FTnin haberine göre, Ankaranın projenin fikri haklarını talep etmesi sonucu ortaklık tehlikeye girdi.
Laura Pitel imzalı haberde, tarafların 5. nesil savaş uçağı projesinde yaşanan bir anlaşmazlığı çözmek için yoğun çaba sarf ettiği belirtildi.
TF-X uçaklarının, Kale Grubu ve İngilterenin otomotiv ve havacılık şirketi Rolls-Royceun iş ortaklığında geliştirilmesi planlanıyordu.
Türkiye ise Rolls-Royceun teklifini yetersiz bularak yeni kurulan yerli şirket TR Motor ile çalışmaya başlamıştı.
FT gazetesine göre Türk savunma yetkilileri Rolls-Roycedan, BMCnin büyük oranda kontrol ettiği savunma sanayi üreticisi şirket TR Motor ile hassas teknolojik verilerin transferini talep etti.
Rolls-Royce ise TR Motorun programa ilişkin tüm fikri haklara sahip olmasını ve bu hakları yönetmesini istemedi. Şirket hem İngiliz hem de Türk bakanlara kaygılarıyla ilgili bilgi verdi.
FTnin haberinde, TR Motora ait hisselerin yüzde 25inin Ethem Sancaka, yüzde 49.9unun da Katar Ordusuna ait olduğu belirtildi.
Gazeteye konuşan bir Türk yetkili ise şunları söyledi:
Türkiye fikri haklara sahip olmak istiyor, işin özü bu. Biz bağımsız bir savunma sanayi üreticisi olmayı hedefliyoruz. Yabancıların kısıtlamalarına maruz kalmak istemiyoruz.
Haberde şu ifadeler yer aldı:
Erdoğanın geçen ay Londraya yaptığı ziyaret sırasında tarafların IP konusunu çözdüğü izlenimi verildi, teknoloji ve ihracat koşulları dahil anlaşmanın detaylarının 31 Temmuza kadar belirlenmesi yönünde bir niyet beyanı anlaşması imzalandı. Ancak Türk yetkililer daha sonra bir kez daha TR Motorun programa sipervizörlük etmesi yönündeki talebi yineledi.
Savunma Bakanı Gavin Williamson konuyu mevkidaşı Nurettin Canikli ile geçen haftaki Nato toplantısında görüştü. İki taraf uzlaşmaya varamazsa, Rolls-Royce programdan çekilmeye zorlanabilir. Bu da TUSAŞ ile 100 milyon sterlin değerinde kontrat imzalayan BAE Systems şirketinin projedeki rolünü sorgulatır. BAE şirketinden, hem İngiltere hem de Türkiyede TAI ile birlikte çalışan mühendislerin sayısı 200.
Gazete, bir Türk yetkilinin şu görüşlerine yer verdi:
İngiltere hükümeti ihracat denetimini tamamen kaldırmak istemiyor. Ya 10 yıl sonra başka bir ülkeyle büyük bir gerginlik yaşanır ve biz onlara satmak istemezsek diyorlar.
TF-X, İngiltere ve Türkiye arasında 2017de imzalanan 125 milyon dolarlık savunma anlaşmasıyla gündeme gelmişti. Anlaşmaya göre, BAE System ile TUSAŞ (Türk Havacılık ve Uzay Sanayii AŞ) TF-X Türk savaş uçağı geliştirmek için birlikte çalışacak.
İngiliz Savunma Bakanlığının açıklamasına göre, iki ülke de çözüm arayışında. Rolls-Roycetan bir ekip ise 24 Haziran seçimlerinden sonra Ankarayı ziyaret edecek.
BBC Türkçe
