BM İnsan Hakları Yüksek Komiserliği tarafından Venezuelada 2014ten itibaren kaydedilen ihlalleri incelemek üzere görevlendirilen komisyonun raporunda Venezuela yönetimine ağır suçlamalar yer aldı.
Araştırma komisyonunun raporunda Devlet Başkanı Nicolas Maduro ve kendisine bağlı üst düzey yetkililerin keyfi adam öldürme, sistematik işkence gibi insan hakları ihlallerini planladığı ve gerçekleştirdiğine dair makul dayanak noktalarının bulunduğu kaydedildi. Raporda bu ihlallerin bazılarının insanlığa karşı suç kapsamında değerlendirilebileceği belirtildi.
Mağdurlar, tanıklar, eski yetkililer ve avukatlarla yapılan 270 mülakat ve gizli belgelere dayandırılan araştırmanın sonuç bölümünde ihlallerin münferit olaylar olmadığı, devlet politikalarıyla uyumlu bir şekilde üst düzey hükümet yetkilileri ve askeri yetkililerin bilgisi dahilinde ve hatta yardımlarıyla koordineli bir şekilde gerçekleştirildiği ifade edildi.
İçişleri ve savunma bakanları emir verdi
Raporda Devlet Başkanı Nicolas Maduro ile içişleri ve savunma bakanlarının, muhalefeti susturmak amacıyla bu ihlallerin emrini verdiği ya da ihlallere katkıda bulunduğu yönünde makul nedenler bulunduğu belirtilerek Yetkililer suçların işlenmesi için emirler vermiş, eylemleri koordine etmiş, planların hayata geçirilmesi için kaynak temin etmiştir ifadesine yer verildi.
Araştırma komisyonunun 400 sayfalık raporunda, incelenen 223 vakadan 48ine ayrıntılı yer verildi. Komisyon bu vakalara ek olarak aynı şekilde işlenen 2 bin 900 suç ve şiddet vakasını analiz etti.
Yargısız infazlar
Raporda ordudaki subaylar, polis ve istihbarat servisinin yargısız infazlarda bulunduğu suçlaması yöneltilerek Venezuela Milli İstihbarat Teşkilatının eski başkanı General Christopher Figueranın bu yetkililer arasında yer aldığı belirtildi.
Raporda, Maduronun yeniden seçildiğinin açıklandığı 2018deki seçimlerin ardından çıkan protestolarda güvenlik güçlerinin ihlalleri de yer aldı. Komisyon, güvenlik güçlerinin muhalif göstericilere karşı öldürücü güç kullandığı ve çok sayıda protestocunun ölümüne sebebiyet verdiği suçlamasında bulundu.
İstihbarat sahte deliller üretti
Komisyonun araştırması sonucunda istihbarat teşkilatının mağdurlara karşı sahte deliller ürettiği, belgelerde tahrifat yaptığı, istihbarat ajanlarının tutuklulara işkence uyguladığına dair makul dayanak noktaları bulunduğu belirtildi. Raporda muhalif milletvekili Fernando Albanın 2018deki ölümü, işkence sonucu ölümlere örnek gösterildi. Hükümet Albanın intihar ettiğini açıklamış, ancak partisi cinayete kurban gittiğine inandığını söylemişti. Raporda, darbeye teşebbüs suçlamasından gözaltına alınan Deniz Kuvvetleri komutanlarından Rafael Acostanın da askeri istihbaratta yapılan işkence sonucu öldüğüne inanıldığı kaydedildi.
ICCye soruşturma çağrısı
Venezuelada hukukun üstünlüğünün geçerli olmadığına ve demokratik kurumların işlemediğine işaret edilen raporda, devlet görevlileri tarafından gerçekleştirilen ihlallerin soruşturulmadığı kaydedildi. Raporda Laheydeki Uluslararası Ceza Mahkemesi (ICC), mağdurların ve kurbanların çıkarlarını korumak üzere vakit geçirmeden soruşturma açmaya çağrıldı. ICC, 2018 yılında Venezueladaki ihlaller ile ilgili ön soruşturma başlatmıştı.
Venezuelada devlet başkanlığı krizi, Ulusal Meclisin 2018 Devlet Başkanlığı seçimlerini gayrimeşru ilan etmesi ve Maduronun Ocak 2019daki ikinci seçim zaferini tanımamasıyla gelişti. Meclis Başkanlığına seçilen Juan Guaido, serbest seçimler yapılana kadar Anayasanın 233üncü maddesi uyarınca geçici devlet başkanlığını ilan etti. Guaido aralarında ABD ve Britanyanın da bulunduğu 70 kadar ülke tarafından tanınırken Maduro ise Türkiye, Rusya, Çin, İran ve Küba tarafından destekleniyor.
Siyasi, ekonomik ve insani kriz nedeniyle 5 milyonu aşkın Venezuelalı ülkesini terk etti. Maduronun hükümet ve ordu üzerindeki kontrolü ise sürüyor.
