Muhalefet adayı Tikhanovskaya baskılardan dolayı ülkeyi terk edip, çocuklarının güvenliği sebebi ile “Lukaşenko’nun zaferini tanıyın, protestoları durdurun” açıklaması yaptı.
Belarus’ta Pazar günü yapılan seçimleri, 26 yıldır iktidarda olan Devlet Başkanı Aleksender Lukaşenko’nun büyük bir farkla kazandığının açıklanmasının ardından ülke çapında başlayan protesto gösterilerinde 3 bin kişi gözaltına alındı. Muhalefetin adayı 37 yaşındaki Svetlana Tikhanovskaya’nın nerede olduğu bir süre tartışılmıştı.
Tikhanovskaya’nın oyların yeniden sayılması talebiyle dilekçe verdikten hemen sonra ekibine “Bir karar aldım” dediği ve sonrasında yerinin tespit edilemediği belirtmişti. Yabancı basının gündemine bomba gibi düşen bu haberin ardından Tikhanovskaya’nın Sözcüsü Hanna Krasulina, muhalif adayın nerede olduğunu bilmediklerini söylemişti.
Tikhanovskaya’nın dün öğle saatlerinde Litvanya’ya sığındığı ortaya çıktı. Tihanovskaya’nın yayınladığı 2 sosyal medya mesajının ilkinde yazılı bir açıklamayı yüksek sesle okudu, seçim sonuçlarını kabul edin, sokağa çıkmayın dedi. İkincisinde ise zorunlu bir tercih yapmak sorunda kaldığını belirtti ve çocuklarıyla tehdit edildiğini ima ederek, “Tanrı kimseyi, benim karşı karşıya kaldığım seçimle baş başa bırakmasın… hayatta en önemli şey çocuklar…” dedi.
TİKHANOVSKAYA TEHDİT Mİ EDİLDİ?
Svetlana Tikhanovskaya ikinci videoda şunları söyledi: “Bu seçim kampanyasının bana iyi geldiğini, beni güçlendirdiğini düşünmüştüm fakat sanırım ben hala zayıf bir kadınım. Benim için çok ağır olan bir karar verdim. Bu kararı kendim aldım, arkadaşlarım, akrabalarım, Sergey (eşi) onlardan hiç birinin üzerimde etkisi yok, beni anlayacaklarını biliyorum, bazıları da benden nefret edecek. Bazıları yargılayacaklar. Ama Tanrı göstermesin, kimse benim yaptığım seçimi yapmaya zorlanmasın. Lütfen kendinize dikkat edin, şu içinde bulunduğumuz ortamada hayatlarınızı tehlikeye atmayın, çocuklar hayattaki en değerli varlığımız.”
26 yıldır iktidarı elinde bulunduran Lukaşenko’ya karşı ülkede bu denli büyük protestolar yaşanırken, Tikhanovskaya’dan bir süre haber alınamaması ve ardından gelen bu açıklama kuşkusuz üzerinde baskı ve tehdit olduğunun göstergesi. Tikhanovskaya, Belaruslu yetkililerin uyarılarını dikkate alarak yaklaşık bir ay önce 4 ve 10 yaşlarındaki iki çocuğunu zarar görebilecekleri endişesiyle bir Avrupa Birliği ülkesine gönderdi. Nitekim Belarus istihbarat birimi Devlet Güvenlik Servisi de seçimden bir gün sonra Tikhanovskaya’nın hayatına kast eden bir suikast girişimini engellediklerini açıkladı.
“ARTIK GİT LUKAŞENKO!”
Seçim gecesi başkent Minsk ve birçok kentte daha seçim sonuçlarına güvenmeyen muhalifler “Artık git” sloganı ile sokağa çıkmış, asker ve polis başkent Minsk’e yığılınca diğer şehirlerde ortaya çıkan “kontrol” zaafiyeti sayesinde kimi yerlerde muhalefetin protesto gösterileri başlamış hatta polis yer yer halkı durdurması emrine karşı gelmişti. Belarus’daki ve yurt dışındaki uzmanlar bu protestoların bir “devrime” gebe olduğu yorumları yapılmıştı. Hatta Minsk’deki göstericiler sayımlarından hemen sonra, seçim merkezinden polis gözetiminde çıkıp otobüslere bindirilen sandık ve seçim kurulu görevlilerini protesto etmişti.
PUTİN TEBRİK ETTİ ABD RAHATSIZIZ DEDİ
Rusya lideri Putin, Lukaşenko’yu tebrik etmek için zaman kaybetmezken, Beyaz Saray, Belarus’taki protestolar nedeniyle endişeli olduklarını belirterek, “Belarus hükümetini, insanların barışçıl toplanma haklarına saygı duymaya ve güç kullanmaktan kaçınmaya davet ediyoruz. Belarus hükümetini insanların barışçıl toplanma haklarına saygı duymaya ve güç kullanmaktan kaçınmalı.” çağrısında bulundu.
Belarus’taki seçimlerde, yerel bağımsız gözlemcilerin oy kullanma merkezlerine erişimlerinin engellenmesi, muhalif adayların yıldırılmaya çalışılması ile birçok protestocu ve gazetecinin tutuklanmasının seçim sürecine etkileri açıkça ortada.
Seçimlerden önce seçime girmelerine izin vermeyen muhalefet liderleri ve tutuklanan muhaliflerin yanı sıra, seçim için yabancı gazetecilerin akreditasyonun kabul edilmediği de düşünülürse, bu seçimlerden sağlıklı sonuç beklemek pek olası değildi.
“YABANCI ÜLKELERİN KOYUNLARI”
Seçim gecesi tüm ülkede internetin kesilmesi, televizyon kanallarının sokaktan haber vermemesi ve Devlet Başkanı Lukaşenko’nun, göstericiler için “yabancı ülkelerin koyunu” ifadesini kullanması durumum vehametini gözler önüne sunuyor.
Yolsuzluk ve rüşvetin kol gezdiği, baskıların gittikçe artığı, ekonomik gelirin sağlıklığı dağıtılmadığı Belarus’ta halk artık değişim istiyor. Bugün hala süren protesto hareketleri bunun en büyük ispatı. Değişim Belarus’ta şöyle ya da böyle başlamış durumda.
LUKAŞENKO KAYBETTİ
Rusya’nın en önemli gazetelerinden Nezavisimaya’nın editöryal yazısının başlığından denildiği gibi “Lukaşenko Kazandı Ama Her Halükarda Kaybetti”. Lukaşenko bürokrasi içindeki sağlam yeri ve belli bir halk desteği ile belki bu dönem de hükümet olabilir ama önümüzdeki seçimlerde Belarus’un yeni bir yönetim istediği açık.
Novaya Gazeta’nın Belarus muhabiri Irina Khalip de Lukaşenko’nun halk nezdinde itibarını kaybettiğini kabul edenlerden. Khalip “Lukaşenko, Tikhanovskaya ve ekibine istediği kadar ‘dış mihraklar tarafından yönlendirilen koyunlar’ desin, istediği kadar Belarus’ta internetin uluslararası holdingler tarafından bloke edildiğini ve göstericilerin resmi binalara saldırmak istediğini temin etsin, ona inanan kalmadı artık. Lukaşenko’nun yenildiğini, ödlek olduğunu, histerilerini ve bugünün dünyasına ayak uyduramadığını bütün dünya gördü artık.”diyor.
Tüm uzmanlar, Belarus’ta daha önce benzer bir adım atılmadığı ve toplumun böylesine seferber olmadığı konusunda hem fikirler. Belarus’da Lukaşenko’nun “demokratik ve adil” bir seçim sonucunda kazandığını düşünen tek kişi yok.
Bugün Minsk’te devam eden protestolar, Belarus’un kaderi çizilebilir. Halkın ne kadar direnebileceği, canını ne kadar tehlikeye atacağını kestirmek zor. Kan dökülmeden ama direnerek Lukaşenko’ya karşı koymak isteyenler, başaracak mı önümüzdeki günler göstercek.
