Çinli bilim insanları, Aydan toplanan numunelerde yeni bir mineral keşfedildiğini bildirdi.
Çin Ulusal Uzay İdaresi (CNSA), Ulusal Nükleer Kurumu (CNNC) ve Atom Enerjisi Otoritesinden (CAEA) yetkililer, düzenledikleri basın toplantısıyla yeni mineralin keşfini duyurdu. 2020de Aya fırlatılan Çangı-5 keşif aracının topladığı kaya ve toprak örneklerinde bulunan fosfat minareline Çangızit-(Y) adı verildi.
AAnın haberine göre CNNC yetkilisi Vang Şuecun, kuruma bağlı Pekin Uranyum Jeolojisi Araştırma Enstitüsünden bilim insanlarının, X-ışını kırılımı yöntemiyle 140 binden fazla Ay parçacığı içinden tek bir kristal parçacığını yalıttığını, saç telinin yaklaşık onda biri çapındaki 10 mikronluk parçanın yeni bir mineral olduğunun anlaşıldığını belirtti.
Vang, ayrıca, araştırma ekibinin Ay numunelerinde gelecekte füzyon enerjisinden kullanılma potansiyeli bulunan Helyum-3ün yoğunluk derecesini de ölçtüğünü ifade etti.
Aydan toplanan bazalt kayaçlarda tespit edilen Çangızit-(Y) minerali, Uluslararası Mineroloji Birliği Yeni Mineraller, Terimler ve Sınıflandırma Komisyonu tarafından doğrulanarak kayıtlara geçti. Çangızit-(Y), bugüne dek Ayda keşfedilen 6. yeni mineral oldu.
Çinden önce ABD ve Rusya, Ay yüzeyinden kaya ve toprak numuneleri toplayarak yeni minerallerin keşfine öncülük etmişti.
Keşif, Çinde yarın kutlanacak Ay Festivali olarak da adlandırılan Güz-Ortası Festivali öncesinde duyuruldu.
Mineral, tıpkı Çinin Ay keşif programı gibi Çin mitolojisindeki Ay perisi Çangının adını taşıyor.
ÇİNİN AY PROGRAMI
Çin, 2019da Çangı 4 robotik aracını Ayın karanlık yüzüne indirerek bunu başarabilen ilk ülke olmuştu. Ayın yüzeyinden örnek toplaması planlanan Çangı 5 aracı ise 24 Kasım 2020de uzaya fırlatılmış, topladığı 1,73 kilogram kaya ve toprak örnekleriyle 16 Aralık 2020de Dünyaya dönmüştü.
CNSAnın Ay Keşif ve Uzay Programı Merkezi Direktörü Liu Cicong, bugüne dek 4 parti halinde yaklaşık 53 gramlık 152 numune öbeğini 33 araştırma kurumundan 98 başvurucuya dağıttıklarını bildirdi.
Çin, Ayın karanlık yüzüne keşif aracı indirdiği Çangı 4 ile yüzeyden kaya ve toprak örnekleri toplayan Çangı 5 görevlerinin ardından 2023-2024 yıllarında yeni numune toplamayı amaçlayan Çangı 6 ve Ayın güney kutbunda keşif faaliyeti yürütmeyi amaçlayan Çangı 7 görevlerini planlıyor.
Öte yandan 2030da Aya insanlı uzay görevi gerçekleştirmek de ülkenin hedefleri arasında.
