Alkollü içki fiyatlarına uygulanan ve oranı her yıl artırılan vergiler nedeniyle lokanta ve bar sahipleri sahte rakıya yöneliyor. İzmir’de 9 Ekim Cuma akşamı 18 kişi metil alkol zehirlenmesi nedeniyle hastaneye kaldırıldı. Tedavi altına alınanlardan 10 kişi hayatını kaybetti. 4 kişi ise halen yoğun bakımda.
Tarım ve Orman Bakanlığı Tütün ve Alkol Dairesi Başkanlığı’nın verilerine göre, rakı üretimi ve tüketimi 2019’da bir önceki yıla göre yüzde 29 geriledi.
Gerilemenin sebebi alkol fiyatlarının son beş yılda yüzde 110’un üzerinde artması. Fiyat artışının sebebi, vergi oranlarının sürekli olarak yükseltilmesi. 2020’de yapılan değişiklikle bir şişe rakıdaki vergi oranı yüzde 234 seviyesine çıkartıldı.
Son yılda 8 milyon litre kaçak rakı üretildiği tahmin ediliyor. Türkiye’nin yıllık tüketiminin 27 milyon litre olduğu düşünüldüğünde bu çok büyük bir oran.
Rakı dışındaki alkollü içecekler de peş peşe gelen vergi artışlarından etkilendi. Tarım ve Orman Bakanlığı Tütün ve Alkol Dairesi Başkanlığı verilerine göre geçen yıl toplam alkollü içki tüketimi 89 milyon litre düşüş gösterdi.
KURU ÜZÜMLE ÇÖZÜM BULDULAR
Artan fiyatlar nedeniyle Türk halkı evde rakı yapımına yöneldi. Youtube ve web siteleri evde nasıl rakı ve bira yapılabileceğiyle ilgili videolarla doldu.
Hükumet evde rakı üretimini engelleyebilmek için etil alkol üretim ve ithalatına yönelik ilginç bir düzenleme getirdi.
2018’de yapılan düzenlemeye göre etil alkol her 100 litresine 1.2 gram ‘denatonyum benzoat’ katılarak satılmaya başlandı. Denatonyum Benzoat, bir maddenin yenmesini ya da içilmesini önlemek için kullanılan bir madde. İnsanlar için dayanılmaz derecede acı olması nedeniyle katıldığı madde tüketilemiyor. Etil alkol böylece acılaştırıldıktan sonra üzerine “Gıda amaçlı kullanılması uygun değildir“ ibaresi konuldu.
Evde rakı üretimi ve ticari amaçlı kaçak rakı üretimi bir süre dursa da yüksek vergiler insanları yeni çözümler bulmaya itti.
Kuru üzümü kıyma makinesinde parçalayıp, şekerle beklettikten sonra rakının temel maddesi anasonla karıştırıp, etil alkoldeki acı tat yok edildi.
Denatonyum benzoat formülü kısa süre içinde geçersiz hale gelince Hükümet çareyi evde alkol üretimini yasaklamakta buldu. 1 Ekim 2020’de yeni çıkartılan bir yasayla ile evsel etil alkol satışına yasak getirildi.
EVDE TÜKETİM YÜZDE 30’A YAKIN
Evde rakı ve bira üretiminin tam boyutu bilinmiyor. Ancak geçtiğimiz yıl içki tüketimindeki yüzde 29’luk büyük gerileme evde üretimin artışıyla açıklanıyor.
Evde üretimden içki üreticisi büyük firmalar da rahatsız. Türkiye’nin en büyük içki üreticisi Anadolu Grubu Yönetim Kurulu Başkanı Tuncay Özilhan, evde üretimin vergi kaybına neden olduğunu belirtip önlemlerin alınması hükümete görüşlerini ileten bir rapor sunduklarını açıkladı. Etil alkolün satışına yasak gelmesi bu raporun hemen ardından oldu.
Evde üretimin yasaklanması kötü şartlarda sahte üretimin artabileceği endişesini beraberinde getiriyor. Sahte rakı nedeniyle İzmir’de 10 kişinin ölümü, yasak kararından sadece 9 gün sonra gerçekleşti.
