Alman Der Tagesspiegelda yer alan yorumda ise Cumhurbaşkanı Erdoğanın referandum öncesi sahip olduğu büyük beklentilerin bir hayal kırıklığına dönüştüğü belirtiliyor:
Bu, Erdoğan ve partisi AKP için oldukça pahalıya mal olan bir zafer. Bunun nedeni ise yalnızca bu zaferin gayrimeşru bir biçime elde edilmesi değil. Sonucu bu haliyle tanımaktan başka bir çare kalmasa dahi, Erdoğanın siyasi meşruiyetten yoksun olduğu bir gerçek.
Bu anayasa değişikliğinde söz konusu olan yalnızca milletvekili seçilme yaşının düşürülmesi, askeri mahkemelerin kaldırılması ya da meclisteki milletvekili sayısının artırılması gibi ayrıntılar değil; halkın yarısının politik gücünün elinden alınmasıyla sonuçlanacak, siyasette oyunun kurallarını çok daha köklü bir biçimde değişmesi söz konusu olan. Böyle bir sürecin ise hiçbir yerde yolunda gitmesi mümkün değil.
Bu süreç, ancak çatışmaların artmasına neden olur. Türkiye için ise bu çatışmaların boyutu çok daha büyük olacaktır. Çünkü Erdoğanın beklentileri de oldukça büyük: Bugünden yarına Türkiyenin devasa bir kalkınmayı gerçekleştirmesi, ekonomide canlanma ve terörün derhal son bulması...
Ne var ki Erdoğanın gerçek anlamda tek başına iktidar oluğunda bu hedeflere yönelik ortaya koyabilecekleri oldukça sınırlı. Ülke Avrupadan koptu, Ortadoğuda izole bir durumda, Suriyede yalnızca yardımcı aktör konumunda ve ekononomik açıdan da krizde. Yani hayal kırıklığı kapıda. Büyü bozulacak ve gözler açılacaktır, zira Erdoğanın artık bu durumdan sorumlu tutabileceği başka kimse yok.
