DW Türkçede yer alan habere göre Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, İsrail-Hamas savaşının sona erdirilmesi için geniş katılımlı bir barış konferansı düzenleme çağrısı yaptı.
Şi, başkent Pekinde düzenlenen Çin-Arap Devletleri İşbirliği Forumunda konuştu. Foruma, Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) Devlet Başkanı Muhammed bin Zayid Al Nahyanın da aralarında bulunduğu Arap lideri ve çok sayıda Ortadoğu ülkesinin dışişleri bakanları katılıyor.
Şi: Savaş sonsuza kadar sürmemeli
Devlet Başkanı Şi, forumda yaptığı konuşmada Ortadoğu topraklarının kalkınma için aslında çok büyük umut vaat ettiğini vurguladı, Ancak savaş devam ediyor dedi.
Savaş sonsuza kadar sürmemeli diyen Şi, Ortadoğuda barışın ancak iki devletli çözüm esasına göre tesis edilebileceğini kaydetti.
Çin Devlet Başkanı, İsrail-Hamas ihtilafının çözümü için geniş katılımlı bir barış konferansının düzenlenmesi gerektiğini savunurken, Çalkantılı bir dünyada uyum içinde yaşayabilmenin tek yolu saygıdır, hakkaniyet ve adalet de kalıcı güvenliğin temelidir diye konuştu.
Şi ayrıca Çinin Gazzedeki insani krizin hafifletilmesi ve savaş sonrasından bölgenin yeniden inşası için bağış ve yardımlarını sürdürme sözü de verdi, 69 milyon dolarlık ek mali yardım açıkladı.
Arap dünyasına duyduğu derin yakınlığa da vurgu yapan Şi, Çin ve Çin halkı ile Arap ülkeleri ve halkları arasındaki dostluk, tarihi İpek Yolu boyunca gerçekleşen dostane alışverişlere dayanmaktadır diye konuştu.
Çin Ortadoğu ülkeleriyle ilişkilerini güçlendiriyor
Çin devlet medyasına göre 21 Arap devleti Çin ile Kuşak ve Yol Girişimi kapsamında iş birliği anlaşmaları imzaladı.
Şi de forumda yaptığı konuşmada ülkesinin Arap ülkeleriyle ekonomi alanında ilişkilerini güçlendirmek için attığı adımlara işaret etti.
Çin, petrol ve doğal gaz konusunda Arap ülkeleriyle stratejik işbirliğini daha da geliştirecek ve arz güvenliğini piyasa güvenliğiyle bütünleştirecek diyen Şi, Çinin aynı zamanda yeni enerji teknolojileri ve ekipman üretimi alanlarında da iş birliğine hazır olduğunu vurguladı.
Şi, bir sonraki Çin-Arap Devletleri İşbirliği Forumunun 2026 yılında düzenleneceğini açıkladı.
Pekinin stratejisinin hedefi ne?
Kendisi de bir petrol üreticisi olan Çin, Ortadoğudan uzun süredir ham petrol ithal ediyor ve son yıllarda bölgedeki nüfuzunu ekonomi alanındaki iş birliği ile artırmaya çalışıyor.
Çinin gümrük verilerine göre Çinin Körfez ülkeleriyle ikili ticareti 2023 yılında 286,9 milyar dolar tutarında gerçekleşti ve Suudi Arabistan ile ticaret bunun yaklaşık yüzde 40ını oluşturdu.
Çin Devlet Başkanı Şi, ülkesinin dünyadaki nüfuzunu arttırma hedefinin temel ayaklarından biri olan Kuşak ve Yol Girişiminde Ortadoğuya anahtar bir rol biçiyor.
İsrail-Filistin ihtilafında kendisini rakibi ABDye kıyasla daha tarafsız bir aktör olarak konumlandırmaya çalışan Pekin yönetimi, bir yandan iki devletli çözümü savunuyor, diğer yandan İsrail ile iyi ilişkilerini de sürdürmeye çalışıyor.
Çin, son yıllarda arabuluculuk girişimleriyle de dikkatleri üzerine çekiyor. Geçen sene Suudi Arabistan ile ezeli düşmanı İranı bir araya getirmeyi başaran Pekin geçen ay da Filistinli iki rakip grubu, Hamas ve El Fetihi uzlamayı teşvik amacıyla ağırladı.
Çin için altın fırsat
Siyasi analistlere göre Çin, uluslararası siyaset sahnesindeki rolünü Gazze savaşı ile güçlendirme arayışında, rakibi ABDnin bu savaşı sona erdirmede eylemsizlik olarak algılanan tutumunu bu amaçla kullanıyor.
Avrupa Dış İlişkileri Konseyinden Camille Lons, Pekin devam eden çatışmayı Batının uluslararası sahnedeki çifte standartlarını eleştirmek ve alternatif bir küresel düzen çağrısında bulunmak için altın bir fırsat olarak görüyor değerlendirmesini yaptı.
Lons, Çin, Gazzedeki savaştan bahsederken daha geniş bir kitleye sesleniyor ve çatışmayı Batı ile Küresel Güney arasındaki karşıtlık zeminine konumlandırıyor diye konuştu.
Exeter Üniversitesinden Maria Papageorgiou ise Çinin Ortadoğudaki öncelikleri ağırlıklı olarak ekonomik dedi.
Papageorgiouya göre Çin Körfez ülkeleriyle son yıllarda ekonomi alanında yakaladığı ivmeyi sürdürmek ve özellikle ticaret, teknoloji (5G ağları) ve diğer siber girişimler alanlarındaki yatırımlarını genişletmek istiyor.
Uluslararası ilişkiler uzmanı ayrıca Çinin kendisini Ülkelerin iç işlerine karışmayan ve baskı uygulamayan, Batıya alternatif ve daha güvenilir bir ortak olarak sunmak istediğini de sözlerine ekledi.
Sisi Çinin siyasi desteğini almaya çalışıyor
Bu arada Arap ülkelerinin Pekindeki foruma gösterdikleri ilgi de dikkat çekti.
Forumda konuşan Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi, uluslararası topluma Gazzedeki Filistinlilerin yerinden edilmemeleri için çağrı yaptı.
Filistinlilerin topraklarından zorla kaçmak zorunda bırakılmaması gerektiğini söyleyen Sisi, Uluslararası topluma Gazzeye derhal uzun vadeli insani yardım sağlama ve İsrail işgalini sona erdirme çağrısı yapıyorum dedi.
Chatham House uzmanlarından Ahmed Aboudouh, Sisi, İsrail ile gerilimin yüksek olduğu bir dönemde Çinin siyasi desteğini arkasına almak istiyor değerlendirmesini yaptı. Aboudouha göre Sisi Mısırın giderek köşeye sıkıştığını hissediyor ve büyük devletlerden alabileceği her türlü desteği almak istiyor.
Çin, son yıllarda Süveyş Kanalı ekonomik bölgesi ve Kahirenin doğusunda yeni bir idari başkent de dahil olmak üzere Mısır devlet projelerine milyarlarca dolar yatırım yaptı.
Çin-Arap Devletleri İşbirliği Forumu 2004 yılında, Çin ile Arap ülkeleri arasında resmi diyalog mekanizması olarak kurulmuştu.
