ABD Başkanı Joe Bidenın önümüzdeki ay düzenleyeceği Demokrasi Zirvesine Tayvanı davet etmesi Pekin yönetimini kızdırdı. Tayvanı kendi topraklarının bir parçası olarak gören ve bir ülke olarak tanımayan Çinden, Hata yapıyorsunuz çıkışı geldi.
TAYVAN DAHİL 110 ÜLKE DAVET EDİLDİ
Washington-Pekin hattındaki son kriz, ABD Dışişleri Bakanlığının 9-10 Aralıkta düzenlenecek sanal zirvenin davetlilerini resmen açıklamasıyla patlak verdi. Bidenın dünya çapında otoriterliğe karşı koyma, demokratik gerilemeye son vermeye yardımcı olma, insan hakları ve özgürlüklerin erozyonunu engelleme amacıyla düzenleyeceği zirveye, 110 ülkenin davetli olduğu açıklandı. Davetliler arasında Rusya veya Çin yer almazken, Tayvanın listede bulunduğu görüldü. Türkiyenin de zirveye davet edilmemesi geçtiğimiz haftalarda tartışma yaratmıştı.
TAYVAN MEMNUN
ABDden gelen davet, Tayvanda memnuniyetle karşılandı. Tayvanın zirvede Washingtondaki fiili büyükelçisi olan Hsiao Bi-khim ve Dijital İşler Bakanı Audrey Tang tarafından temsil edileceği duyuruldu. Açıklamada, Ülkemizin Demokrasi Zirvesine davet edilmesi, Tayvanın yıllar içinde demokrasi ve insan hakları değerlerinin ilerletilmesi için sergilediği çabaların teyididir denildi.
PEKİN: ABDYİ TEK ÇİN POLİTİKASINA BAĞLI KALMAYA ÇAĞIRIYORUZ
Çin hükümeti ise ABDnin bu adımına tepki gösterdi. Çinin Tayvan İşleri Bürosunun sözcüsü Zhu Fenglian, daveti bir hata olarak niteleyerek Pekinin ABD ile Çinin Tayvan bölgesi arasındaki herhangi bir resmi temasa karşı çıktığını vurguladı. Sözcü, Bu tavrımız net ve süreklidir. ABDyi tek Çin ilkesine ve üçlü anlaşmalara bağlı kalmaya çağırıyoruz dedi. ABDnin tek Çin politikası bugüne dek, Pekinin Tayvan üzerindeki hak iddiasını teslim etmek ancak tanımamak yönündeydi.
BIDEN-Şİ ZİRVESİNDE DE GÜNDEME GELEN GÖRÜŞ AYRILIĞI
Biden da Beyaz Saraya gelmesinden bu yana tek Çin ilkesine desteğini teyit etse de, Çin Devlet Başkanı Şi Jinping ile ay başında yaptığı görüşmede bu konudaki görüş ayrılıkları su yüzüne çıkmıştı. Biden zirvede, Tayvan Boğazındaki statükoyu değiştirme, barışın ve istikrarın altını oyma yönündeki tek taraflı girişimlere güçlü biçimde karşı çıktığını söylemişti. Çin devlet ajansı Şinhuanın haberine göre Şi de, Tayvanda bağımsızlık arayışında olanların ve onların ABDdeki destekçilerinin ateşle oynadığı yanıtını vermişti.
TÜRKİYE DAVETLİ DEĞİL
İnsan hakları örgütleri, Bidenın Demokrasi Zirvesinin davet edilen liderler üzerinde ne kadar etkili olabileceği konusunda şüpheli. Zira zirveye Fransa ve İsveç gibi olgun sayılan demokrasilerin yanı sıra ülke içinde demokratik gerileme eleştirilerinin hedefindeki Filipinler, Hindistan ve Polonya gibi ülkelerin de liderleri davet edildi. Asyadan Japonya ve Güney Koreye davet giderken, Tayland ve Vietnam çağırılmış değil. ABD müttefiki olan Türkiye ile Mısırın davet edilmemesi, Ortadoğudan da sadece İsrail ve Irakın çağırılması dikkat çekiyor.
