ABD Dışişleri Bakanlığı, Hasımlarına Yaptırımlar Yoluyla Karşılık Verme Yasası (CAATSA) kapsamında Savunma Sanayii Başkanlığı (SSB) ve Savunma Sanayii Başkanı İsmail Demir’in de aralarında olduğu dört kurum yetkilisine “Rusya ile kurulan ilişkiler” nedeniyle uygulanacak yaptırımların yarın yürürlüğe gireceğini açıkladı.
ABD Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamaya göre yaptırım uygulanan kişi ve kurumlar: Savunma Sanayii Başkanlığı, SSB Başkanı İsmail Demir, SSB Başkan Yardımcısı Faruk Yiğit, Hava Savunma ve Uzay Daire Başkanı Serhat Gençoğlu ile SSB Hava Savunma ve Uzay Daire Başkanlığı Grup Müdürü Mustafa Alper Deniz.
SSB yaptırımlarla ABD’den ihracat lisansı alamayacak, ABD’nin ve bağlantılı olduğu uluslararası finans kuruluşlarının kredilerinden faydalanamayacak.
Yaptırım listesindeki kişilerin varsa ABD’deki mal varlıkları dondurulacak ve bu kişilere vize kısıtlamaları getirilecek.
ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, yaptırımların gerekçesini, “SSB’nin 2 Ağustos 2017’de ya da daha sonraki bir tarihte, Rusya hükümetinin savunma ve istihbarat kurumlarının parçası olan ya da bu kurumlar adına faaliyet gösteren bir şahısla kasıtlı olarak önemli bir işlem gerçekleştirmesi” olarak açıkladı.
YAPTIRIM KARARI ARALIK AYINDA ALINMIŞTI
ABD Dışişleri Bakanlığı, CAATSA kapsamında Türkiye Savunma Sanayii Başkanlığı (SSB), SSB Başkanı İsmail Demir ile üç kurum yetkilisine yaptırım uygulanmasına Aralık ayında ABD eski Başkanı Donald Trump döneminde karar vermiş ve yaptırımları ABD eski Dışişşleri Bakanı Mike Pompeo açıklamıştı.
Dönemin ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, “Uyarılarımıza rağmen Türkiye Rusya’dan S-400 sistemi alımını ve denemesini sürdürdü. Türkiye SSB’sine yönelik yaptırımlar, ABD’nin CAATSA’yı tamamen uygulayacağını göstermektedir. Rusya’nın savunma sektörüyle girilen ciddi ticari faaliyetlere tolerans göstermeyeceğiz” açıklamasını yapmıştı.
Türkiye ise Dışişleri Bakanlığı tarafından yapılan “ABD’nin, S-400 hava savunma sistemlerini tedarikimiz nedeniyle açıkladığı ve Türkiye’ye karşı tek taraflı yaptırımlar içeren kararını kınıyor ve reddediyoruz” açıklamasıyla yaptırım kararını kınamıştı.
CAATSA YAPTIRIMLARI
ABD Kongresi, kısaca CAATSA olarak bilinen Hasımlarına Yaptırımlar Yoluyla Karşılık Verme Yasası’nı 2017’de onayladı.
Yasa ile Rusya, İran ve Kuzey Kore’ye yaptırım uygulanmasının yolu açıldı.
ABD, Eylül 2018’de ise ilk kez Çin Merkezi Askeri Komisyonu’nun Cihaz Geliştirme Departmanı’na karşı CAATSA kapsamında dolaylı yaptırım uyguladı.
CAATSA’da 12 farklı yaptırım türü var. Bunlar arasında; yaptırım uygulanan kişi ve kurumlara ihracat-ithalat bankası desteğinin kesilmesi, ABD ve uluslararası mali kuruluşlarından kredi verilmemesi, mali kurumlara ABD Merkez Bankası ile doğrudan alışveriş yapma izni verilmemesi, döviz üzerinden işlem yapılmasının yasaklanması da yer alıyor. CAATSA, ABD başkanına 12 yaptırım arasından en az 5’ini seçerek uygulama yetkisi veriyor.
Eski ABD Başkanı Donald Trump, CAATSA yaptırımlarının Türkiye’ye karşı uygulanmasını Kongrenin baskısına rağmen uzun süre engellemiş ancak daha sonra 2021 yılı ABD savunma bütçesinde yaptırım uygulanmasına ilişkin madde dolayısıyla yasal zorunluluk haline geldiği için yaptırımları uygulama kararı almıştı. ABD Başkanı Trump’ın o dönem yaptırımların arasından en hafif olan 5 maddeyi seçtiği görülmüştü.
