Ukrayna-Rusya savaşıyla Montrö’nün önemini kavrayan AKP’den birbiri ardında açıklama geliyor. Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu, Montrö gereği savaş gemilerinin geçişleri konusunda kıyıdaş ülkelerin uyarıldığını söylerken Erdoğan da “bize verilen yetkiyi kullanacağız” dedi. Erdoğan, daha önce çılgın projesi Kanal İstanbul’u överken Montrö’yü egemenliği kısıtlayıcı olarak tanımlamıştı. TBMM Başkanı Mustafa Şentop ise bir soru üzerine, “Cumhurbaşkanı teknik olarak Montrö’yü tanıyorum, feshettim diyebilir” demiş, tartışmaları ateşlemişti.
TBMM Başkanı Mustafa Şentop’un “Bir gün bir Cumhurbaşkanı gelip ben Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nden çekildim derse veya Montrö’yü tanımıyorum feshettim derse” sorusuna “Teknik olarak yapabilir” diye cevap vermesi tepkilere yol açtı.
Montrö’nün Lozan’dan sonraki en büyük kazanım olduğunu savunan büyükelçiler ve sonrasında da 104 emekli amiral ortak bir bildiri paylaştı.
Büyükelçilerinki çok ses getirmese de amirallerin bildirisinin ardından fırtınalar koptu.
AKP, darbe iması yaparak hükumete yönelik bir tehdit olduğunu savundu. Emekli amiraller hakkında soruşturma başlatıldı.
Amirallerin Montrö Sözleşmesi’ne ilişkin bildirisi, Kanal İstanbul tartışmalarını yeniden gündeme getirdi.
Montrö Sözleşmesi’nin tartışma konusu yapılmasına neden olacak her türlü eylemin arkasında duracaklarını ifade eden amirallerin bildirisinin yankıları sürerken, AKP’li Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan Kanal İstanbul projesi ile Sözleşme’nin tartışmaya açılacağı iddialarına ve endişelerine ilişkin konuştu. Kanal İstanbul ile Montrö Sözleşmesi arasında bir bağ kurulmasının yanlış olduğunu belirten Erdoğan, “Türkiye, Kanal İstanbul sayesinde İstanbul Boğazı’ndaki ağır deniz trafiği yükünü hafifletirken Montrö’deki sınırlamaların dışında tamamen kendi egemenliğinde bir alternatife kavuşmuş olacaktır. Bu bizim egemenlik mücadelemizdir” dedi.
SALDIRI KABUL EDİLEMEZ
Erdoğan, Kabine toplantısı sonrası Montrö Boğazlar Sözleşmesi hakkında açıklamalarda bulundu. Erdoğan, savaş gemilerinin Boğazlardan geçişine ilişkin koşulları içeren Montrö Sözleşmesi’nin Türkiye’ye verdiği yetkiyi krizin tırmanmasının önüne geçecek şekilde kullanılacağını söyledi. “Biz Ukrayna’nın egemenlik, siyasi bütünlük ve toprak bütünlüğüne saygı göstermesinden yanayız” diyen Erdoğan, Rusya’nın saldırısının kabul edilemez olduğunun altını çizerek Ukrayna halkının mücadelesini takdir ettiklerini ifade etti.
NE UKRAYNA’DAN NE RUSYA’DAN VAZGEÇMEYİZ
Erdoğan konuşmasının devamında şunları kaydetti: “ABD ve Avrupa’nın dirayetsiz tavrı ibretlik bir vaka olarak kayıtlarımıza aldık. Bunlar bizim sınırlarımız tehdit altında iken tecrübe ettiğimiz hususlardı. Tabii bu süreçte bizim için önemli olan kendi duruşumuzdur. Türkiye BM, NATO ve AB başta olmak üzere içinde yer aldığı kurumlar ve ittifaklar çerçevesindeki sorumluluklarını yerine getirmiştir, bundan sonra da yerine getirecektir. Kendi milli çıkarlarımızdan elbette ödün vermeyeceğiz. Bölgesel ve küresel dengeleri de ihmal etmeyeceğiz. Bunun için ne Ukrayna’dan ne Rusya’dan vazgeçmeyeceğimizi söylüyoruz.”
MONTRÖ’YE GÖRE HAREKET EDİYORUZ
Savaş gemilerinin geçişi konusunda Montrö’ye göre hareket ettiklerini söyleyen Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ise, “Biz Montrö hükümlerini uyguluyoruz. Kıyıdaş olan, olmayan bütün ülkeleri boğazlardan savaş gemisi geçirmemesi konusunda uyardık. Montrö ne diyorsa bunu uyguladık, bundan sonra da uygulayacağız. Bugüne kadar boğazlardan herhangi bir geçiş ve geçiş talebi olmadı. Bugüne kadar Ruslar, ihtiyaç halinde Montrö’yü uygulayıp, uygulamayacağımızı soruyordu. Biz onlara da anlaşmayı harfiyen uygulayacağımızı söylüyorduk.”
