Birleşmiş Milletler’in (BM) İran’a yönelik yaptırımları yeniden yürürlüğe koyan kararının ardından Avrupa Birliği (AB) de İran yaptırımlarını yeniden uygulamaya soktu.
AB Konseyi’nden yapılan açıklamada “AB, nükleer anlaşmayla uyumsuzluğunun devam etmesine yanıt olarak bugün itibarıyla İran’a yönelik yaptırımları yeniden yürürlüğe koymuştur. Diplomatik müzakereler için kapı açık kalmaya devam etmektedir” denildi.
İran’ın 2015’te imzalanan nükleer anlaşmanın gereklerini yerine getirmediği gerekçesiyle İngiltere, Fransa ve Almanya’nın girişimi sonucu BM Güvenlik Konseyi (BMGK) Pazar günü İran’a yaptırımların yeniden yürürlüğe sokulması kararını almış, yaptırımlar gece yarısından sonra yeniden yürürlüğe girmişti.
BMGK kararları sonucu AB’nin otomatikman uyguladığı yaptırımların yanı sıra İran’ın nükleer programıyla ilgili olmayan, AB’nin ülkedeki insan haklarının durumu ve Ukrayna savaşında Rusya’ya verdiği destek nedeniyle uyguladığı silah ambargosu gibi yaptırımlar da bulunuyor.
Bankacılık, enerji ve nakliyat
AB’nin bugün yeniden yürürlüğe soktuğu yaptırımlar arasında İran Merkez Bankası ve önde gelen İran bankalarının AB ülkelerindeki varlıklarının dondurulması, belirli İranlı yetkililere yönelik seyahat yasakları, İran ham petrolü, doğal gazı, petrokimya ve petrol ürünleri ve bağlantılı hizmetlerin satın alınmasına ve nakline yönelik yasak, enerji sektöründe kullanılan ekipmanın satış ve sevkiyat yasağı, altın, pırlanta ve diğer değerli madenlerin satış ve sevkiyatı yasağı, belirli denizcilik ekipmanları ile belirli yazılımların satış ya da sevkiyatının yasaklanması gibi önlemler yer alıyor.
2015’teki nükleer anlaşma süreci
BMGK’nın beş daimi üyesi Çin, Fransa, Rusya, İngiltere ve ABD ile Almanya’nın 14 Temmuz 2015’te İran ile imzaladığı anlaşma, İran’ın nükleer programının sadece sivil ve barışçı amaçlarla sürdürülmesi taahhüdü karşılığında ülkeye yönelik yaptırımların aşamalı olarak kaldırılmasını öngörüyordu.
Anlaşmayı 2015 Temmuz ayında onaylayan BMGK, Ekim 2015’te AB’nin nükleer yaptırımlarının kaldırılmasını benimsedi. Anlaşma uyarınca İran’ın anlaşma gereklerini belirgin şekilde ihlali durumunda AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilciliği ile E3 olarak bilinen İngiltere, Fransa ve Almanya’nın AB Konseyi’ne ortak tavsiyesi üzerine AB yaptırımları yeniden yürürlüğe sokabilecekti.
28 Ağustos 2025’te E3 ülkeleri, İran’ın anlaşmadan kaynaklı yükümlülüklerini belirgin bir şekilde ihlal ettiğini BMGK’ya bildirerek yaptırımların yeniden yürürlüğe sokulması sürecini başlattı. BMGK da İran’a yönelik yaptırımların kaldırılması kararının uzatılmamasına karar verdi.
