ABD, İsrailin Gazzede Hamasa karşı yürüttüğü savaşta kullandığı ağır silahlar ve yer altı sığınaklarını hedef alan bombalar dahil olmak üzere İsraile çeşitli silahların sevkiyatlarını durdurdu.
ABD Başkanı Joe Biden dün CNN ile yaptığı söyleşide İsrail güçlerinin Gazze Şeridinin en güneyindeki Refaha büyük bir harekât düzenlemesi durumunda İsraile silah vermeyeceğini ilk kez açıkça ifade etmişti.
ABD, Orta Doğudaki en yakın müttefiki İsrailin açık ara en büyük silah tedarikçisi konumunda. ABDyi Almanya ve İtalya izliyor.
Kanada ve Hollanda ise Gazzede uluslararası insani hukuku ihlal edecek ve sivillerin hayatını kaybetmesine neden olacak şekilde kullanılabileceği gerekçesiyle İsraile silah sevkiyatını durdurmuştu.
İsrailin başlıca silah tedarikçileri şu ülkeler:
ABD
ABDli yetkililer 8 Mayısta Gazzedeki sivillere yönelik tehlike nedeniyle her biri 907 kilo ağırlığındaki 1800 bombanın ve 230 kiloluk 1700 bombanın teslimatını durdurdu.
ABDli bir yetkili, kararın 907 kiloluk bombaların nihai kullanım alanı ve (Refah gibi) nüfusun yoğun olduğu ortamlarda yaratabileceği etkiye bağlı endişeden kaynaklandığını söyledi.
İsrail ile ABD, 2016da Başkan Barack Obama döneminde on yıllık (2018-2028), 38 milyar dolarlık askeri yardım için mutabakat zaptı imzalamıştı.
İsrail ile ABD arasındaki anlaşma kapsamında 10 yıl içerisinde İsraile 33 milyar dolar askeri finansman ve 5 milyar dolar füze savunma finansmanı olmak üzere toplam 38 milyar dolar sağlanması öngörülüyordu.
Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsünün (SIPRI) Mart ayında yayımlanan bir raporuna göre, İsrail 2019 ila 2023 döneminde askeri yardımının %69unu ABDden aldı.
ALMANYA
Almanyanın İsraile savunma ihracatı onayları 2023 yılında bir önceki yıla göre yaklaşık on kat artarak 326,5 milyon euroya (351 milyon dolar) yükseldi. Almanya, 7 Ekim 2023ten itibaren ihracat izinlerini öncelikli olarak ele aldı.
Alman haber ajansı Dpaya göre Almanya, İsraile ağırlıklı olarak hava savunma sistemleri ve iletişim ekipmanları için parça tedarik ediyor.
İhraç edilen silahlar arasında 3000 taşınabilir tanksavar silahı, otomatik veya yarı otomatik ateşli silahlar için 500.000 mermi bulunuyor. SIPRInin rakamlarına göre, 2019 ile 2023 yılları arasındaki İsrailin askeri yardımlarının %30unu Almanya sağladı.
İTALYA
İtalya Dışişleri Bakanlığı kaynağı 9 Mayıstaki açıklamasında İsrailin en büyük üçüncü silah tedarikçisi olan İtalyanın Gazzedeki savaşın patlak vermesinden bu yana yeni ihracat onaylarını durdurduğunu belirtti.
İtalyan yasalarına göre, savaş yürüten ve uluslararası insan haklarını ihlal ettiği düşünülen ülkelere silah ihracatı yasak.
İtalya Savunma Bakanı Guido Crosetto, Mart ayında yaptığı açıklamada, İsraile silah ihracıtının devam ettiğini ama silahların Gazzede sivillere karşı kullanılmayacağından emin olmak için yapılan kontrollerin ardından sadece önceden imzalanan siparişlerin İsraile teslimatının yapıldığını söyledi.
SIPRInin raporuna göre İtalya 2019 ila 2023 döneminde İsrailin askeri yardımlarının yaklaşık %0.9unu sağladı. Bu yardımların helikopterler ve deniz toplarını içerdiği belirtildi.
İNGİLTERE
İngiltere, İsrailin en büyük tedarikçilerinden biri değil. İngiliz hükümeti ABDnin aksine İsraile doğrudan silah sağlamıyor. Bunun yerine satış yapacak şirketlere ihracat lisansı veriyor.
İngiltere geçen yıl İsraile 42 milyon sterlin (52.5 milyon dolar) tutarında savunma ekipmanı satmak üzere ihracat lisansı verdi. Bu lisanslar mühimmat, insansız hava araçları, hafif silah mühimmatı ve uçak, helikopter ve saldırı tüfeği parçaları gibi kalemlere yönelikti.
Başbakan Rishi Sunak, dün parlamentoda yaptığı açıklamada, İngilterenin dünyanın en sıkı lisans kontrol rejimlerinden birine sahip olduğunu belirterek İsrailin insani hukuka bağlılığına ilişkin değerlendirmeleri periyodik olarak gözden geçirdiğini söyledi.
