• Turkhane Logo

‘AKP’den önce karikatürcülere neredeyse hiç dava açılmıyordu’

Leman dergisinin Berat Albayrak'ı konu alan kapağına erişim engeli getirildikten sonra yaşanan gelişmeleri karikatüristler anlattı.

08:50 15 Şubat 2020 Cumartesi
‘AKP’den önce karikatürcülere neredeyse hiç dava açılmıyordu’
Leman dergisinin Berat Albayrak'ı konu alan kapağına erişim engeli getirildikten sonra yaşanan gelişmeleri karikatüristler anlattı.



Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın Kanal İstanbul projesinin gerçekleşeceği alanda arazi aldığı iddiaları sonrası Leman Dergisi’nin, ‘Berat Albayrak’ın Kanal İstanbul güzergahında arazisi olduğu ortaya çıktı’ başlıklı karikatürüne erişim yasağı getirilmesiyle ilgili tartışmalar sürüyor.

Türkiye’de son dönemde basın üzerinde artan baskı, mizah dergisi Leman’ın Albayrak ile ilgili karikatürüne internette erişim engeli getirilmesi ile yeni bir boyut kazandı. Bakan Albayrak’ın Kanal İstanbul güzergâhından arsa aldığına ilişkin karikatüre ve söz konusu haberlere Perşembe günü internet üzerinden erişim engeli getirildi.


DW Türkçe’den Pelin Ünker’e konuşan Leman dergisi Genel Yayın Yönetmeni Tuncay Akgün, son erişim engeliyle ilgili dergiye resmî bir bildirim gelmediğini söylüyor. Akgün, “Biz de basından okuduk. Bu haberle ilgili yapılan her şeye erişim engeli getirilmiş, aralarında bizim kapağımız da var. Bu çağda dijital alanda getirilen sansür aslında tam tersi bir etki yarattı. Şu an kapak inanılmaz şekilde paylaşılıyor” diyor.

Kanal İstanbul projesiyle birlikte bu güzergâh üzerinde satın alınan araziler gündeme gelirken, Leman dergisi, Bakan Albayrak’ın da Kanal İstanbul güzergâhı üzerinde arazi satın aldığına ilişkin Cumhuriyet Gazetesi’nin haberine kapağında yer verdi. Dergi kapağında Kanal İstanbul güzergahının yer aldığı harita üzerinde Berat Albayrak karikatürleri “Bakın burası çok önemli” konuşma balonlarıyla görülüyor.

Söz konusu haberlere ilişkin, Albayrak’ın 12 Şubat tarihinde İstanbul Anadolu 7. Sulh Ceza Hakimliği’ne yaptığı erişim engeli talebi mahkeme tarafından aynı gün kabul edildi.

Çıkan haberlerin yanı sıra 22 Ocak’ta yayımlanan Leman’ın kapağında yer alan karikatüre de mahkeme kararıyla erişim engeli getirildi.

‘KARİKATÜR ÇİZMEYİ BIRAKANLAR OLDU’

Türkiye’de binlerce sosyal medya kullanıcısı hakkında açılmış davalar olduğunu ifade eden Tuncay Akgün, “Medyanın durumu herkesin malumu. Gözlemliyoruz da gerçekten bir korku iklimi var. Ama baskı her zaman baskıyı yapanlar açısından istedikleri sonuçları verebilecek bir şey değil, tam tersi patlamaya yol açabilir” diye konuşuyor.

Leman dergisi çizeri Sefer Selvi ise erişim engelinin son dönemde çizerlerin karşılaştığı baskının yanında ‘devede kulak’ olduğunu vurguluyor.

Selvi “Bugüne kadar çizerlere çok fazla dava açıldı. AKP iktidarından önce karikatürcülere neredeyse hiç dava açılmıyordu. Cezaevine giren karikatürist arkadaşlarımız oldu. Karikatür çizmeyi bırakanlar bile oldu” diyor.
  Yarın LeMan almak çok önemli pic.twitter.com/oHHo3Tq6ee — LeMan (@lemandergisi) January 21, 2020

15 TEMMUZ ÖZEL SAYISI MATBAADA ENGELLENDİ

Tuncay Akgün, mevcut baskıyı en sert şekilde 15 Temmuz sürecinde hissettiklerini anlatıyor. Leman’ın 15 Temmuz darbe girişimi ile ilgili hazırladığı özel sayısının dağıtımı da matbaada polis tarafından engellenmişti.

Darbe özel sayısı kapağında bir poker masası başında iki el, birinin önünde tüfeğini doğrultmuş şaşkın ifadeli askerler, diğerinin önünde de siviller duruyor; askerlerin arkasındaki kişi ‘Mehmetçiği sürüyorum’ derken, karşıdaki elden ‘Gördüm yüzde 50’yi sürüyorum’ konuşma balonu görülüyordu.Tuncay Akgün, o dönem, derginin matbaanın yanı sıra bayilerden de toplatıldığına işaret ediyor.

Akgün’e göre, genel olarak bir baskı ortamı yaratılıp eleştiri hakkını kullananların otosansüre zorlandığı, rutin olarak kendini ifade ediş biçimlerinin sınırlandırılmak istendiği bir süreç var.

‘BASKININ NEREDEN GELECEĞİ BELLİ DEĞİL’

“Kendini ifade etme açısından eski yıllara göre çok daha ağır koşullarda çalıştığımızı söyleyebiliriz” diyen Tuncay Akgün 1990’lara kıyasla şu farklılıklara dikkat çekiyor:

“Eskiden sonuçları hesaplayabiliyordunuz, şimdi başınıza ne geleceği, hangi torbaya atılacağınız belli değil. Üzerinizdeki baskının nereden geleceği belli değil. Sistematik bir troll baskısı var. Sizi olabilecek her şeyle tehdit eden, üzerinize küfür, hakaret, taciz boca eden bir toplu saldırı biçimi var. Ayrıca hukuksal olarak da kendinizi sağlıklı bir şekilde savunup savunamayacağınıza dair bir soru işareti var. Bunlar çok belirleyici şeyler. İktidar açısından ayrı bir alınganlık biçimi var. Ummadığınız şeyden, beklemediğiniz şeyler çıkarabiliyorlar.”

Hiciv sanatının çok köklü bir gelenek olduğunu vurgulayan çizer Bülent Üstün de mizah dergilerinde politik karikatürlerin 80’lerde Gırgır dergisi ile başladığını hatırlatıyor.

Karikatüristlerin kişisel olarak çizmekten çekinmediğini, ancak işin içine kurumsal yapı girince, kuruma ekonomik bir saldırı gelmemesinin gözetildiğini belirten Üstün, diğer yandan haftalık dergilerin sosyal medyanın hızına karşı hantal kaldığını, bu nedenle de gündemle ilgili güncel karikatürlerin eskisi gibi yapılamadığı görüşünde.

Çizer Sefer Selvi de artık çizerken mutlaka dava açılır mı diye düşünüldüğünü söylüyor. Selvi “Çalıştığın kuruma da baskı söz konusu olduğu için otosansür uygulamak zorunda kalınıyor. İstisnai de olsa bu tür şeyler yaşanabiliyor. Eskiden çok çok sert, özgürce, aklına ne geliyorsa çizebiliyordun. En ufak bir kısıtlama hissetmiyordun. Ne tehdit alıyordun, ne kızarlar diye düşünüyordun. Şimdi böyle değil” diyor.

Son güncelleme: 08:50 15.02.2020
SIRADAKİ HABER
Sayfa Başı