ABDde 5 Kasımda düzenlenecek seçimler öncesinde Demokrat Partinin adayı mevcut Başkan Joe Biden ile Cumhuriyetçi Partinin adayı Donald Trump, ilk kez televizyonda kozlarını paylaşacak. Perşembeyi cumaya bağlayan gece canlı olarak yayınlanacak tartışma, CNNin ev sahipliğinde Atlantada gerçekleşecek. 1,5 saat sürmesi beklenen programın moderatörlüğünü ise Jake Tapper ve Dana Bash üstlenecek. 90 dakikalık programda iki reklam arası verilecek ve adaylar, seçim kampanyaları ile ilgilenen yardımcıları ile etkileşimde bulunamayacak.
Peki, ilk Biden-Trump karşılaşmasından neler bekleniyor? Adaylar, hangi kurallar çerçevesinde bir araya gelecek?
MİKROFONLAR SESSİZE ALINACAK, SEYİRCİ OLMAYACAK
Her iki aday da tek tip bir kürsüde yer almayı onayladı ve podyumdaki konumları, yazı-tura atılarak belirlendi. Buna göre Bidenın ekranlarının sağında, Trumpın ise sol tarafta yer alması planlandı.
Konuşma sırası gelen aday dışında, münazara boyunca mikrofonlar sessize alınacak. Sahnede hiçbir dekora veya notlara izin verilmeyecek ancak adaylara bir kalem, bir deste kağıt ve bir şişe su verilecek. Canlı yayın sırasında seyirci olmayacak. Bu durumun, enerjisini gürültülü kalabalıklardan alan ve mitinglerdeki danslarıyla konuşulan Trumpın aleyhine işleyebileceği öngörülüyor. 10 Eylülde düzenlenmesi planlanan ikinci münazara ise ABC Newsun ev sahipliğinde gerçekleştirilecek.
KİŞİSEL MESELELER ÖN PLANDA TUTULACAK
Son zamanlarda gündemde olan Bidenın sağlık durumunun, Trump tarafından masaya yatırılması bekleniyor. ABD basını adayların baskın mizaçlarıyla bilindiğini yazarken, kişisel meselelerin ön planda tutulacağı tahmin ediliyor.
İkinci dört yıllık dönemi için aday olan Bidena ilişkin spekülasyonlar, sıklıkla zihinsel sağlığı ile ilgili iddialar etrafında şekilleniyor. Eleştirmenleri, Bidenın yavaşladığını söylerken, Trump başta olmak üzere Cumhuriyetçi Partiden isimler ABD Başkanının mental kapasitesini hedef alıyor. Trump, mitinglerde düzenli olarak Biden ile alay ederek onun başkanlığa uygun olmadığını söylüyor.
TRUMP, HUNTER BIDENI GÜNDEME GETİREBİLİR
Trumpın, yasadışı silah satın almak için uyuşturucu kullandığı konusunda yalan söylemekten suçlu bulunan başkanın oğlu Hunter Bidenın hukuki sorunlarından bahsederek Bidenı etkilemeye çalışması bekleniyor. Geçtiğimiz haftalarda mahkeme jürileri, ABD Başkanının oğlunu, federal lisanslı silah satıcısına yalan söylemek, başvuru formunda uyuşturucu kullanıcısı olmadığı şeklinde yanlış beyanda bulunmak ve silahı 11 gün boyunca yasa dışı olarak bulundurmaktan suçlu olduğuna hükmetti.
Mahkeme yargıcı Maryellen Noreikanın, suçlu bulunan Hunter Biden hakkında 25 yıla kadar hapis cezası verme yetkisi bulunurken, suçun ilk kez işlenmesi gibi etkenler cezanın düşürülmesi imkanını sağlıyor. Yargıcın Hunter Bidena hapis cezası verip vermeyeceği henüz belirsizliğini koyuyor.
Siyasi uzmanlara göre Trump ayrıca, sosyal medyada sıklıkla yaptığı gibi, kendisini siyasi bir komplonun kurbanı olarak gösterme eğiliminde olabilir.
BIDEN, TRUMPIN YARGI SÜRECİNE DEĞİNECEK
Bidenın ise Trumpın yargı sürecini gündeme getireceği belirtiliyor. Trump, New York’ta yargılandığı sus payı davasında, hakkındaki 34 suçlamanın hepsinden jüri tarafından suçlu bulunmuştu. Trump hakkında, ilişkide olduğu yetişkin film oyuncusu Stormy Danielse 2016 başkanlık seçimleri sırasında sus payı ödenmesine ilişkin dava açılmıştı.
18 Mart 2023te Manhattan Bölge Savcılığınca yürütülen soruşturma kapsamında büyük jüri tarafından suçlanan Trump, sus payı ve bununla ilgili kayıtlarda sahtekarlık yapmaktan 4 Nisan 2023te New Yorkta hakim karşısına çıkmıştı. Kendisine yöneltilen 34 ayrı suçlamayı reddeden Trump, hakkındaki iddiaları siyasi cadı avı olarak nitelemiş ve suçlamaları seçimlere müdahale olarak gördüğünü belirtmişti.
ABD politikasında sadece iki partinin hakimiyeti var. Bu nedenle modern zamanlardaki her başkan bu partilerden birine mensup oldu. 5 Kasımda düzenlenecek seçimi kazanan aday, Ocak 2025ten itibaren Beyaz Sarayda dört yıl süreyle görev yapacak.
ELECTORAL COLLEGE NEDİR?
Adaylar, Electoral College yani Seçiciler Kurulu (delegeler) sisteminde yarışıyor. Sandığa giden seçmenler, kayıtlı oldukları eyaletin Seçiciler Kuruluna göndereceği delegeleri, delegeler de başkan ve başkan yardımcısını seçiyor. Seçici Kurulda 538 delege bulunuyor. Eyaletler nüfuslarına göre, bu kurulda belli delege sayılarına sahip. Maine ve Nebraska hariç, tüm eyaletlerde seçimi kazanan aday tüm delegeleri de kazanmış oluyor. Maine ve Nebraskada ise adayların aldığı oy oranına göre eyaletin delegeleri paylaştırılıyor.
Başkan seçilmek için Seçici Kurulda adaylardan birinin toplamda en az 270 delegeye sahip eyaletlerde seçimi kazanması gerekiyor. Önemli olan delege sayısı olduğundan ülke genelinde en fazla oyu kazanan adayın başkan seçilemediği durumlar da oldu. Bunun son örneği 2016da yaşandı. Demokrat Partinin başkan adayı Hillary Clinton, ülke genelinde Cumhuriyetçi Partinin adayı Donald Trumptan 3 milyon daha fazla oy almasına karşın yeterli delege sayısına ulaşamadığı için seçilemedi. Eyaletlerin çoğu bir partiye ya da diğerine meyilli oluyor. Bu nedenle genellikle her iki adayın da kazanabileceği bazı eyalete odaklanılıyor.
