Savaş tankları ve keşif amaçlı insansız hava araçları (İHA): Ukrayna yakında Almanyadan her ikisini de alacak. Bu durum önceki hafta ve hatta aynı gün netleşti. Ancak Berlinden gelen ve Ukrayna ordusuna Leopard 2 ana muharebe tankları tedarik etme kararına ilişkin haber, Münihten gelen İHA haberlerini gölgede bıraktı. Oysa Quantum-Systems adlı Alman start-up (yeni girişim) şirketinin, Ukrayna Savunma Bakanlığından Vector İHAları için ikinci ve çok daha büyük bir sipariş aldığı ve Alman hükümetinin bu teslimatı finanse edeceği haberi oldukça önemli bir gelişmeydi.
Vector tipi İHAnın tanesi 180 bin euro
Ukraynanın verdiği bu müteakip sipariş, Vector insansız hava keşif aracının Ukrayna ordusu için taşıdığı önemi de açıkça kanıtlamış oldu. Zira geçen yıl Ağustos ayı başında 33 adet Vector siparişi veren Kiev, beş ay sonra bu rakamı üçe katlayarak 105 yeni İHA daha ısmarladı.
Dolayısıyla Vector insansız hava araçları, Almanyada pek çok siyasetçinin Ukraynaya silah tedarik etmenin uygunluğu konusunda ciddi şüpheleri olduğu ve bu yönde hararetli tartışmaların sürdüğü bir dönemde Ukrayna ordusu tarafından çoktan kullanılmaya başlanmıştı. Ancak İHAlar tek başına silah olarak tanımlanmıyor. O dönemde Alman Ekonomi Bakanlığı tarafından verilen hızlı ihracat onayı da bu gerekçeye dayanıyor.
Uluslararası jargonda kullanıldığı şekliyle, İHAnın İngilizce kısaltması olan UAS (Unmanned Aircraft System) sınıfına giren Vector, elektrikle çalışan, dikey kalkış özelliği bulunan, 1,63 metre uzunluğa ve 2,8 metre kanat açıklığına sahip pervaneli bir uçak şeklinde olup havadan keşif için kullanılıyor. Azami uçuş süresi 120 dakikayı bulan Vector, birçok topçu silahının menziline karşılık gelen 30 kilometreye kadar bir mesafeden video kayıtları ve veriler iletebiliyor.
Tanesi 180 bin euro olan bu dronların finansmanını üstlenen Alman hükümeti, Ukrayna Savunma Bakanlığının yeni siparişi için imalatçı Quantum-Systems şirketine yaklaşık 20 milyon euro ödeyecek.
DWnin yönelttiği Vector İHAları neden bu kadar pahalı? sorusuna yanıt veren şirketin kurucu CEOsu Florian Seibel, aslında bu aracın benzerlerine göre daha düşük bir fiyat segmentinde olduğunu, örneğin İsrail ve Amerika Birleşik Devletleri (ABD) yapımı muadillerinin çok daha pahalı olduğunu belirterek, Vector, özel antenler, gece görüş cihazları, kızılötesi kameralar, yüksek güvenlik standartlı iletişim araçları gibi hayli kapsamlı ve modern teknoloji ürünü kaliteli bileşenlere sahip. Ayrıca kontrol ve navigasyon aygıtlarının özel yazılımları, onlarca yıllık ar-ge çalışmalarına dayanıyor diyor.
Florian Seibel, başlangıçta orduya tedarik gibi bir hedef gütmedi; daha ziyade ticari amaçlarla sivil sektör için küçük İHAların geliştirilmesi ve üretimine odaklandı. Şirketini kurmadan önce helikopter pilotu ve ardından da Münihteki Alman Silahlı Kuvvetler Üniversitesi Havacılık ve Uzay Mühendisliği Fakültesinde doktora öğrencisi olarak toplam 16 yılını Alman Ordusunda (Bundeswehr) geçirdi. Doktorasını yaparken, diğer müstakbel üç ortağıyla tanıştı. Onlardan biriyle geliştirdiği dron prototipinin patentini aldı. Doktorasını yarım bıraktı ve Ocak 2015te Quantum-Systems adlı start-up havacılık şirketini kurdu.
Şirketin ürettiği Trinity adlı dron 2017 yılında seri üretime geçti ve ağırlıklı olarak Almanya, Norveç, Endonezya, Yeni Zelanda, Gana ve ABDde tarım ve inşaat projeleri kapsamında arazi ölçümü ve haritalama çalışmalarında kullanıldı. Ukraynada da önce tarım sektöründe, ardından da Çernobildeki nükleer santral kazası sonrası radyoaktif atıkların gömüldüğü orman alanlarının tespitinde yararlanıldı.
Askeriyenin yanı sıra polis, itfaiyeciler ve sınır muhafızlarına yönelik de tasarlanan çift kullanımlı (dual use) Vector İHAların geliştirilmesine ise 2018 yılında başlandı. Florian Seibel, Elbette Rusların 2014 yılında Kırımda yaptığına benzer şekilde tüm Ukraynayı da işgal edeceğini tahmin edemezdim. Ancak Avrupada güvenliğimizi ihmal ettiğimiz ve bu konuyla daha fazla ilgilenmemiz gerektiği hissine kapıldım diyor.
Alman keşif İHAsına büyük talep
2020 yılında ise Vector İHAlarının seri üretimine geçildi. Ukrayna Ordusu tarafından da 2022 ilkbaharında kullanılmaya başlandı. Böylece Quantum-Systemsin ürettiği İHAlar ilk kez askerî amaçlarla ve üstelik bir savaş bölgesinde aktif olarak kullanılmış oldu.
Seibel, Batlı devletler olarak, bu savaşı mümkün olan en kısa sürede sona erdirmek için elimizden gelen her şeyi yapmalıyız. Ancak diğer taraftan Ruslar, savaşı kaybedeceklerini görürlerse onları müzakere masasına oturmaya zorlayabiliriz. Kazanabileceklerini varsaydıkları sürece savaşmaya devam edecekler diyor.
Ukraynaya yapılan teslimatlar ve savaştaki başarılı kullanımı, orduların Vectora ilgi duymasına neden oldu. Bundeswehrin yanı sıra ABD ve Hollanda silahlı kuvvetleri de siparişler verdi. İşlerin bu denli iyi gitmesi, Florian Seibelin Almanyada kimi çevreler tarafından savaş vurguncusu olarak nitelendirilmesine neden oldu.
Quantum-Systemsin CEOsu, ABDli ilaç devi Pfizer ile birlikte Covid-19a karşı en etkili aşıyı geliştiren Alman şirketi BioNTech ile aralarında bir paralellik kurarak, Evet, biz bu savaşın ekonomik anlamda kazananıyız. Çünkü şu anda ihtiyaç duyulan bir teknolojiyi tedarik ederek para kazanıyoruz. BioNTech de dünyayı büyük bir felaketten kurtarmaya yardımcı olmuştu. Neticede güçlü yatırımcıların, şirkete sağladıkları güçlü finansal destekle kurucuları ödüllendirilmeleri, adil bir netice oldu ifadelerini kullanıyor.
Dünyaca ünlü Alman-Amerikan yatırımcı Peter ThielDünyaca ünlü Alman-Amerikan yatırımcı Peter Thiel
Peter ThielFotoğraf: Jim Lo Scalzo/EPA/dpa/picture alliance
