Avrupa Birliğinin (AB) en büyük ikinci ekonomisi Fransada 49 milyon seçmen Pazar günü yapılacak erken parlamento seçimleri için sandık başına çağrıldı. Seçimlerden elde edilecek sonuçların hem kıta siyasetini hem Birlik ekonomisini derinden sarsabileceği tahmin ediliyor.
Aşırı sağın zaferle çıkması beklenen seçimler diğer Avrupa ülkelerinde dikkatle izleniyor. Sandıkların 7 Temmuzda kurulacağı ikinci turda, Pazar günü seçim bölgelerinde oyların en az yüzde 12,5ini alan adaylar yarışabilecek.
DW Türkçede yer alan habere göre Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, partisi Rönesansın hezimete uğradığı Avrupa Parlamentosu (AP) seçim sonuçları ortaya çıkar çıkmaz erken seçim kararı almıştı. 6-9 Haziran tarihlerinde yapılan AP seçimlerinde Rönesans, aşırı sağcı Ulusal Birlikin (RN) yarısından az oy alabilmişti.
Anketler neye işaret ediyor?
AP seçimlerinde Ulusal Birlik oyların yüzde 31,4ünü aldı. Anketler milletvekili seçimlerinde bundan daha iyi performans sergileyeceklerine işaret ediyor.
Les Echos gazetesindeki ankette RNnin yarışı yüzde 37 ile birinci bitireceği, Macron liderliğindeki ittifakın ise oyların ancak yüzde 20sini toplayarak sol parti koalisyonunun ardından üçüncü olacağı öngörülüyor. Le Monde gazetesinin anketinde benzer şekilde RN yüzde 36 ile ilk sırada yer aldı. Fransız BFM televizyonu ise RNnin meclis çoğunluğu için gereken 289 sandalye sayısına ulaşabileceğini hesaplıyor.
Analistler, 577 sandalyeli mecliste RNnin çoğunluğu ele geçirmesine yüzde 30 ile 40 arasında şans veriyor. RN halihazırda mecliste 88 vekille temsil ediliyor.
Macron saraydan ayrılıyor mu?
Hayır. İlk turu Pazar günü yapılacak seçimlerde parlamento üyeleri belirlenecek. 2022de yeniden seçilen Cumhurbaşkanı Macronun görev süresi 2027 yılında doluyor. Yani bu tarihe kadar Elysee Sarayından ayrılmasına gerek yok. Nitekim Macron da seçim sonuçları ne olursa olsun istifa etmeyeceğini söylemişti.
Öte yandan peş peşe iki dönemden fazla cumhurbaşkanlığı yapmayı engelleyen anayasa maddesi nedeniyle Macronun 2027de yeniden yarışma şansı bulunmuyor. Elyseeye dönmek için bir dönem ara verip 2032 seçimlerine hazırlanması gerekiyor.
Yeni başbakan kim olacak?
İkinci turu 7 Temmuzda yapılacak oylamanın ardından cumhurbaşkanı değil ama başbakan değişmiş olacak. RNnin 28 yaşındaki lideri Jordan Bardellanın başbakanlık koltuğuna oturması bekleniyor. Bardella, daha önce yaptığı bir açıklamada ancak meclis çoğunluğunu ele geçirirlerse hükümet kuracağını söylemişti. Fakat bunun seçmenleri mobilize etmek için kasıtlı bir açıklama olduğu yönünde değerlendirmeler var.
Macron, çoğunluğu alamasa da sandıktan açık farkla birinci çıkması beklenen Bardellaya hükümeti kurma görevini vermek zorunda kalabilir. Fransada başbakan ve cumhurbaşkanının ayrı partilerden olduğu dönemler daha önce de yaşanmıştı.
Özellikle ekonomi çevrelerinde AB ve piyasa dostu Macron yönetiminin zayıflamasından endişe ediliyor.
Emmanuel Macron neden risk aldı?
Macronun siyaset tarzının risk almaya açık olduğunu söyleyen siyasi analistler, yine de erken seçim kararının onun standartlarında bile fazla olduğu yorumunu yapıyor.
Normalde genel seçimler 2027den önce yapılmayacaktı. Ancak Macronun zaten erken seçim ilan etmek zorunda kalacağı, bunu sürpriz şekilde yaparak muhalefeti hazırlıksız yakaladığı yorumları yapılıyor. Uzmanlara göre AP seçimleri sonrası hükümetin mecliste zaten bir güven oylaması ile karşı karşıya kalabileceği, çoğunluğa sahip olmayan iktidarın bu oylamada ayakta kalamayabileceği değerlendiriliyor. Erken seçim diyerek Macron bu ihtimali ortadan kaldırmış oldu.
Macronun kendisi ülkenin başındayken aşırı sağa hükümeti verip yıpranmalarını umduğu da değerlendiriliyor. Bazı uzmanlara göre RN, iktidara geldiğinde vaatlerinin çoğunu gerçekleştirebilecek imkandan yoksun olduğunu görecek. Yasal veya politik engellemeler hareket alanını kısıtlarken bunun aksini bekleyen seçmen nezdinde partinin yıpranacağı yorumları yapılıyor.
Aşırı sağcı RNnin politikaları neler?
Temelde göçmen karşıtı politikalar izleyen RN, mültecilere finansal yardımı azaltmayı ve geri göndermeleri kolaylaştırmayı hedefliyor. Vatandaşlık almayı zorlaştırmak da aşırı sağcı partinin planları arasında.
Enerjide vergileri düşürmeyi vadeden parti, Ukraynaya gönderilen yardımlar konusunda da Macron çizgisinden ayrılıyor. Macron, Ukraynaya destek için savaş bölgesine asker göndermeyi tartışmaya açarken RN, Kieve yardımları savunma silahları ile sınırlamayı, uzun mesafeli füzelerin teslimatını durdurmayı savunuyor.
Le Penin partisi nasıl bu kadar güçlendi?
Ulusal Birlik (RN) partisinin yükselişini başlatan asıl isim Marine Le Pen. 2027de cumhurbaşkanı adayı olması beklenen Le Pen, Nazilerin Fransayı işgalinin acımasız olmadığını söyleyen, Holokost soykırımı için savaşta bir detay nitelemesi yapan babası Jean-Marie Le Peni 2015 yılında kurucusu olduğu partiden ihraç ederek seçmen tabanını genişletme sürecini başlattı.
Macrona karşı 2017de girdiği cumhurbaşkanlığı yarışını kaybeden Le Pen, partinin Ulusal Cephe olan eski ismini de değiştirerek geçmişle bağını silme çabasına hız verdi. Yine de RN üyelerinin İslam ve göçmen karşıtı saldırıları bu kampanya döneminde de sürdü. İnsan hakları örgütleri, AP seçimleri sonrası aşırı sağcı şiddet olaylarında artış yaşandığını, genel seçimlerde bekledikleri olası galibiyetin şiddet yanlılarını cesaretlendirdiğini belirtiyor.
COVID-19 ve Ukrayna savaşının ekonomik, siyasi istikrarı bozduğu ortamda sokağa çıkan Sarı Yeleklilerin aylar süren protestoları ise Macron yönetimini yıprattı. Macronun emeklilik yaşını yükselten düzenlemeyi meclisten geçiremeyince normal yasama sürecini baypas etmesi de partisine olan desteği azalttı.
