AKP’li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve sözcüsü İbrahim Kalın, Joe Biden yönetimiyle çalışmaya açık olduklarına ilişkin düzenli olarak mesaj veriyorlar. Erdoğan son olarak Türk Amerikan Ulusal Yönlendirme Komitesinin (TASC) programında, iki ülke ilişkilerinin son dönemde sorunlar yaşadığını, ancak Türkiye’nin yeni ABD yönetimiyle iş birliği arayışında olduğunu kaydetti. turkishminute.com’dan Cevheri Güven’in haberine göre Erdoğan, açıklamalarını destekleyecek bazı adımlar da atıyor ancak diplomasi uzmanlarına göre bu adımlar son derece yetersiz.
HALKBANK DAVASI İÇİN ADIM
Erdoğan yönetimini Biden ile ilişkilerde en çok endişelendiren nokta New York’ta süren Halkbank davası. Türkiye’nin en büyük kamu bankalarından biri olan Halkbank, İran’a uygulanan ABD yaptırımlarını delmekle suçlanıyor. 20 milyar dolara kadar ceza verilebileceğine ilişkin söylentiler, ekonomik krizi yönetmeye çalışan Erdoğan yönetiminin ana gündemi.
Erdoğan hafta başında Halkbank davası için sembolik bir adım attı ve Borsa İstanbul Başkanı’nın istifasını kabul etti. İddiaya göre istifa Erdoğan’ın zorlamasıyla geldi.
Hakan Atilla, ABD’ye yaptığı bir iş ziyaretinde FBI tarafından gözaltına alınmış ve ABD’nin İran’a uyguladığı yaptırımları delmek suçlamasıyla yargılanıp, 32 ay hapis cezasına çarptırılmıştı. Atilla gözaltına alındığı dönemde Halkbank Genel Müdür Yardımcısıydı. Cezasını tamamlayıp Temmuz 2019’da Türkiye’ye döndüğünde Erdoğan yönetimi tarafından kahraman gibi karşılandı. Erdoğan’ın damadı ve dönemin Hazine Bakanı Berat Albayrak, havalimanında karşıladığı Atilla’ya “kardeşim” diye hitap etti. Ardından Atilla ödüllendirilerek Borsa İstanbul Başkanlığı’na seçildi. Amerika’daki yargılama boyunca Erdoğan yönetimini zora sokacak hiçbir beyanda bulunmayan Atilla, 8 Mart 2021’de görevinden istifa etti. Kahraman gibi karşılanan Atilla’yı bir buçuk yılda gözden düşüren şey, ABD yönetiminde yaşanan değişimdi. Erdoğan için İran’a yaptırımların delinmesinde kullanılan bürokratlar artık birer yük. Ankara kulislerinde Atilla’nın kızağa çekilmesinin Biden yönetimine bir jest olduğu görüşü hakim.
DEMOKRASİYE DÖNÜŞ SÖYLEMLERİ
Türkiye’de giderek deforme olan demokrasi, bağımsızlığını yitiren yargı nedeniyle Biden’dan geçmişten beri gelen eleştiriler için de Erdoğan yeni bir plan açıkladı. “İnsan Hakları Eylem Planı” başlığıyla Erdoğan tarafından Mart ayı başında açıklanan planda özellikle Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) normlarına vurgu yapıldı. Ancak AİHM’in siyasi tutukluların serbest bırakılması yönündeki kararlarını uygulama yönünde bir adım atılmadı.
Üç yılı aşkın süredir cezaevinde bulunan aktivist Osman Kavala Reuters’e verdiği demeçte, yargıya muhalifleri bertaraf etme işlevi verildiğini belirterek İnsan Hakları Eylem Planından umutlu olmadığını söyledi.
ANKARA S-400’LER İÇİN FORMÜLLER TARTIŞIYOR
Türkiye ile ABD arasındaki gerilimin ana başlıklarından biri olan Rusya’dan ithal edilen S-400 Hava Savunma Sistemi konusunda da Erdoğan yönetimi bir ara formül arıyor. Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar’ın S-400’lerin hangara kaldırılabileceğine ilişkin geçtiğimiz ay yaptığı açıklamayı Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın’ın “NATO sistemine entegre edilmesi asla söz konusu değil” açıklaması izledi. Kalın, Türkiye’nin ABD’den Patriot ithal etme konusunda da istekli olduğunu dile getirdi.
Diplomasi yazarı Zeynep Gürcanlı’ya göre Erdoğan yönetimi, açıklamaları ve attığı adımlarla Biden yönetimiyle çalışmaya açık olduğunu göstermeye çalışsa inandırıcılık konusunda sorun yaşayacak.
Erdoğan, Avrupa Birliği ile yaşanan gerilim sonrasında da 2019 yılında Yargı Reformu Paketi açıkladı ancak son iki yılda Türkiye’deki siyasi tutuklu sayısı rekor kırdı.
