ABDli düşünce kuruluşu Freedom House (Özgürlük Evi), aralarında Türkiyenin de bulunduğu 31 ülkenin sınırları ötesinde muhaliflere baskı için uyguladığı takibatların arttığını bildirdi. Washingtonta bulunan Freedom House tarafından Perşembe günü açıklanan raporda, 2014 yılında bu yana 31 ülkede 608 vakanın kaydedildiği, toplam 79 ülkede gerçekleşen bu takibatların yaklaşık 3,5 milyon kişiyi tehdit ettiği belirtildi.
Out of sight, not out of reach (Gözden ırak, ama ulaşılabilir) başlıklı raporda, bu vakalardan en çok bilineninin Suudi Arabistanın İstanbul Başkonsolosluğunda gazeteci Cemal Kaşıkçının Riyad tarafından gönderilen 15 kişilik bir ekip tarafından Ekim 2018de öldürülmesi olduğu kaydedildi.
DW Türkçede yer alan habere göre, Freedom House, kaydedilen vakaların en fazla görüldüğü ülkenin Çin olduğunu, bunu Türkiyenin izlediğini ifade etti. Muhaliflere yönelik en çok kullanılan yöntemlerin söz konusu kişinin bulunduğu ülkenin de katkısıyla uygulanan baskı, dijital medya kanalları üzerinden takip, fiziksel tehdit olarak sıralanıyor. Bunun yanı sıra pasaportların kullanımına sınırlama getirilmesi, internet ortamında taciz, ajanlar tarafında takip edilme ve aile üyelerin baskı gibi yöntemlerin de kullanıldığı belirtiliyor.
TÜRK HÜKÜMETİNİN ÜLKE DIŞINDA UYGULADIĞI BASKI
Freedom Houseın raporunda, Türk hükümetinin uyguladığı sınır ötesi baskılar ayrı bir başlık altında inceleniyor. Bu baskıların özellikle Hizmet Hareketi mensupları, Kürtlerin özerkliğini destekleyenlere ve solculara yönelik olduğu belirtiliyor.
Raporda, Türkiyenin muhaliflere uyguladığı sınır ötesi baskının yoğunluğunun, coğrafi erişiminin ve aniden gelişmesinin dikkat çekici olduğu vurgulandı. Türk hükümetinin, 15 Temmuz 2016daki darbe girişiminin ardından Gülen yapılanması mensuplarını ve muhalifleri 30 ülkede takibata aldığı kaydedildi.
Raporda, özellikle darbe girişimi sonrasında yurt dışında yaşayan şüphelilerin Türk hükümeti tarafından ülkeye geri getirilmesi vakalarında artış olduğu ifade edilerek 17 ülkeden en az 58 adam kaçırma olayının kaydedildiğinin altı çizildi. Bu çabalar, söz konusu kişilerin Türk yargısına yasa dışı yollardan transferinin kolaylaştırılması için Afrika, Avrupa ve Asya ülkelerindeki yerel güvenlik hizmetlerine rüşvet verilmesi ve onların ikna edilmesini de içeriyor ifadesi kullanıldı. Türk hükümetinin bu uygulamayı sürdürdüğü ve Ocak 2020de Ukraynadan şüphelilerin getirildiği, bunun yanı sıra Hizmet Hareketine mensup olduğu suçlamasıyla Kosovadan veya Azerbaycandan Türkiyeye getirilen Türk vatandaşları olduğu belirtildi.
DARBE GİRİŞİMİ ÖNCESİ DURUM
Freedom House raporunda, darbe girişimi öncesinde Türk hükümetinin yurt dışında yaşayan vatandaşlarını siyasi amaçlar içinde kullanmaya çalıştığı, ancak sınır ötesi boyutta geniş çaplı baskı uygulamadığı belirtildi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğanın 2013 sonrasında tutumunu değiştirdiğinin gözlemlendiği ifade edilerek, Türk milliyetçileri ile daha sıkı bağlar kurduğu ve bunlar arasında Almanyalı Osmanlılar adlı grubun da bulunduğu kaydedildi. Almanyadaki muhalif Türkleri tehdit ettikleri ve casusluk faaliyetlerinde bulundukları gerekçesiyle 2018 yılında Almanyalı Osmanlıların, Alman yetkililer tarafından yasaklandığı hatırlatıldı. Ayrıca Diyanet İşleri Başkanlığına bağlı Diyanet İşleri Türk İslam Birliğinin (DİTİB) de muhalifleri izlemek için bir araç olduğu kaydedildi.
2016 yılındaki darbe girişimi sonrasında ise ülke sınırları dışındaki baskıların artırıldığı vurgulandı. Türk hükümetinin en çok başvurduğu yöntemlerin, hareketliliğin kontrolü, tutuklama ve yasa dışı bir şekilde ülke dışında gözaltı olduğu kaydedildi. Bunun yanı sıra Türkiyenin yurt dışındaki vatandaşlarına yönelik olarak Uluslararası Polis Teşkilatını (Interpol) da suistimal etmeye çalıştığı ifade edildi. Almanyada yaşayan yazar Doğan Akhanlının veya İsveçya yaşayan gazeteci Hamza Yalçının yakanlanması için çıkartılan kırmızı bültenler hatırlatıldı.
