Malatyada 1927de bankacı bir baba ve öğretmen bir annenin çocuğu olarak dünyaya gelen Turgut Özal, babasının mesleği nedeniyle ilk, orta ve lise eğitimini farklı şehirlerde tamamladı.
İstanbul Teknik Üniversitesi Elektrik Mühendisliği bölümünü 1950de bitiren Özal, Elektrik İşleri Etüt İdaresinde çalışmaya başladı.
Mühendislik ekonomisi alanında ABDde uzmanlık eğitimi gören Özal, Türkiyeye dönüşü sonrası Elektrik İşleri Etüt İdaresi Genel Müdür Yardımcılığı görevini yaptı.
Semra Özal ile 1954te evlenen Turgut Özalın 3 çocuğu oldu.
Dünya Bankasında danışman olarak görev yaptı
Askerliğini, Milli Savunma Bakanlığı Bilimsel Danışma Kurulu Üyesi olarak 1961-1962 arasında yapan Özal, Devlet Planlama Teşkilatının kurulmasında önemli roller üstlendi ve 1967-1971 arasında bu kurumun müsteşarlığını yaptı.
Ekonomik Koordinasyon Kurulu, Para ve Kredi Kurulu, RCD Koordinasyon Kurulu ve AET Koordinasyon Kurulu başkanlıklarında bulunan Özal, Dünya Bankasında 1971-1973 yıllarında danışman olarak görev yaptı.
Çeşitli sanayi kuruluşlarında da çalışan Özal, Madeni Eşya Sanayii Sendikası başkanlığı görevini yürüttü.
Sandalyesiz bakan
Özalın siyasi hayatı, 1977 genel seçimlerinde Milli Selamet Partisinden İzmir Milletvekili adayı olmasıyla başladı. Özal, bu denemesinde milletvekili seçilemedi.
Bu sürecin ardından, 1979 sonlarına doğru Başbakanlık Müsteşarı olarak atanan Özal, aynı dönemde Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) Müsteşarlığı görevini de vekaleten yürüttü. Özal, bu özelliğiyle hem DPT Müsteşarlığı hem de Başbakanlık Müsteşarlığı yapmış Türkiyenin tek başbakanı ve cumhurbaşkanı oldu.
Ekonomide liberalleşmenin çalışmalarını yapan ve 24 Ocak Kararları olarak bilinen geniş çaplı programın hazırlanmasında büyük rol oynayan Özal, o dönemdeki çalışmaları nedeniyle sandalyesiz bakan olarak anıldı.
Özal, 12 Eylül 1980 askeri müdahalesinden sonra kurulan hükümete Ekonomik İşlerden Sorumlu Başbakan Yardımcısı olarak atandı.
Türkiyeye kredi imkanının ve ihracatta başarının sağlandığı bu dönemde Özal, izlenen para politikası konusunda hükümetle anlaşmazlığa düşerek Başbakan Yardımcılığı görevinden 1982de istifa etti.
İlk önce ekonomiye yönelik adımlar attı
Bu süreçte kendi çizdiği yoldan ilerlemeye başlayan Özal, 20 Mayıs 1983te Anavatan Partisini kurdu. Aynı yıl yapılan genel seçimde partisinin birinci gelmesi üzerine 45. Hükümeti kuran Özal, 1983ten 1991e kadar aralıksız olarak tek başına iktidarda kalmayı başardı.
Çeşitli siyasi eğilimleri birleştirme iddiasıyla ortaya çıkan ve iktisadi konulara ağırlık veren Anavatan Partisi, bu dönemde kitlelere ulaşmak için orta direk temasını kullandı.
İlk olarak ekonomiye yönelik adımlar atan Özal, bu alandaki sınırlamaları kaldırmaya çalıştı.
Silahlı saldırıda yaralandı
Özalın 1988de uğradığı silahlı saldırı Türkiyenin gündemi oldu. Anavatan Partisinin 18 Haziranda Ankara Atatürk Spor Salonunda düzenlenen 2. Olağan Kongresinde yaptığı konuşma sırasında silahlı saldırıya uğrayan Özal, sağ elinden yaralandı. Yaralı halde kürsüye çıkan Özal, Bilhassa belirtmek istiyorum, Allahın verdiği ömrü, Onun isteğinden başka alacak yoktur, biz de Ona teslim olmuşuzdur sözlerini kullandı.
Suikastı düzenleyen Kartal Demirağ, saldırı sonrasında yakalandı ve yargılama sonucunda idama mahkum edildi. Daha sonra cezası 20 yıl hapse çevrilen Demirağ, 4 yıl hapis yattıktan sonra Turgut Özal tarafından 1992de affedildi.
13 Aralık 1986da dönemin Başbakanı Özal, Dünya Halter şampiyonu Naim Süleymanoğlu ile birlikte basın toplantısı düzenledi. / Fotoğraf: AA
[ 13 Aralık 1986da dönemin Başbakanı Özal, Dünya Halter şampiyonu Naim Süleymanoğlu ile birlikte basın toplantısı düzenledi. / Fotoğraf: AA]Türkiyenin ekonomik ve sosyal gelişimine katkılar sağladı
Özal, döneminin sorunlarına farklı bakış açılarıyla yaklaşarak Türkiyenin ekonomik ve sosyal gelişimine önemli katkılar sağladı.
Güneydoğu Anadolu Bölgesinin su ve toprak kaynaklarının geliştirilmesini amaçlayan Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP), 1989da hazırlanan Master Plan ile tarım, sanayi, ulaştırma, eğitim, sağlık, kırsal ve kentsel alt yapı yatırımlarını da içine alan bir bölgesel kalkınma projesine dönüştü.
Özalın ayrı bir önem verdiği bu proje ile bölge halkının gelir düzeyinin artırılması, yaşam şartlarının iyileştirilmesi ve bölgesel gelişmişlik farklarının giderilmesi amaçlandı.
1989da Cumhurbaşkanı seçildi
Siyasi kariyerinde yaptığı çalışmalarıyla adından söz ettiren Özal, TBMM tarafından, 31 Ekim 1989da Türkiye Cumhuriyetinin 8. Cumhurbaşkanı seçildi.
Turgut Özal, 9 Kasım 1989da başladığı bu görevde, ekonomik alanda attığı önemli adımların yanı sıra dönemin büyük sorunları arasında yer alan terörle mücadele konusunda da farklı bir strateji izledi.
İlk kez sivil inisiyatifi devreye sokan Özal, sorunun çözümü için pek çok görüşme gerçekleştirdi ve rapor hazırlattı.
Çankaya Köşkünde 12 Mart 1991de Celal Talabani ile görüşen Özal, terör olaylarının ve Kürt sorununun çözümü için çaba harcadı. Görüşmeden kısa süre sonra 26 Mart 1991de Der Spiegel dergisine bir açıklama yapan Talabani, Özalın Kürtlere özerklik vereceğini söylediğini iddia etti.
Turgut Özal, 1992nin Mart ayında DEP milletvekilleri Ahmet Türk, Sırrı Sakık ve Orhan Doğanı Köşkte kabul ederek, onlarla da bir görüşme gerçekleştirdi. Sırrı Sakık, görüşmenin ardından Özalın kendilerine Genel af çıkarıp, sorunu kökünden çözeceğini belirttiğini açıkladı.
Cinayet iddiaları üzerine mezarı açıldı
Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü Kaya Toperi ve Başyaveri Kurmay Albay Arslan Günere 10 sayfalık bir Kürt raporu hazırlatan Özal, ANAP Milletvekili Adnan Kahveciyi bu konuda yeni bir rapor hazırlamak üzere görevlendirdi. Kahveci, Güneydoğuda bir süre inceleme yaptıktan sonra, Kürt sorunu nasıl çözülmez başlıklı bir rapor hazırladı. Özal, bu raporu o dönem MGK toplantısında tartışmaya açtı.
Turgut Özalın, sorunun çözümüne ilişkin çabaları, 17 Nisan 1993te vefat etmesiyle sonuca ulaşamadı.
Ölümünden 19 yıl sonra 2012de cinayet sonucu öldüğü yönündeki iddialar nedeniyle otopsi yapılması için Özalın mezarı açıldı.
Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı, otopsi raporuna göre, mevcut bilgi ve bulgularla Özalın kesin ölüm sebebinin tespit edilemediğini açıkladı.
