Sosyal Demokrasi Vakfı (SODEV) çarpıcı bir eğitim araştırmasına imza attı. “Türkiye’de Eğitim: İmam Hatipleşme, Beklentiler ve Memnuniyet” başlıklı araştırmaya göre seçme şansları olsaydı Türkiye’de çocuğunu okula gönderen velilerin sadece yüzde 10’u çocuğunu bir imam hatip okula gönderebileceğini söylüyor. Yüzde 36,7’yle en çok tercih edilebilir lise olarak Anadolu Fen Lisesi öne çıkıyor. Velilerin yüzde 51’i eğitimi “kalitesiz” olarak kodlarken, yüzde 19,3’ü ise “kaliteli” olduğunu belirtti. Araştırmaya katılan velilerin yüzde 86.4’ü “öğrencilerin dünya standartlarında bir eğitim görmediğini” vurguluyor.
SODEV, Türkiye’de Eğitim, İmam Hatipler ve Eğitim Menuniyet Araştırması sonuçlarını açıkladı.
Sosyal Demokrasi Vakfı (SODEV) Türkiye genelinde gerçekleştirdiği bilgisayar destekli telefon ile anket çalışmasında çocukları ilkokul, ortaokul, lise düzeyinde eğitim alan velilere, çocuklarının aldıkları eğitimden memnuniyetlerine ilişkin sorular yönetildi. 17-21 Kasım 2019 döneminde gerçekleştirilen araştırma, yüze 95 güven aralığında yüzde 4 hata payı ile NUTSI bölge kotası ile 600 görüşmeye dayanıyor.
İMAM HATİP SAYISINDA 3 KAT ARTIŞ
Araştırmada ‘Hükümet sürekli imam hatip okullarının sayısını artırıyor. Peki, Türkiye’de ebeveynler çocuklarının hangi okul türlerinde eğitim görmesini istiyor’ sorusuna yanıt arandı. MEB Örgün Eğitim istatistiklerine göre 2012-2013 eğitim-öğretim yılında imam hatip ortaokullarının sayısı bin 99 iken 2018-2019 yılında bu sayı 3 bin 394 oldu. Yani imam hatip ortaokullarının sayısı 6 yıl içerisinde 3 kat arttı. Yine 2002-2003 yılında sayısı 450 olan imam hatip liselerinin 2018-2019 yılında bin 623’e yükseldiği belirtildi.
YAPILAN YATIRIMLARA RAĞMEN AİLELERİN YALNIZCA YÜZDE 10’U TERCİH EDİYOR
Ankette ‘Türkiye’de ebeveynlerin puan ve adresten bağımsız olarak çocuklarını istedikleri okula gönderme şansları olsaydı’ yüzde 54.5’i Anadolu Fen Liselerine, yüzde 28’i Anadolu liselerine göndereceklerini belirtti. Çocuklarını yine de imam hatip lisesine gönderecek olanların oranı ise yalnızca yüzde 10. Gerek ÖSYM tarafından gerçekleştirilen sınavlarda gerekse PISA gibi uluslararası sınavlarda okulların başarı derecelerine ilişkin okul türü farklılıklarının ve imam hatip okul türlerindeki başarısız sonuçların velilerce de algılandığına dair bir veri olduğu belirtildi.
‘Çocuğunuzu istediğiniz okula gönderme şansınız olsaydı (puan ve adresten bağımsız) aşağıdaki okul türlerinden hangisine göndermek isterdiniz’ sorusuna velilerin yüzde 36.7’si (devlet) Anadolu fen lisesi, yüzde 17.8’i özel anadolu fen lisesi, yüzde 17’si (devlet) Anadolu lisesi, yüzde 11’i özel Anadolu lisesi, yüzde 10’u (devlet) imam hatip lisesi ve yüzde 7.5’i (devlet) anadolu meslek lisesi yanıtını verdi.
Bu sonuçlar dağıtıldığında yüzde 54.5’i Anadolu fen lisesi, yüzde 28’i Anadolu lisesi, yüzde 10’u imam hatip lisesini tercih ediyor.
EN AZ KAZANAN SON YÜZDE 2O’LİK DİLİM EĞİTİME SADECE 2 HARCIYOR
‘Türkiye’de eğitime kim ne kadar para harcıyor’ sorusuna araştırma da yanıt arandı. Buna göre Türkiye’de eğitimin bu anlamda sınıfsal ayrım çizgilerini ortaya koyan bir ‘tüketim’ alanı olarak öne çıktığı görünüyor. Örneğin TÜİK’in 2018 Tüketim Harcamaları Araştırması verilerine göre, Türkiye’nin gelir dilimindeki ilk yüzde 20’lik diliminde yer alan grup, Türkiye’deki eğitim harcamalarının yüzde 63.7’sini, en az kazanan son yüzde 20’lik dilimi ise ülkedeki eğitim harcamalarının yüzde 2’sini gerçekleştiriyor.
VELİLERİN YÜZDE 51’İ KALİTESİZ BULUYOR
Türkiye’deki veliler eğitimi genel olarak kalitesiz buluyor, yalnızca öğretmenlere güveniyorlar. Öğretmenlerden memnuniyet duyuyorlar. Velilerin okul türlerine ilişkin beklenti ve umutlarının ötesinde Türkiye’deki eğitimin kalitesine ilişkin oldukça negatif değerlendirmeleri bulunuyor. Velilerin yüzde 51’i eğitimi kalitesiz buluyor. Türkiye’de eğitimi kaliteli bulanların oranı yüzde 19.3. Diğer yandan katılımcıların yüzde 80’i çocuklarının öğretmenlerden genel olarak memnun olduğunu ifade ediyor. Yüzde 84’ü çocuklarının öğretmenleri ile iletişim halinde olduklarını belirtti. Eğitim sistemine olan güvensizlik ve eğitime ilişkin kaygıların bir kurum olarak okuldansa öğretmenin rolü ve önemine yapılan vurguyu arttırdığı söylenebilir.
TÜRKİYE’DEKİ EĞİTİM DÜNYA STANDARDININ GERİSİNDE
Eğitimin kalitesine ilişkin algıların paralelinde Türkiye’de ebevyenlerin yüzde 86.4’ü Türkiye’de öğrencilerin dünya standardında bir eğitim alamadıklarını düşünüyor. Yüzde 80.9’u Türkiye’de eğitim gören çocukların dünyanın herhangi bir yerinde iş bulabileceklerini düşünmüyor. Uluslararası eğitim sınavlarında Türkiye’nin son sıralardaki yerinin, ebeveynlerce de algılandığına işaret eden bu veri, Türkiye’deki eğitim sistemine olan güvensizlik ve umutsuzluğun da en önemli işaretlerinden biri olarak görülebilir.
ÜNİVERSİTE MEZUNLARI 20 YIL ÖNCEYE GÖRE DAHA AZ KAZANIYOR
Türkiye’deki eğitimin gelecek için güvence sağlamadaki anahtar konumu sarsılmış görülüyor. Katılımcıların yüzde 72.8’i 20 yıl öncesine göre üniversite mezunlarının çok daha az kazandığını düşünüyor. Daha çarpıcısı ise ebeveynlerin yüzde 58.1’i daha yüksek geliri, daha yüksek eğitim tercih ediyor. Bu veri, gelirin eğitimle ilişkisinin kopması, eğitimin gelecek güvencesi olarak görülmesinde aşınma olarak yorumlanabilir.
