Uzmanlar arasında, Amerikalıların, kamuoyunun büyük çoğunluğunun uzun zaman önce karşı çıkmaya başladığı bir savaşın karmaşık bir şekilde sona erdirilmiş olmasına daha ne kadar yoğunlaşacağı konusunda anlaşmazlık yaşanıyor.
Kimileri, Afganistandan çekilme sürecinin yankılarının 2022de yapılacak ABD Kongre ara seçimlerine kadar devam edeceğini, Demokrat Partinin bu seçimlerde hem Temsilciler Meclisi hem de Senatodaki üstünlüğünü sürdürmede zorlanacağını savunuyor. Bazıları da seçmenlerin 2022de sandık başına gittiklerinde ABDnin Afganistandan kayıplar vererek çekilmesini çoktan unutmuş olacaklarını kaydediyor.
Cumhuriyetçiler unutmayacak
Kabildeki Hamid Karzai Uluslararası Havalimanında IŞİD tarafından düzenlenen saldırıda 13 ABD askerinin hayatını kaybetmesinden sonra veri inceleme şirketi Morning Consult tarafından yapılan anket, Bidenın görev onay oranının ilk kez düşerek eksiye geçtiğini, katılımcıların yüzde 49unun Bidenı desteklemediğini ortaya koydu. Ankete göre Bidenın icraatlarını destekleyenlerin oranıysa yüzde 48 olarak kayda geçti.
Cumhuriyetçi Parti içindeki rakipleri, Afganistandan çekilme sürecinin Bidenın popülaritesine verdiği zararı kolay kolay unutacağa benzemiyor. Ara seçimlerden önce Amerikan kamuoyuna bunu sık sık hatırlatmaları bekleniyor.
Cumhuriyetçi Partili Nebraska Senatörü Ben Sasse, Pazar günü ABC televizyonunda yayınlanan This Week programında, Talebanın Afganistanda yeniden iktidara gelmesine izin vermenin uluslararası terör örgütleri için bir sığınak oluşturmak anlamına geleceği öngörüsünde bulundu. Cumhuriyetçi Partili birçok siyasetçi, aynı görüşü dile getiriyor.
Bu durum, geçmişte teröristlere güvenli bir sığınak sağlamaya istekli olan Talebanın geri dönmesi anlamına geliyor diyen Sasse, Afganistanı cihadın küresel başkenti yapmak isteyen çok farklı gruplar var. Ancak yönetimin bu konuda bir planı yok şeklinde konuştu.
Liyakat iddialarını erozyona uğratıyor
Cumhuriyetçi Parti destekçisi anket şirketi Echelon Insightstan Kristen Soltis Anderson, dış siyaset meselelerinin ABDdeki seçimlerde çok ağırlıklı olmamasına rağmen son günlerde Bidenın görev onay oranlarının anketlerde düşüş göstermesinin bir değişime işaret edebileceği görüşünde.
Muhafazakar haber sitesi Washington Examinerda Pazartesi günü bir makale kaleme alan Anderson, Bidenın tartışmalı konulardan uzak durma stratejisi, başkanlık kampanyası sırasında işe yaradı. Ancak bugün yönetim, Afganistan trajedisini sanki sadece muhabirler ve Twitter silahşörleri için bir meseleymiş gibi yansıtmaya kararlı ifadelerini kullandı.
Anderson, buna ilave olarak, Afganistana önemsizmiş gibi muamelede bulunmak onu önemsiz yapmıyor. Dahası, devam etmekte olan trajedi, Biden yönetiminin liyakat iddialarını ve Amerikanın müttefikleriyle olan ilişkilerini yeniden inşa etmek için verdiği taahhütleri erozyona uğratıyor. İnsanlar bunu görüyor. Başkanlık görev onayının son derece sabit olduğu bu kutuplaşma döneminde Bidenın puanındaki keskin düşüş dikkat çekiyor dedi.
Acil eylem ihtiyacı
Demokrat Partili anket şirketi yöneticisi John Zogby, Amerikanın Sesine, Bidenın Afganistandan çekilme konusundaki pozisyonunu düzeltmek için bir an önce harekete geçmesi gerektiğini söyledi.
Zogby, Uzun vadede ortama en egemen konu haline gelmesine fırsat vermeden bir an önce Biden Afganistan meselesinde kontrolu derhal eline alması gerekiyor dedi.
Bidenın Afganistandan daha fazla Amerikalıyı ve ABD müttefiki Afganı çıkardığının görülmesi gerektiğinin altını çizen Zogby, tartışmalı bir mesele de olsa ABDye giriş yapan Afgan mültecilerin sayılarının arttırılmasına izin verilmesinin de gündemde olması gerektiğini düşünüyor.
İç siyasette yenilenen odak noktası
Afganistandan çekilmenin Biden için uzun vadede ciddi bir sorun olacağı görüşüne katılmayan uzmanlar da var.
Duke Üniversitesi Siyaset Bilimi Profesörü Bruce Jentleson, Afganistandan çekilme sürecinin Bidenın liderliği ve liyakati hakkında haklı ya da haksız istismara açık soruları gündeme getirebileceğini kaydediyor.
Biden ve Demokrat Partili destekçilerinin iç siyasetle ilgili meselelerle çok yakından ilgilenmesi gerektiğinin altını çizen Profesör Jentleson, Dış siyasetten vazgeçmeyecekler. Bu Bidenın doğasında olan bir şey değil. Ancak Memleketimiz için gerçekten büyük önem taşıyan istihdam, Covid, seçme hakları gibi dış siyasetin önüne geçen alanlarda Demokrat Partili bir başkan, Demokrat Partililerden oluşan Kongreyle uyumlu bir şekilde çalışarak büyük işler başardı demeleri gerekiyor diyor.
Tipik bir strateji
Fordham Üniversitesi Siyaset Bilimi Profesörü Monika McDermott, ABDnin Afganistandan çekilme süreci her ne kadar dramatik ve kaygı uyandırıcı olsa da Cumhuriyetçilerin bu durumu, seçimlerin yapılmadığı bir yılda iktidarda olmayan bir parti olarak kullanacaklarını söylüyor.
Profesör McDermott, Cumhuriyetçiler, Gözümüzü Demokratların ve Başkan Bidenın üzerinden çekmemeliyiz, bunu Demokrat Partinin egemenliğindeki bir Kongre ile yapamayız diyebilir şeklinde konuşuyor.
Uzman, buna ilave olarak, Cumhuriyetçilerin bu tavrı takınacaklarını düşünüyorum çünkü aynı partinin hükümetin tüm kollarına egemen olduğu ve seçimlerin yapılmayacağı bir yılda yapacağınız, budur. Cumhuriyetçiler, Demokratların Washingtondaki iktidarını zayıflatmanın ülkenin çıkarı için en iyisi olacağını savunacak. Seçim olmayan dönemlerde bu taktik işe yarar ve başkanın partisi zarar görür diyor.
Toplumsal hafıza zayıflığı
Kimi uzmanlarsa Amerikalıların Kongre ara seçimleri zamanına kadarki 14 ay içinde sürekli Afganistan meselesini düşünecekleri görüşüne şüpheyle bakıyor. Bunun nedeni, son yollarda ABD siyasetinde bazı konuların saman alevi gibi parlayarak gündemi işgal edip sonra birden unutulması.
Denver Üniversitesindeki Amerikan Politika Merkezi Başkanı ve Siyaset Bilimi Profesörü Seth Masket, Bu durumun dengeleri çok değiştireceğini sanmıyorum. Cumhuriyetçiler eminim Afganistan konusunda Bidenı eleştirmekten vazgeçmeyeceklerdir. Ancak bunun çok sayıda seçmeni ya da gelecek yılki seçimlerden çıkacak sonucu ciddi ölçüde etkileyeceğini sanmıyorum diyor.
Profesör Masket, Seçmenlerin bundan 14 ay sonra, çoktan bitmiş bir savaş hakkında işler şöyle ya da böyle daha iyi giderilirdi diye düşüneceklerini sanmam. Ya da en azından bu mesele, Amerikada medyanın gündeminden düşecek. Afganistanda siyasi durumun ne olacağını bilemem ama ABDnin artık o noktada Afganistanda olup bitenlerle çok da ilgileneceğini düşünmüyorum ifadelerini kullanıyor.
