İsveçli iklim aktivisti Greta Thunberg ve arkadaşları aralarında Türkiye’nin de bulunduğu ülkeleri iklim değişikliğine karşı yeterince önlem almayarak Birleşmiş Milletler (BM) Çocuk Hakları Sözleşmesini ihlal etmekle suçladı. Ancak gençlerin BMye şikayet ettiği Türkiyenin dünyada sera gazı emisyonunda ilk sıralarda yer almaması, akıllara Neden Türkiye? sorusunu getirdi.
Nisan 2019da açıklanan Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre, Türkiyenin 2017 yılındaki sera gazı emisyonu 526,3 milyon ton olarak hesaplandı. Türkiyenin sera gazı emisyonundaki artış 1990 yılı ile karşılaştırıldığında yüzde 140 artmış olmasına rağmen, dünyadaki toplam sera gazı emisyonunun yüzde 1,4ünden sorumlu.
Türkiye kömüre yatırımı artırıyor
Türkiyenin şikayet edilen ülkeler arasında yer almasının nedeni Ankaranın hâlen Paris İklim Anlaşmasını meclisten geçirmemesi ve kömüre yatırımlarını artırması olarak görülüyor.
Brüksel merkezli Avrupa İklim Eylem Ağının (CAN Europe) Türkiye İklim ve Enerji Politikaları Koordinatörü Elif Gündüzyeli, şikayet edilen beş ülkeyi kastederek, Bu ülkeler 1992 Rio İklim Zirvesinden beri iklim değişikliği etkilerini kabul etmelerine, taraflar konferanslarına katılıp uluslararası süreçlerdeki protokol ve anlaşmaları imzalamalarına rağmen somut olarak iklim krizine çözüm olabilecek adımlar atmadılar; fosil yakıt merkezli politikalarını sürdürdüler” diyor.
DW Türkçeye konuşan Gündüzyeli, bunun yanı sıra Türkiyenin küresel ısınmadaki artışın 1,5 dereceye çekilmesi hedefi doğrultusunda adımlar atmadığını belirtiyor. İklim uzmanı Gündüzyeli, Türkiye’nin Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) ülkesi olarak 2030a kadar kömür kaynaklı enerji üretimini durdurmayı planlamak yerine, 2023 enerji vizyonu dahilinde kömürlü termik santrallerini ciddi oranda artırmayı planmasını da eleştiriyor.
Türkiyenin iklim sicili kötü
Sabancı Üniversitesi İstanbul Politikalar Merkezi İklim Değişikliği Çalışmaları Koordinatörü Ümit Şahin ise DW Türkçeye yaptığı açıklamada, Türkiyenin iklim politikaları açısından sicili en kötü ülkelerden biri olduğu görüşünde. Şahin, Türkiyenin Paris Anlaşmasını hâlâ onaylamamış olmasını ve anlamlı bir emisyon hedefi ilan etmemesini eleştiriyor.
Türkiye toplam küresel emisyonun yaklaşık yüzde 1inden sorumlu olsa da bu düşük bir rakam değil diyen Şahin, Türkiye’nin Paris Anlaşmasını onaylamayan G20 üyesi tek ülke olduğunu hatırlatıyor. Şahin Türkiye yeni kömür yatırımları yapan ülkeler sıralamasında dünyada üçüncü sırada diye ekliyor.
En büyük sorumlular şikayet edilmedi
Dünyadaki karbondioksit emisyonunu takip eden uluslararası bir platform olan Küresel Karbon Atlasının (Global Carbon Atlas) verilerine göre, sorumlular arasında Çin ilk sırada yer alıyor. Dünyadaki karbondioksit emisyonunun yüzde 27sinden sorumlu olan Çini yüzde 14,6 ile ABD, yüzde 6,8 ile Hindistan, yüzde 4,7 ile Rusya ve yüzde 3,3 ile Japonya takip ediyor.
Peki Gelecek için Cumalar hareketinin öncüsü Thunberg ile 15 genç aktivistin BMye şikayet ettiği ülkeler arasında neden bu devletler yok? Çünkü bu ülkeler, genç aktivistlerin şikayetine dayanak oluşturan BM sözleşmesinin 2014 tarihli ek protokolünü imzalayan ülkeler arasında değil.
Şikayet edilen Türkiye, Almanya, Arjantin, Brezilya ve Fransa ise bu protokolü imzalayan ülkeler içinde. Türkiye bu sözleşmeyi yaklaşık 30 yıl önce imzalayarak çocuk hakları konusundaki yükümlülüklerini kabul etmişti. Türkiye, ayrıca çocuklara bireysel başvuru hakkı tanıyan ek protokole imza atan ülkeler arasında bulunuyor.
Şikayet edilen Türkiye dışındaki ülkelerden Almanya, Küresel Karbon Atlasının listesinde altıncı sırada yer alıyor. Değerlendirmeye alınan 212 ülke arasında Brezilya 13üncü, Türkiye 15inci, Fransa 18inci, Arjantin 29uncu sırada bulunuyor.
BM Çocuk Hakları Komitesi Thunberg ve arkadaşlarının şikayetini inceleyip, iklim değişikliği ile yeterince mücadele edilmemesi suretiyle çocuk haklarının ihlal edildiğine kanaat getirirse, ilgili hükümetlerden görüş isteyebilecek.
Deutsche Welle Türkçe
GRETA THUNBERG’DEN DÜNYA LİDERLERİNE: BOŞ SÖZLERİNİZLE ÇOCUKLUĞUMU ÇALDINIZ
