Türkiye ile ABD arasında yaptırım krizine ve döviz kurunun yükselmesine neden olan Brunson’un yargı süreci nasıl başladı.
23 YILDIR TÜRKİYE’DE YAŞIYORDU
ABD’nin North Carolina eyaletinde doğan 50 yaşındaki Pastör Brunson, İzmir’deki Protestan cemaatine ait Diriliş Kilisesi’nde görevliydi. Türkiye’de eşiyle birlikte 23 yıldır yaşayan Pastör Brunson, Ağustos 2016’da süresiz oturma izni için İçişleri Bakanlığı’na müracaat etti. Brunson’un tutukluluk ve yargı süreci bu müracaat sonrası başladı.
SÜRESİZ OTURMA İZNİ BAŞVURUSU DİKKAT ÇEKTİ
Brunson hakkında hazırlanan iddianameye yansıyan bilgilere göre, İçişleri Bakanlığı tarafından Brunson Ağustos 2016’da yaptığı süresiz oturma izni başvurusunu ‘kamu düzeni ve kamu güvenliği açısından’ uygun bulunmadığı ve reddedildiği belirtildi. 15 Temmuz darbe girişimi sonrası Brunson’un başvurusu dikkat çekmiş ve dosyası İzmir Cumhuriyet Başsavcılığı’na gönderildi. Brunson hakkında hazırlanan raporda “Brunson’un 2010-2013 yılları arasında Kürt orijinli vatandaşlara yönelik ayinler düzenlediği” ve “Suriye’den gelen sığınmacılara yardım sağlama görüntüsü altında misyonerlik faaliyetleri yürüttüğünü” öne sürülmüştü.
TERÖR ÖRGÜTÜ SUÇLAMASIYLA TUTUKLANDI
İçişleri Bakanlığı’nın hazırladığı rapor doğrultusunda Andrew Brunson ve eşi Ekim 2016’da İzmir Alsancak Polis Karakolu’na çağrıldı. Brunson ailesi gerekli işlemlerin ardından ülkeden sınır dışı edilecekti. Polis karakolunda 13 gün gözaltında kalan Norine Brunson, serbest bırakıldı. Eşi Andrew Brunson ise sınır dışı edilmek üzere Bornova ilçesindeki Geri Gönderme Merkezi’ne sevk edildi. İzmir Cumhuriyet Başsavcılığı’nın yürüttüğü soruşturma kapsamında Aralık 2016’da Fethullah Gülen Cemaati’ne üye olmak suçlamasıyla aynı gün içinde önce gözaltına alındı, daha sonra da tutuklandı.
SUÇLAMAYA CASUSULUK İDDİASI DA EKLENDİ
ABD’li yetkililer Andrew Brunson gözaltına alındığı ilk günden itibaren süreci takip ediyordu. Brunson’un tutuklanmasının ardından yapılan açıklamalarda biran önce serbest bırakılması ve ülkesine iade edilmesi isteniyordu. Fakat Brunson hakkında yeni iddialar ortaya çıkmaya başladı. Ağustos 2017’de, İzmir F Tipi Cezaevi’nde yatmakta olduğu sırada bu kez de ‘Devletin gizli kalması gereken bilgilerini siyasi veya askeri casusluk amacıyla temin etme’ suçlaması yapıldı.
35 YIL HAPSİ İSTENDİ
Aynı zamanda 15 Temmuz darbe girişimiyle de ilişkilendirilen Brunson, ‘Türkiye Büyük Millet Meclisi’ni ortadan kaldırmaya teşebbüs etmek’, ‘Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti’ni ortadan kaldırmaya teşebbüs etmek’ ve ‘Anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs’ suçlarından da tutuklanması talep edildi. Mahkeme tarafından talep kabul edildi.
Brunson hakkında “örgüte üye olmamakla birlikte örgüt adına suç işlediği” gerekçesiyle 15 yıla kadar, “devletin gizli kalması gereken bilgileri siyasal veya askeri casusluk amacıyla temin etmek” suçlamasından 20 yıla kadar hapis cezası istendi.
ABD’NİN ÖNCELİKLİ MESELESİ HALİNE GELDİ
Şu an Türkiye’de cezaevinde bulunan ABD vatandaşları arasında yer alan Brunson’ın tutukluluğu, ABD’nin sert tepkisini çekti. İlk kez en üst düzey ABD Başkanı Donald Trump ile Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Mayıs 2017’de yaptığı görüşmede gündeme getirilen bu konu, ikili ilişkilerdeki en önemli meseleler arasında yer aldı.
Brunson Davası, ABD Kongresi’nde de sıklıkla gündeme geldi. Brunson’un ilk duruşmasını izlemek için Amerikalı Senatör Thom Tillis ile ABD’nin inanç özgürlüğü temsilcisi Sam Brownback de katıldı. ABD tarafından Brunson’un tutukluluğu sıkla eleştirilmeye başlandı. ABD Kongresi’nde de askeri ve mali konularda Türkiye’ye yönelik bazı yaptırım kararları alınması tartışıldı.
ABD TARAFINDAN YAPTIRIM KARARLARI ALINDI
ABD Hazine Bakanlığı, İçişleri Bakanı Süleyman Soylu ve Adalet Bakanı Abdülhamit Gül’ün ABD’deki mal varlıkları ve mal varlıklarından elde edebilecekleri faiz gelirlerini dondurdu ve ABD vatandaşlarının bakanlarla herhangi bir iş ve işlem yapması yasaklandı.
Türkiye ile ABD ilişkilerinin kopma noktasına getiren Brunson Davası, uluslararası siyasi bir sorun haline geldi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın yurtdışı gezilerinden sıklıkla karşılaştığı soruların başında Brunson davası yer alıyordu. Erdoğan, Macaristan ziyareti dönüşü gazetecilere yaptığı açıklamada Brunson davası hakkında sert ifadelerini yumuşatmış ve “Yargı ne karar verirse, o karara uymak zorundayım.” demişti.
