Türkiye, Pakistana verdiği destek nedeniyle bir süredir Hindistanda kamuoyu tepkisi ve sosyal medya kampanyalarıyla karşı karşıya. Hint kamuoyunda yapılan Türkiyeye boykot çağrıları siyaset ve ekonomide de etkisini göstermeye başladı.
DW Türkçede yer alan habere göre Hindistan ve Pakistanı savaşın eşiğine getiren gerginlikte Türkiyenin geleneksel müttefiği Pakistana arka çıkması Yeni Delhide rahatsızlık yaratıyor.
Türkiye Dışişleri Bakanlığı, Mayıs ayının ilk haftasında tırmanan krizin ardından Hindistanın düzenlediği füze saldırılarını provokasyon olarak nitelendirmiş ve kınamıştı. Türk Dışişleri açıklamasında Bu tür kışkırtıcı adımları ve siviller ile sivil altyapıyı hedef alan saldırıları kınıyoruz. Pakistanın, 22 Nisanda gerçekleştirilen terör saldırısının araştırılması yönündeki çağrısını destekliyoruz ifadelerini kullanmıştı.
Hindistan, 22 Nisanda yönetimindeki Keşmir bölgesine çoğunluğu Hint olmak üzere 26 turistin hayatını kaybettiği saldırıya misilleme olarak Keşmirin Pakistan kontrolündeki topraklarına saldırı düzenledi.
Hindistan, saldırıdan terör örgütü olarak kabul edilen Pakistan merkezli Leşker-i Tayyibe örgütünü sorumlu tutuyor. Hindistan, Pakistanı bu gruba destek vermekle suçlarken İslamabad ise suçlamayı reddediyor.
Türkiyeye rezervasyonlar azaldı, iptaller arttı
Ankaranın Pakistana destek veren açıklamaları Hindistanda Türkiyenin taraflı bir tutum sergilediği şeklinde algılanıyor. Sık sık #BoycottTurkey (Boykot Türkiye) etiketinin kullanıldığı Hint sosyal medyasında turizm, ticaret ve eğitim alanlarında Türkiyeye boykot çağrıları yaygınlaştı.
Geçen yıl yaklaşık 274 bin Hint turistin ziyaret ettiği Türkiyeye yapılan rezervasyonlar yüzde 60 azaldı, iptaller de yüzde 250 oranında arttı. EaseMyTrip, MakeMyTrip ve Ixigo gibi seyahat platformları Türkiye destinasyonlarını askıya aldı, promosyonları durdurdu ve zorunlu olmayan seyahatlere karşı uyarı yayımladı.
Kerala Eyaleti Bharatiya Janata Partisi (BJP) Başkanı Rajeev Chandrasekhar, Bugün her çalışkan Hindistan vatandaşı, yurt dışı seyahatlerinde kazandığı rupilerini ülkesinin düşmanlarına destek veren yerlere harcamaması gerektiğini biliyor diyerek boykota destek açıklaması yaptı.
Sivil havacılık ve akademik işbirlikleri askıya alındı
Hindistan Sivil Havacılık Bakanlığı ise Türkiye merkezli yer hizmetleri şirketi Çelebinin güvenlik iznini ulusal güvenlik gerekçesiyle iptal etti. Çelebi, karara karşı hukuki süreç başlattığını duyurdu.
Ulaştırma Bakan Yardımcısı Murlidhar Mohol, X platformunda yaptığı açıklamada, Çelebi’ye yasak getirilmesi yönünde kamuoyundan yoğun talep geldiğini ve bu taleplerin dikkate alındığını söyledi.
Ayrıca Hindistan Dışişleri Bakanlığı, geçen hafta Pakistanın gerçekleştirdiği hava saldırısını başarısız olarak nitelendirmiş, saldırıda Türk yapımı insansız hava araçları (İHA) ile sivil uçakların kalkan olarak kullanıldığını açıklamıştı. Bu açıklama sonrası Türkiyenin Pakistana silah desteği de Hindistan kamuoyunda tepki topladı.
Ayrıca Türkiye menşeli elma, mermer, çikolata, kahve ve reçel gibi ürünlere yönelik de boykot çağrıları yapılıyor. Yeni Delhide düzenlenen ve Hindistan Tüccarlar Konfederasyonu tarafından organize edilen bir etkinlikte 125ten fazla üst düzey iş insanı Türkiye ve Azerbaycanla tüm ticari ilişkilerin kesilmesi çağrısında bulundu.
Eğitim alanında da Türkiye ile akademik işbirlikleri askıya alındı. Hindistan Teknoloji Enstitüsü (IIT) Mumbai, Jawaharlal Nehru Üniversitesi ve Jamia Millia gibi önde gelen üniversiteler, Türk üniversiteleriyle yaptıkları işbirliği anlaşmalarını iptal etti.
Erdoğan’ın Keşmir tavrı eleştiriliyor
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, uzun süredir Keşmir sorununa çok taraflı çözüm çağrısı yapıyor. Ancak Hindistan, bu durumu iç işlerine dış müdahale olarak değerlendiriyor.
Erdoğan, son olarak Şubat ayında Pakistanı ziyaret ederek ticaret ve savunma işbirliğini güçlendirmeye yönelik temaslarda bulunmuştu. 2017 yılında ise Hindistan Başbakanı Narendra Modi ile terörle mücadele ve ekonomik ilişkileri görüşmüştü.
Batı Asya Çalışmaları Merkezinden Doç. Dr. Muddassir Quamar, Türkiyenin Pakistana yakın duruşunun Hindistanda tepki topladığını belirterek Yeni Delhinin beklentisi, Ankaranın meseleyi tarafsız bir bakış açısıyla değerlendirmesi diyor. Manohar Parrikar Savunma Çalışmaları Enstitüsünden Prasanta Kumar Pradhan da iki ülke arasındaki ilişkilerin kısa vadede normalleşmesinin zor olduğunu ifade etti. Pradhan, mevcut boykotların etkisinin sınırlı olduğunu, ancak uzun vadede ticari ilişkiler üzerinde olumsuz etkiler yaratabileceğini söyledi.
Hindistan-Türkiye arasındaki ticari ilişkilerde belirsizlik
Hindistan hükümeti verilerine göre, Nisan 2024 ile Şubat 2025 döneminde Türkiyeye yapılan ihracat 5,2 milyar dolar olarak gerçekleşti. Bu ihracatın başlıca kalemlerini mineral yakıtlar, elektrikli makineler, otomotiv parçaları, ilaçlar ve tekstil ürünleri oluşturdu. Aynı dönemde Türkiyeden yapılan ithalat ise 2,84 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti. İthal ürünler arasında mermer, elma, altın, mineral yağlar ve petrol ürünleri öne çıktı.
İleriye dönük olarak boykotların nasıl şekilleneceği ve Hindistan-Türkiye ilişkilerinin hangi yöne evrileceği belirsizliğini koruyor. Pradhan, Kısa vadede Türkiye ile üst düzey temaslar zor görünüyor. Bu nedenle gerginliklerin bir süre daha devam etmesi muhtemel diyor.
Reuters’ın haberine göre, Air India, rakibi IndiGonun Türk Hava Yolları (THY) ile yaptığı düşük maliyetli uçak kiralama anlaşmasının iptal edilmesi için yetkililere başvurdu. Gerekçe olarak hem ticari rekabet hem de Türkiyenin Pakistana verdiği destek gösterildi.
Öte yandan Hindistan, son krizden önce de Türkiye merkezli Anadolu Tersanesi ile imzaladığı 2 milyar dolarlık savaş gemisi danışmanlık anlaşmasını feshetmişti. Anlaşma, Hindistan Donanması için beş destek gemisinin inşasını kapsıyordu. Resmi açıklamada yerli tersane kapasitesinin artırılması gerekçe gösterilse de uzmanlara göre Türkiyenin Pakistan ile olan yakın ilişkileri de bu kararda etkili oldu.
Eski Hindistan Ankara Büyükelçisi Sanjay Bhattacharyya, iki ülkenin de uzun vadede sağduyulu hareket edeceğini savunarak Hindistan’ın ulusal çıkarlarını ve küresel konumunu ön planda tutarak akılcı adımlar atması gerekiyor dedi.
