Avrupa Birliği (AB) Ombudsmanı Emily OReilly, ABnin dış sınır ajansı Frontexin denizdeki göçmenleri kurtarmada başarısız olan ya da temel hakları ihlal eden ülkelerden çekilmesi gerektiğini bildirdi.
OReilly, yeni raporunda, aksi takdirde ABnin ölümlerde suç ortağı olma riski taşıdığı uyarısında bulundu.
Rapor, ABnin sınır ajansı ile 27 üye devlet arasında sık sık yaşanan sorunlu ilişkiye daha yakından bakılmasını sağlıyor.
Ombudsmanın soruşturması, Haziran 2023te Yunanistanın Messenia kıyısı açıklarında aşırı kalabalık bir geminin batması ve 600den fazla kişinin hayatını kaybetmesiyle sonuçlanan Adriana gemi kazasına cevaben başlatıldı.
İzleme kuruluşu, Frontexin ilgili kural ve prosedürlerden herhangi birini ihlal ettiği sonucuna varmadı, ancak ajansı ulusal makamların rızasına ve iyi niyetine bağımlı kılan tasarımı nedeniyle denizde faaliyet gösterme kabiliyetinin ciddi şekilde zayıfladığını belirtti.
Emily OReilly, Frontexin temel haklara ilişkin yükümlülükleri ile sınır yönetimi kontrolünde üye devletleri destekleme görevi arasında açık bir gerilim var, dedi.
OReilly, Arama ve kurtarma yükümlülüklerini yerine getirmeleri konusunda endişeler olduğunda ulusal makamlarla işbirliği yapmak, AByi temel hakları ihlal eden ve hayatlara mal olan eylemlerin suç ortağı haline getirme riski taşır. ifadelerini kullandı.
Rapor, Adriana gemi kazasıyla ilgili olarak Frontexin, sistematik geri itme suçlamaları da dahil olmak üzere Yunan makamlarını yıllardır kuşatan endişelerin tamamen farkında olduğunu söylüyor.
Yunan makamları Frontexin mesajlarına cevap vermedi
Ombudsman, ajansın hayati tehlike arz eden acil durumları haber vermek için kullanılan uluslararası bir prosedür olan Mayday çağrılarını yayınlamak için iç yönergelerinin olmamasından üzüntü duyduğunu belirtti. Frontex, Adrianayı hava gözetimi yoluyla ilk tespit ettiğinde bir Mayday çağrısı yapmamıştı.
Ancak suç tamamen ajansa yüklenmiyor. Rapora göre, Yunan makamları trajedi sırasında Frontexin mesajına dört ayrı olayda yanıt vermedi ve ajansın bölgeye ek bir uçak gönderme teklifini reddetti. Atina, olayların aydınlatılması için çeşitli soruşturmalar başlattı.
Bu ve benzeri olaylara dayanarak Ombudsman, Frontexin arama-kurtarma yükümlülüklerini ısrarla göz ardı eden ya da temel hakları ihlal eden üye devletlerdeki faaliyetlerini sonlandırmasını, geri çekmesini ya da askıya almasını tavsiye ediyor.
Frontexin anakara ve Ege adalarındaki yaklaşık 500 daimi temsilciliği ve personelini kapsayan Yunanistanla işbirliği, Adriana gemi kazasından bu yana sıcak bir tartışma konusu oldu. Trajedinin ardından ajansın temel haklar sorumlusu faaliyetlerin askıya alınması çağrısında bulunmuş ancak icra direktörü Hans Leijtens daha sonra kararın dengeli olması gerektiğini söyleyerek bu öneriyi yumuşatmıştı.
Bağımsız soruşturma komisyonu kurulmalı
Emily OReilly raporunda, Frontexin önemli değişiklikler yapmadan ülkelerle çalışmaya devam etmesi halinde, ABnin insan hayatını koruma taahhüdünün sorgulanacağı uyarısında bulunuyor. OReilly bu nedenle bloğu, ajansın yasal yetkilerini değiştirmeye ve daha yüksek derecede bağımsızlık sağlamaya çağırıyor.
