Ahvalden Ekrem Onaranın analizi şöyle;
Hazine ve Maliye Bakanı Albayrak’ın açıkladığı reform paketindeki madde şöyle: “Etkin bir tasarruf sistemi oluşturulacak. Tüm paydaşların katılımı ile kıdem tazminatı reformu gerçekleştirilecek. Kıdem tazminatı fonu ile BESin entegrasyonu sağlanacak.”
Bu maddeyi detaylandıran Albayrak, “Vatandaşlarımızın kazançlarına göre kesinti oranlarının belirleneceği zorunlu bir bireysel emeklilik sistemini yeniden ele alacağız. Bu sistemle birlikte Kıdem Tazminatı Reformunu da hayata geçireceğiz. Tüm paydaşlarımızın katılımı ile, tıpkı çalışanlardan olduğu gibi işverenden de yapılacak kesintiler BES ile entegre Kıdem Tazminatı Fonu’nda toplanacak” dedi.
Bu açıklamanın özü, işçinin kıdem tazminatının tırpanlanması. Daha önce de gündeme gelen Kıdem Tazminatı Fonu, işçilerin mevcut tazminat haklarını en az yarı yarıya azaltmayı hedefliyor. Hali hazırda işçiler her yıl için 30 günlük kıdem tazminatı hakkına sahip. Fon ile birlikte bu tazminat oranı 10 veya 15 günü indirilecek.
Fon önerisi hayata geçerse, işçi emekli olurken ya da işten atılırken aldığı toplu kıdem tazminatını alamayacak. Bunun yerine işveren her ay, kıdem tazminatı karşılığı olarak bireysel emeklilik şirketine bir miktar prim yatıracak. İşçi, belirli bir süre sonra bireysel emeklilik şirketine yatan parayı alabilecek.
Ancak bu sistemin özü; işçinin yılda 30 gün olan kıdem tazminatı hakkının 10-15 günü indirilmesi. İşverenler ise bu sürenin sekiz gün ile sınırlanması istiyor. Öte yandan bireysel emeklilik şirketine yatan kıdem tazminatı priminden devlet sorumlu olmayacak. Şirketin iflası ya da ödeme yapmaması durumunda işçilerin alacaklarını kimden tahsil edeceği belirsiz.
Yeni sisteme geçilirse, yine işçilerin emeklilik durumunda toplu olarak alabildiği ve ev, araba gibi ihtiyaçlarına kullandığı toplu para kavramı ortadan kalkacak. Ayrıca mevcut sistemde, örneğin 20 yıllık çalışan işçi, son ücreti üzerinden kıdem tazminatını alıyor. Böylece bir anda 20 maaşlık para toplu olarak eline geçiyor. Dolayısıyla 20 yıl önceki çalışmasının karşılığı olan kıdem tazminatını da güncel tutar üzerinden alıyor. Fon sisteminde ise her ay, kıdem tazminatı karşılığı olarak belli bir miktar prim bireysel emeklilik şirketine yatacak. Ancak bu tutar, hiçbir zaman işçinin son ücret üzerinden aldığı kıdem tazminatına denk gelmeyecek.
Kıdem Tazminatı Fonu’nun en büyük kazananı işverenler olacak. Hem tazminat oranları düşecek hem de emekli olan ya da işten ayrılan işçiye toplu ödeme yapmaktan kurtulacaklar. İşverenler, Türkiye’de işçilerin kıdem tazminatı haklarının çok yüksek olduğunu, bu durumun istidam maliyetlerini artırdığını savunuyor. Her fırsatta bu kıdem tazminatının sınırlandırılmasını istiyorlar.
Öte yandan yıllardan beri gündeme gelen Kıdem Tazmitanı Fonu’na işçi kesimi şiddetle karşı çıkıyor. Türk İş’in Genel Kurul kararına göre Fon’a geçilmesi, ülke genelinde genel grev nedeni.
Kaynak: Ahval
