendiriliyor.
Otobüs durağında bulunan bir başka belgede de, ABD öncülüğündeki NATO varlığı sona erdikten sonra İngiliz ordusunun Afganistanda konuşlanmasına dair planlar yer alıyor.
Hükümet, belgelerin kaybolmasıyla ilgili soruşturma başlatıldığını duyurdu.
Bir Savunma Bakanlığı sözcüsü ise, bakanlıkta çalışan bir kişinin hassas belgelerin kaybolduğunu daha önceden bildirdiğini söyledi ve Bu konuyla ilgili daha fazla yorumda bulunmak uygun olmaz diyerek sorulara daha detaylı yanıtlar vermekten kaçındı.
Yaklaşık 50 sayfalık belgeler, Kentteki bir otobüs durağının hemen arkasında, yağmurdan sırılsıklam olmuş halde yığılı olarak bulundu.
Kentte yaşayan ve isminin verilmesini istemeyen bir kişi, belgeleri görüp içindeki bilgilerin hassasiyetini fark ettikten sonra BBC ile iletişime geçti.
BBC, yetkililerin e-mail adreslerine ve bazı PowerPoint sunumları da içeren bu belgelerin, ilk olarak İngiltere Savunma Bakanlığından üst düzey bir yetkilinin ofisinde hazırlandığını düşünüyor.
İngiliz Kraliyet Donanmasının Type 45 savaş gemisi HMS Defenderla ilgili bilgileri içeren belgede, görevin Savunma Bakanlığı tarafından Ukraynanın kara sularından zararsız geçişi olarak adlandırıldığı görülüyor. Belgeye göre geçiş sırasında silahlarla donanmış ve helikopteri hangara yüklenmiş olan gemi, bu görevi, Rusyanın agresif şekilde yanıt vereceği beklentisiyle gerçekleştirdi.
Çarşamba günü Kırımın yaklaşık 19 kilometre açığından geçiş yapan geminin üzerinde 20yi aşkın Rus jeti uçuş yaptı, iki Rus sahil koruma gemisi de HMS Defenderı zaman zaman 100 metre kadar yaklaşarak takip etti, telsizden uyarılar yapıldı.
Rus Savunma Bakanlığı karasularını ihlal ettiği iddiasıyla İngiliz savaş gemisine devriye gezen bir Rus donanma gemisi tarafından uyarı ateşi açtığını ve HMS Defenderın rotasını bombaladıklarını duyurdu.
İngiliz Savunma Bakanlığı Basın Ofisi ise HMS Defendera hiçbir atış yapılmadı. Güzergahı üzerine de bomba atıldığı iddiasını tanımıyoruz açıklaması yaptı.
Kentte bulunan belgelere göre operasyon Op Ditroite olarak adlandırılmış ve olaydan iki gün önce, yani geçen hafta Pazartesi günü üst düzeyde masaya yatırılarak HMS Defenderın Kırıma yakın seyretmesi halinde Rusyanın tepkisinin olası sonuçları tartışılmış.
Belgelerde, toplantı sırasında konuşulanlar da yer alıyor. Bir askeri yetkilinin Olası hoş geldin partisinden ne anlıyoruz? diye sorarak Rusyanın yanıtıyla ilgili beklentiyi kast ettiği görülüyor.
Son dönemde Doğu Akdenizde Rus güçleriyle HMS Queen Elizabethin öncülüğündeki bir filonun karşılaşmaları sonrası yaşanan gerginlik için de önemsiz ve beklentiyle orantılı olarak değerlendirmesi yapılıyor. Ancak yetkililer, bu önemsiz durumun değişeceğinin farkında.
Zira sunumlardan birinde Savunma angajman faaliyetinden operasyonel faaliyete geçiş sonrasında Rus donanması ve Rus hava kuvvetlerinin müdahalesi daha sık ve daha keskin olacaktır ifadeleri yer alıyor.
Yine aynı ordu birimi tarafından hazırlanan bir başka sunumda da, HMS Defenderin Karadenizde geçişi için iki rota seçeneği yer alıyor.
Bunlardan Odessadan Batuma güvenli ve profesyonel direkt geçiş adı verilen birinde, rotanın kısa bir bölümünde Kırımın güneybatısındaki Trafik Ayrım Şemasından geçilmesi gerektiği bilgisi var.
Bu rota için Ukraynanın kendi kara suları olarak kabul ettiği bölgede Ukrayna hükümetiyle angaje olma fırsatı sunuyor ifadeleri kullanılıyor.
Bu rotanın kullanılması halinde Rusyanın üç farklı tepki verebileceği belirtiliyor ve olası tepkiler güvenli ve profesyonelden ne güvenli ne de profesyonele uzanan kategorilere ayrılıyor.
Rusyanın agresif tepki vermesi durumunda radyo uyarıları, sahil güvenlik botlarının 100 metreye kadar yaklaşması ve savaş uçaklarının yakın uçuş gerçekleştirmesinin olası olduğu belirtiliyor.
Devamında da HMS Defenderın tartışmalı sularda herhangi bir karşılaşma yaşamayacağı alternatif bir rota sunuluyor. Sunum, bu rotanın herhangi bir gerilimden kaçınmayı sağlayacağını, ancak bu durumda Rusyanın bunu İngiltere korktu, kaçıyor diyebilmek için kanıt olarak gösterebileceğini yazıyor. Bu durumda da Moskova, Kırım ve kara sularındaki iddialarını İngilterenin kabul ettiğini iddia edebilecektir sonucuna varılıyor.
Savunma Bakanlığı sözcüsü, Kamuoyunun tahmin edebileceği gibi, Bakanlık çok dikkatli şekilde planlama yapıyor. Rutin bir uygulamanın sonucu olarak operasyonel kararları etkileyen potansiyel faktörlerün tümü analiz ediliyor. yoruumunda bulundu.
Belgelerde askeri planlamanın yanı sıra, yetkililerin farklı tepkileri ve olası gelişmeleri tahmin ettiği görülüyor.
HMS Defenderın görevi sırasında BBC ve Daily Mailden birer muhabir de gemideydi. Bunu hatırlatan sözcü, Çok güçlü ve meşru bir şekilde olayı anlatıyoruz. Gemideki gazetecilerin varlığı da HMS Defenderın hareketlerinin bağımsız şekilde teyit edilmesine olanak sağlıyor dedi.
HMS Defenderın göreviyle ilgili ortaya çıkan karışıklığın ardından Kentte ortaya çıkan belgeler, geminin bölgeden geçişinin İngiliz hükümeti tarafından hesaplanarak verilen bir karar olduğunu; muhtemel riskler göz önüne alınarak Ukraynaya desteğin açıkça gösterilmesi için bu kararın verildiğini ortaya çıkardı.
Bu bir savaş gemisi diplomasisi miydi?
Olayda bir savaş gemisi kesinlikle diplomatik hedefler için kullanıldı. Ancak asıl hedef Rus ayısını dürtmek değildi. Bu, Rusyanın 2014te Kırımı ilhakının ardından Ukraynanın egemenlik haklarına açık bir destek ve bu kapsamda açık denizlerde uluslararası hukuka uygun şekilde seyretme özgürlüğünü kanıtlama göstergesiydi.
1982 Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesine göre, yabancı bir geminin barış, düzen, güvenlik ve kıyıdaki devlete tehdit oluşturmadığı durumlarda o geminin geçişi zararsız geçiş olarak kabul ediliyor.
Dünyanın büyük bir kısmının gözünde ve uluslararası hukuka göre Kırım, Ukraynanın toprağı, Rusyanın değil.
Belgeler bu konuyla sınırlı değil.
Uluslararası silah ticaretindeki gelişmeler ve yeni anlaşmaların değerlendirildiği raporda, İngilterenin bu konuda Avrupalı müttefikleri yarışa girebileceği yazılıyor.
İngiltere-ABD Savuma Diyaloğu kapsamında yürütülen görüşmelere ve ABD Başkanı Joe Bidenın görevdeki ilk aylarıyla ilgili değerlendirmelere de yer veriliyor.
Biden yönetiminin Çine ve Hint Pasifiği bölgesine odaklanması için Bu durum, bir önceki yönetiminin politikalarının devamını gösteriyor deniliyor.
İngilterenin ABDden olası savunma talepleri de belgede yazıyor:
Bu toplantıları, yeni yönetimin paylaşmaya ne kadar hazır olduğunu ve müttefiklerimize daha fazla dnaışmak istiyoruz ifadelerinin pratikte ne kadar doğru olduğunu görmek için kullanmalıyız.
Hassas askeri öneriler
Belgelerin çoğu resmi hassas belge olarak işaretlenmiş. Bu sınıflandırma, görece daha rahat alt düzey bir hassasiyete ve gizliliğe işaret ediyor.
Ancak belgelerden biri, Savunma Bakanı Ben Wallaceın özel kalemine iletilmek üzere yazılmış ve Sadece Gizli İngiliz Görüşüne Açık olarak sınıflandırılmış. Bu belgede İngilterenin Afganistandaki olası faaliyetlerine ilişkin hassas öneriler yer alıyor.
Bunlar arasında, ABDnin Eylül ayında Afganistandan çekildikten sonra İngiltereden yardım talep ettiği bazı alanlar bulunuyor ve çekilme tamamlandığında İngiliz özel kuvvetlerinin ülkede kalıp kalmaması gerektiği tartışılıyor.
Bugüne kadar İngiliz basınına yansıyan haberlere göre, İngiltere bazı özel kuvvetler birliklerini Afganistanda bırakmayı planlıyor.
Bu konunun hassasiyeti göz önüne alınarak BBC, Afganistandaki İngiliz ve diğer ülke vatandaşı personelin güvenliğini tehlikeye atmamak için belgedeki detayları yayımlamama kararı aldı.
Ancak ülkedeki güvenlik tehdidinin arttığı bir dönemde, belgede bu konuda ciddi uyarılar yer alıyor. Afganistandaki İngiliz varlığının birçok farklı aktör tarafından hedef alınmasıyla sonuçlanabileceği, ülkenin daha da tehlikeli bir hâl alacağı belirtiliyor ve Tamamen çekilme seçeneği hâlâ masada ifadelerine yer veriliyor.
Geçen yıl Şubat ayında ABD ile Taliban arasında uzlaşma sağlanmasından bu yana Afganistanda hiçbir İngiliz vatandaşı öldürülmedi. Ancak NATO güçlerinin çekilmesinden sonra bu durumun değişebileceği görüşüne yer veriliyor.
Bu kadar geniş kapsamlı ve çok sayıda konuya yer verilen belgelerin kaybedilmesi, çok nadiren görülen bir olay. Bu durum Savunma Bakanlığı için son derece utanç verici. Bakanlık, belgelerin Salı sabaha karşı nasıl sokak ortasında, yağmur altında bırakıldığını anlamak için detaylı bir soruşturma başlattı.