Almanya bu seçimlere odaklandı

Almanyanın iki önemli eyaletinde vatandaşlar yarın eyalet parlamentolarının üyelerini ve yeni eyalet hükümetlerini belirlemek üzere sandığa gidecek. Gerek Bavyera, gerekse kuzeybatı komşusu Hessen, Alman ekonomisi açısından önemli birer ekonomik güç. 20 milyonluk toplam nüfusu, Almanya nüfusunun yaklaşık dörtte birine tekabül eden iki eyaletten Bavyera aynı zamanda yüzölçümü olarak ülkenin en büyük eyaleti olma özelliğine sahip.

Bavyerada İkinci Dünya Savaşından sonra, 1950 yılındaki seçimler dışında, bugüne dek yapılan tüm eyalet seçimlerden birinci parti olarak çıkan ve bunu çoğu kez büyük bir farkla başaran Hristiyan Sosyal Birlik (CSU), 2018de yapılan son seçimlerde yüzde 37,2 ile son 68 yılın en düşük oyunu almış ve muhafazakâr Hür Seçmenler partisi ile bir koalisyon hükümeti kurmuştu. Ancak Hür Seçmenlerin halihazırda söz konusu koalisyon içinde Bavyera Eyalet Başbakan Yardımcısı ve Eyalet Ekonomi Bakanı görevlerini üstlenen genel başkanı Hubert Aiwanger, Bavyera Başbakanı ve CSUnun genel başkanı Markus Söderi seçimlere az bir süre kala oldukça zor duruma sokmuştu.
Süddeutsche Zeitungun Aiwangerin öğrencilik yıllarında Yahudi karşıtı ve aşırı sağcı içerikli el afişleri hazırladığına dair haberi Ağustos ayında Almanya çapında büyük yankı uyandırmış, Aiwanger ise bu iddiaları reddederken kardeşi metinleri kendinin kaleme aldığını söylemişti. Hubert Aiwanger, daha sonra, 30 Ağustosta kameralar karşısına geçerek Yetişkin bir insan olduğundan beri Yahudi düşmanı ve aşırıcı biri değil, insan dostu olduğunu ifade etti.

Söder bu virajı dönebilecek mi?
2018 seçimlerinin ardından Yeşiller yerine, kendi partisi CSUya ideolojik anlamda çok benzeyen Hür Seçmenleri koalisyon ortağı olarak tercih eden Markus Söder içinse durum pek iyi görünmüyor. ZDF-Politbarometerin son anketine göre CSUnun oy oranı yüzde 37 civarında seyrediyor. 2018de yüzde 11,6 oy alan koalisyon ortağının oy oranı ise Aiwangerin yaşadığı krize rağmen yüzde 15lerde görünüyor. Yeşiller ile Almanya çapında yükselişe geçen aşırı sağcı Almanya için Alternatifin (AfD) oy oranları da anketlerde yüzde 14 ile yüzde 16 arasında gidip geliyor.

İsmi son federal parlamento seçimlerinden önce, Birlik Partilerinin (CDU/CSU) başbakan adayları arasında geçen ve 2025in sonbaharında yapılması plananan bir sonraki seçimde yine başbakan adayı olarak ön plana çıkmaya çalışacağı düşünülen Söderin, bu hedefe yönelik olarak elinin güçlenmesi için eyalet seçimlerinden iyi bir sonuç elde etmesi gerekiyor. Ancak oyların, on yıllardır Bavyerada muhafazakârların kalesi olan CSUdan daha sağdaki Hür Seçmenler ve AfDye kaymaya devam etmesi ve CSUnun yüzde 35ten düşük bir oy alması, siyasi gözlemcilere göre Söder açısından bir felaket olabilir.

Bavyerada seçimlerin arından büyük olasılıkla yine bir CSU-Hür Seçmenler koalisyonu kurulacak. Bu kez büyük ihtimalle biraz daha güçlenmiş Hür Seçmenler ile. Zira CSU, genel başkanı Söderin ağzından hem Yeşiller hem de ve özellike AfD ile koalisyona gitmeyeceğini defalarca dile getirdi.

Göçmen oranının yüksek olduğu Hessen
Hessen eyaleti ise ekonomik performans açısından Almanyadaki 16 eyalet arasında üst sıralarda yer alıyor. Yaklaşık 6,3 milyon nüfuslu eyalette 2022 yılında kişi başına yıllık brüt gelir ortalaması 91 bin euro oldu Hessen, böylece Hamburg ve Bavyeradan sonra üçüncü sırada yer aldı.
Eyaletin ekonomik motoru, Almanyanın en büyük havalimanına sahip Frankfurt. Sadece havaalanında 90 ülkeden yaklaşık 81 bin kişi istihdam ediliyor. Hessende yabancıların oranı yüzde 17nin biraz altında olsa da şehirler ve kırsal bölgeler arasında büyük farklılıklar var. Frankfurtta yaşayanların yüzde 29u yabancı pasaporta sahipken komşu Offenbachta bu oran yüzde 37lere ulaşıyor.

Müslümanlar iktidarı ele geçirirse...
Hessen eyaleti, 2014ten bu yana Hristiyan Demokrat Birlik (CDU) ve Yeşillerden oluşan bir koalisyon hükümeti tarafından yönetiliyor. Eyaletin 52 yaşındaki Yeşiller Partili Ekonomi ve Ulaştırma Bakanı Tarık El Vezir, Alman bir anne ile Yemenli bir babanın oğlu olarak Offenbachta doğan bir siyasetçi. Arap adından dolayı siyasi kariyeri boyunca sık sık ırkçılık ve ayrımcılığa maruz kalan El Vezir, şu anki koalisyon ortağı CDUdan da tepki görmüştü. Doksanlı yılların sonunda Wiesbadendeki eyalet parlamentosunda bir CDU milletvekili, kendisinden Müslümanlar iktidara gelirse bize iyi davranmalarını yardımcı olur musun? ricasında bulunmuştu.

CDU ile ilişkileri şu anda iyi durumda. Hessen Başbakan Yardımcısı olan ve vatandaşlar arasında CDUlu Başbakan Boris Rheindan daha popüler olduğu için gurur duyan El Vezir, ortaklarıyla sorunsuz çalıştıklarını söylüyor. Ancak gözde politikacının partisi Yeşiller, onun popülaritelerinin avantajlarından pek faydalanamıyor.

Berlin 500 kilometre uzakta ama siyaseten çok yakın
Yeşillerin yanı sıra Sosyal Demokratlar (SPD) ile Hür Demokratların (FDP) da dahil olduğu ve parti renklerinden dolayı trafik ışığı koalisyonu olarak adlandırılan federal hükümete ise halk desteği giderek azalıyor. Özellikle iklim koruma, enerji yasaları, bütçe disiplini ve mülteci politikası gibi hayati konularda hükümet içinde bitmek bilmeyen uzlaşmazlıklar, anketlerde koalisyon partilerinin oylarının bariz şekilde azalmasına neden oluyor. Seçmenlerin neredeyse yarısı, federal hükümetin icraatlarından memnun değil.

Genel siyasi tablodaki bu olumsuz görünüm, Hessen eyalet seçimleri öncesi yapılan kamuoyu yoklamalarına da ziyadesiyle yansıyor. Kamuoyu araştırma enstitüsü infratest-dimap tarafından geçen Eylül ortasında yapılan bir ankete göre, Hessendeki seçmenlerin yarıya yakını, oy vereceği partiyi belirlerken yerel siyasetten çok federal düzeydeki politikaları esas alıyor. Ankete göre, eyalet seçimlerinde CDU yüzde 30luk bir oy oranına ulaşabilir. Federal İçişleri Bakanı Nancy Faeser liderliğinde seçim yarışına giren SPD ise yüzde 18de kalıyor. Yine son zamanlarda düşüşte olan Yeşiller, yüzde 17lik oy oranına ulaşarak AfD partisiyle eşitlenmiş durumda. FDP yüzde beş barajını zorlarken Sol Parti ise muhtemelen barajı aşamayacak.

Almanya ve Avrupadaki göç krizi de Nancy Faeserin başını hayli ağrıtıyor. Ayrıca Bakanın, Federal Bilgi Güvenliği Dairesi Başkanı Arne Schönbohmu haksız yere görevden aldığı iddiası da kamuoyunda hayli tartışıldı.

Faesere güvenlik riski suçlaması
CDU, Faeserin seçim kampanyası için Berlindeki çalışmalarını ihmal ettiğini söylemekte gecikmedi ve bakanın hem Almanya hem de Hessen eyaleti için bir güvenlik riski olduğunu iddia etti. Muhafazakârların bu sert eleştirisine aynı tonda karşılık veren SPDli politikacı, Hessen Başbakanı Boris Rheinın sağcı güçlerle arasına yeterince mesafe koymadığını öne sürerek Hessende aşırı sağcılık sorununun olduğunu savundu.

Anayasayı Koruma Eyalet Dairesi de Bakanı destekler nitelikte bir açıklama yaparak Hessende aşırı sağcı şiddetin daha da arttığını kaydetti. Hanauda 2022 yılında sekiz erkek ve bir kadının öldürüldüğü terör saldırısı, son yıllarda aşırı sağcıların işlediği çok sayıda suçtan yalnızca bir tanesi. Eyalet parlamentosunda kurulan bir araştırma komisyonu, Hanauda yetkililerin ihmali olup olmadığını açıklığa kavuşturacak. Nihai rapor henüz tamamlanmadı. CDU ve Yeşiller, konuyu eyalet seçimlerinin dışında tutmak istedi ve parlamentoda sahip olduğu çoğunluk sayesinde, raporun seçimlerden sonraya ertelenmesini sağladı.

AfD ile iş birliğine hayır
Rhein, arazi devir vergisinin düşürülmesi ya da eşini dövenlere bileklik takılması gibi yerel konularının yanı sıra federal konulara da odaklanıyor. Göç politikasında, iç sınırlarda daha fazla kontrol ve koruma, reddedilen sığınmacılar için bir geri dönüşün hızlandırılması ve güvenli menşe ülkelerinin Cezayir, Fas, Tunus ve Hindistanı da kapsayacak şekilde genişletilmesi çağrısında bulunuyor.

CDUlu siyasetçi, seçimden sonra siyasi olarak işlerin nasıl ilerleyeceği konusunda kendini bağlamak istemiyor. Evet, Yeşiller ile iyi bir iş birliği yaptık ve bundan memnun da kaldık. Ama Hessendeki Sosyal Demokratlar ile de iyi ilişkilerim var diyerek farklı alternatiflere açık kapı bırakan Rhein, bir olasılığı ise kesin olarak reddediyor: AfD ile işbirliği olmayacak!